İnsanlar her zaman yeni yerler keşfetmeye ve bildiklerimizin sınırlarını zorlamaya meraklı olmuştur. Okyanusların derinliklerinden uzayın uçsuz bucaksız genişliğine kadar, keşfedilmemiş olanı keşfetmeye her zaman hevesliyiz.
Ancak uzay hayal edilemeyecek kadar büyüktür ve insanların ne kadar uzağa seyahat edebildiğini anlamak kolay değildir.
- Korsanlığı Bitirmek Neden Bu Kadar Zor?
- Google, 5 milyar dolarlık dava anlaşması nedeniyle Chrome Incognito feragatnamesini güncelledi
Bu soruyu yanıtlamanın iki yolu vardır: insanların uzayda ne kadar uzağa seyahat ettiğine bakarak (mürettebatlı görevlerle) veya uzaya gönderilen en uzak insan yapımı nesneyi inceleyerek (mürettebatsız görevlerle).
Bu makale bu iki başarıyı da inceleyecektir.
İnsanlar çeşitli uzay görevleri tasarlamış ve Ay’a ilk insanı indiren görevler (Apollo görevi) ve Uzay Mekiği programı da dahil olmak üzere birçok kez uzaya seyahat etmiştir.
Apollo 13 Ay Görevi
İnsanoğlunun Dünya’dan en uzağa seyahat etmesini sağlayan göreve gelince, bu ayrıcalık Apollo 13’e ve gemideki üç astronota aittir: John “Jack” Swigert, Fred Haise ve James Lovell.
Oldukça ilginçtir ki, Apollo 13 Ay’a insan indirmeyi amaçlayan üçüncü görevdi. Ancak görevin üçüncü gününde meydana gelen bir patlama Apollo 13’ün Ay’a iniş planlarından vazgeçilmesine neden oldu.
Patlama bir oksijen tankında meydana gelmiş, bu da başka bir oksijen tankının arızalanmasına neden olmuştur. Bir noktada, Apollo 13 modülündeki astronotlardan biri olan James Lovell, tanktan çıkan bir gaz (oksijen olduğu ortaya çıktı) gördüğünü belirtti.
Patlama üç yakıt hücresinden ikisinin arızalanmasına neden olmuş ve komuta modülünün (CM) elektrik, ışık ve su kaynağını tehlikeye atmıştır. Sonunda, üç yakıt hücresi de ölecekti.
Araçtaki üç astronotun hayatta kalmasını sağlamak için CM’yi boşaltmaları ve hala sağlam olan Ay Modülüne (LM) geçmeleri gerekiyordu. LM, uzay aracının astronotları Ay’a indirmesi beklenen parçasıdır.
Astronotlar LM’nin içinde şimdilik güvende olsalar da, Houston’daki görev kontrolörlerinin onları Dünya’ya geri getirmenin bir yolunu bulmaları gerekiyordu. Neyse ki buldular ve sonunda astronotları güvenli bir şekilde evlerine geri getirdiler.
Tüm bu kaosun ortasında Apollo 13 mürettebatı Dünya’dan en uzakta bulunan insan olma rekorunu kazandı. Bunu, Dünya’ya geri dönüş manevraları sırasında Ay’ın uzak tarafına seyahat ettiklerinde başardılar. O sırada üç astronot Dünya’dan yaklaşık 248,655 mil uzaktaydı ve insanların uzayın derinliklerinde kat ettiği en uzak mesafe rekorunu ellerinde tutuyorlardı.
Artemis I
Daha yakın bir tarihte, Artemis I görevi sırasında, Orion uzay aracı bir zamanlar Apollo 13’ün ulaştığı mesafeyi geçti.
Orion herhangi bir insan taşımasa da, içinde takım elbiseli bir manken vardı. Mankene resmi olarak, Apollo 13 mürettebatının Dünya’ya güvenli bir şekilde geri getirilmesinde kilit rol oynayanlardan biri olan elektrik mühendisi Arturo Campos’un adı olan Komutan Moonikin Campos adı verildi.
Artemis görevi Apollo görevinin devamı niteliğinde olup, insanları Ay yüzeyine geri gönderme planlarının önemli bir parçasıdır. Hatta Ay’da, insanları Mars’a göndermek için bir platform görevi görebilecek bir üs kurulmasından bile söz ediliyor. Bu nedenle, gelecekte Apollo 13’ün rekorunu geçmemiz mümkün görünüyor…
Bu sadece bir zaman meselesi!
Uzaydaki En Uzak İnsan Yapımı Nesne
İnsanoğlunun uzayda kat ettiği en uzak mesafeyi ele aldığımıza göre, şimdi uzayda insanoğlu tarafından yapılmış en uzak nesneye bakabiliriz.
Bu rekor Voyager 1’e aittir. 1 Ocak 2024 itibariyle Güneş’ten 162 AU’dan biraz daha uzak bir mesafede bulunmaktadır.
Voyager 1’in kardeşi Voyager 2, Güneş’ten 135 AU’dan daha uzak bir mesafede (1 Ocak 2024 itibariyle) ikinci sırada gelmektedir. Bu ikiz uzay sondaları 1977 yılının Ağustos ve Eylül aylarında Cape Canaveral, Florida’dan ayrı ayrı fırlatıldı. İki uzay sondası kırk yıllık yolculuklarında pek çok görevi tamamlamış ve kritik başarılara imza atmıştır.
İlk görev amaçları Jüpiter ve Satürn’ü, uydularını ve Satürn’ün halkalarını keşfetmekti. Voyager 2, Uranüs ve Neptün’ün yanından geçerek bu yönde ilerlemeye devam etti. Ancak Voyager 1, Voyager 2’nin yoluna dik bir yönde ve güneş sistemi düzleminin dışında uçmasını sağlayacak bir yol izledi. Voyager 1, Satürn’ü geçtikten sonra bu teğet rotayı izledi.
Şu anda her iki Voyager da heliosferi geçmiştir. Heliosfer teknik olarak güneş sistemimizin son sınırını temsil eder ve esas olarak Güneş tarafından yayılan güneş rüzgarı ve yüklü parçacıklardan oluşur. Plüton’un Güneş’e olan uzaklığının yaklaşık üç katıdır. Heliosferin ötesindeki bölge yıldızlararası ortam (ISM) olarak adlandırılır. Voyager sondaları şu anda resmi olarak ISM’dedir.
Voyager’ların şu anki görevi ISM hakkında toplayabildiği her türlü veriyi toplamak ve bunları Dünya’ya iletmektir. Aradaki büyük mesafeler nedeniyle bu bilgilerin iletilmesinde bazı zorluklar yaşanmaktadır. 21 Temmuz 2023’te Voyager 2’ye gönderilen bazı komutlar anteninin Dünya’dan 2 derece uzağa dönmesine neden oldu. Görev kontrolörleri 4 Ağustos 2023’e kadar gerekli düzeltmeyi yapamadı ve Voyager 2 ile NASA Derin Uzay Ağı arasındaki iletişim yeniden başladı.
Voyager’lar ayrıca Dünya’daki yaşamın ses ve görüntülerini içeren bir fonograf plağına da sahiptir. Bir zaman kapsülünü andıran bu plak, Dünya’daki yaşam formlarının ve kültürlerin çeşitliliğini karşılaşabilecek zeki uzaylılara gösterebilir.
İki Voyager şu anda çalışmaya devam etse de, NASA sadece 2025 yılına kadar bilimsel bilgi toplamaya devam edeceklerini öngörüyor. O zamana kadar en az bir aracın çalışmasını bekliyoruz. Ancak NASA, 2036 yılına kadar potansiyel olarak sonda bilgilerini toplayabileceğine ve NASA Derin Uzay Ağı ile iletişim kurabileceğine inanıyor. Bu bağlantı, uzay sondasında yeterli güç olduğu sürece devam edecektir.
Mansiyon Ödülü
Ayrıca, 19 Ocak 2006 tarihinde fırlatılan New Horizons uzay aracı ünlü astronom Clyde Tombaugh’un küllerini taşımıştır. Clyde Tombaugh, Plüton gezegenini keşfeden kişi olarak ün yapmıştı. Bunu Lowell Gözlemevi’ndeki 13 inçlik bir astrograf kullanarak yapmıştı.
NASA’daki bilim insanları New Horizons uzay aracına Clyde Tombaugh’un küllerinden küçük bir miktar koydular. Araç 14 Temmuz 2015 tarihinde Plüton’un yanından geçti. Bu, yukarıda tartışılan kategorilerden herhangi birine girmese de, bunun biyolojik insan materyali içeren en uzak seyahat eden nesne olduğunu söyleyebiliriz.
Geleceğin Uzay Araştırmaları
İşte buradayız. Teknolojik yeteneklerimiz güneş sisteminin ötesine geçmemizi sağlamış olsa da, insanlar teknik olarak Dünya’nın yakın çevresinden ayrılmadılar. Gittiğimiz maksimum mesafe Ay’ın uzak tarafının hemen ötesinde. Apollo görevleri sona erdiğinde, Dünya’daki çoğu insan Uluslararası Uzay İstasyonları gibi uzay istasyonlarına ve uzay yürüyüşlerine yöneldi. Bu görevler genellikle alçak Dünya yörüngeleriyle sınırlıdır.
Ancak daha önce de belirtildiği gibi Mars’a insanlı görevler ciddi olarak düşünülmektedir. Bu sadece NASA ve ESA gibi devlet uzay ajanslarıyla sınırlı değil, aynı zamanda SpaceX ve Blue Origin gibi özel girişimler tarafından da düşünülüyor. Ancak, uzay yolculuğu inanılmaz derecede pahalı olduğundan, bir Mars görevi muhtemelen bu kuruluşlar arasında ortak bir çaba gerektirecektir. Başarılı bir Mars görevi için çok fazla planlama ve teste ihtiyacımız olacağından diğer bir konu da zamandır.
Yıldızlararası uzaya sonda gönderen görevlere gelince, Breakthrough Starshot adında planlanan bir görev var. Buradaki fikir, roket kullanmak yerine, uzay aracı olarak her bir çipe bağlı bir yelken ile küçük çiplerden oluşan bir bulut kullanabileceğimizdir. Bu çiplere StarChips deniyor. Daha sonra bu yelkenlere güç veren lazer ışınlarıyla vurarak ışık hızının %20’sine kadar hızlara ulaşmalarını sağlayacağız.
Bu düzeneği kullanarak uzay aracını Alpha Centauri’ye göndermeyi planlıyoruz. En hızlı geleneksel roketlerimizin en yakın güneş komşumuza ulaşması yaklaşık 30.000 yıl alırken, Starshot’ın sadece 20 yıl alacağı tahmin ediliyor!
Şimdiye kadar bu görev için herhangi bir zaman çizelgesi mevcut değildir. Fikrin arkasında para olsa da, teknolojinin, özellikle de yelken bileşeninin kapsamlı bir şekilde geliştirilmesi gerekiyor. Bununla birlikte, eğer bu gerçeğe dönüşürse, Starshot Voyager 1’in etkileyici (ve giderek büyüyen) rekorunu kırma potansiyeline sahiptir.
Uzay araştırmalarının geleceği gerçekten de umut verici, ancak bu uzun vadeli bir mesele. Tam olarak ne olacağı ya da ne zaman olacağı konusunda kesin bir zaman dilimi veremiyoruz. Bu kesinlikle kayıtlarda var ve yakında bir gün Apollo 13 ve Voyager 1’in rekorlarını geçeceğiz!
