Görünüşe göre, evet! Bilim insanları, bitki hücre kültürü (PCC) adı verilen bir teknoloji kullanarak bir bitkinin küçük bir parçasını alıp hücrelerini bir meyveye dönüştürmek için çalışıyorlar. Hatta bu teknoloji herkesin mutfağına girecek şekilde ticarileştirilebilir.
Arazi çoğumuzun düşündüğünden çok daha değerlidir. Bu gezegendeki 8 milyar insanı besleyen gıdanın %99,7’si topraktan geliyor.
Bunu söylerken, toprak kaynaklarımız bize gıda sağlamak için zaten aşırı işlenmiş durumda. Toprağın giderek bozulması ve tuzlanması, tarım için kullanılabilir araziyi daha da azaltıyor. Kentsel alanların hızla büyümesiyle birlikte, tarıma elverişli arazi her zamankinden daha hızlı küçülüyor.
2050’ye kadar Dünya’yı dolduracağı tahmin edilen 1.7 milyar yeni insanı beslemek için çözümlerimizde yaratıcı olmalıyız. Yaratıcı ve halen deneysel bir çözüm, ağaçlara ihtiyaç duymadan meyve yetiştirmek ve böylece daha az tarım arazisi kullanmaktır.
Bazı araştırmacıların Bitki Hücre Kültürü (PCC) teknolojisi aracılığıyla yapmaya çalıştıkları da tam olarak bu.
Bitki Hücre Kültürü (PCC) Teknolojisi Nedir?
Bitki Hücre Kültürü teknolojisi, tek bir bitki hücresinin birden fazla hücre üretme yeteneğini kullanır. Laboratuvarda, hücrelere doğru besinleri ve bitki hormonlarını vermemiz koşuluyla, bu hücreleri bitkinin farklı kısımlarından bir hücreye dönüşmeleri için etkileyebiliriz: bir meyve hücresi, bir yaprak hücresi veya bir kök hücresi.
Bu hücreleri yapmak için bilim insanları bitkinin küçük bir kısmını belirli bitki hormonları içeren bir besin ortamına yerleştirir. Daha sonra optimum sıcaklık ve ışıkta inkübe edilirler.
Haftalar içinde, çoğalan yeni hücrelerden oluşan bir kitle (resimde gösterildiği gibi kallus olarak adlandırılır) oluşur.
İlaç ve kozmetik endüstrisi, sadece bitkilerin sentezlediği bir tür bileşik olan fitokimyasalları üretmek için bu tekniği zaten kullanıyor. Bu da yararlı kısmı elde etmek için tüm bitkiyi yetiştirmek zorunda olmadıkları anlamına geliyor!
Gıda söz konusu olduğunda, hücre bazlı et ve deniz ürünleri birçokları için sürdürülebilir bir seçenek olarak büyük umut vaat ediyor ve vegan hareketinden ve sürdürülebilir alternatif proteinlere ilgi duyanlardan destek görüyor. Ancak, hücre bazlı meyve üretimi yeni bir kavram olmaya devam etmektedir.
Ağaçsız Meyveler
Finlandiya’daki VTT Teknik Merkezi’nden bir grup araştırmacı, PCC teknolojisini kullanarak laboratuvarda cloudberry (Rubus chamaemorus), lingonberry (Vaccinium vitis-idaea) ve stoneberry (Rubus saxatilis) hücre kütleleri üretti. Yakın zamanda, Rowan (Sorbus aucuparia) ve Arctic Bramble (Rubus arcticus) hücre kütleleri ürettiler.
İlk analizlerinde, örneklerin taze meyvelere benzeyen tatlara sahip olduğu sonucuna vardılar. Hatta kurutulmuş örneklerdeki lezzet taze örneklerden daha yoğundu. Meyve hücrelerinin besin içeriği, bitkiler üzerinde yetişen meyvelerden bile daha iyiydi!
Cloudberry ve lingonberry hücrelerinin rengi meyveye benziyordu. Ancak, meyveler kırmızı olmasına rağmen taş üzümü hücreleri sarımsı bir tona sahipti. Taze hücreler de kumlu bir dokuya sahipti, ancak dondurularak kurutulmuş hücreler dokuyu daha meyvemsi hale getirdi.
Benzer şekilde, Yeni Zelanda’daki Plant and Food Research araştırmacıları da yaban mersini, elma, kiraz, feijoas, şeftali, nektarin ve üzüm gibi meyvelerin hücreleriyle çalışmaktadır. Laboratuvarda bitki hücrelerini kültürleyerek, ağaç olmadan hücrelerden meyve yetiştirmek için çalışıyorlar. Amaç, aşina olduğumuz meyvelerin dokusuna, görünümüne ve tadına sahip hücre bazlı bir meyve yaratmak. Bu program iki yıldan kısa bir süre önce başlatıldı ve biz hala sonuçları bekliyoruz.
Bununla birlikte, PCC ile meyve hücreleri yetiştirmek yeni bir kavram değildir. Elma meyvesi hücre kültürlerinden elde edilen biyokütle, Avrupalı ticari üreticiler tarafından gıda takviyeleri ve yaşlanma karşıtı ürünler için kullanılmaktadır. İsviçre elma çeşidi Uttwiler Spätlauber’in hasat sonrası ömrünün uzun olduğu bilinmektedir. Bu elmaların kabuğu uzun süre saklandığında buruşmaz. Nadir bir elma çeşidi olduğundan, taze hücreler yüksek hacimlerde mevcut değildir. Bu nedenle bu elma çeşidinin kültürlenmiş hücreleri yaşlanma karşıtı kozmetik ürünlerde kullanılmaktadır.
PCC Mutfakta
Şimdiye kadar bu teknoloji laboratuvarlarda kaldı, ancak birkaç şirket bunu mutfak tezgahlarımıza getirmeye çalışıyor.
Meyve hücrelerinin laboratuvarda büyümesi süreci mutfaklarımızda nasıl tekrarlanabilir?
Biyoreaktör denilen bir şey kullanarak! Henüz prototip aşamasında olan bu biyoreaktörler küçüktür (bir masa lambası büyüklüğünde) ve bir haftada 2 fincana kadar hücre kültürü yetiştirebilir. Meyve hücresi kültürünü yoğurtla, smoothie ile ya da olduğu gibi yiyebilirsiniz. Ancak, laboratuvarlarda yetiştirilen bitki hücreleri şimdiye kadar çok tatsızdı. Bu durumu en iyi şekilde değerlendiren araştırmacılar, ezilmiş hücrelerdeki tatları ortaya çıkaran bir ‘reçele’ dönüştürdüler.
Mutfaktaki böyle bir biyoreaktör insanların taze yerel gıdaya kolay erişimini sağlayacak ve ‘yerel ye’ hareketini tamamen yeni bir seviyeye taşıyacaktır. Ayrıca, biyoreaktör yerel ortamdan bağımsız olarak herhangi bir türü yetiştirebileceğinden diyetimizi çeşitlendirmeye de yardımcı olacaktır.
Bir hücre yığınını meyve olarak hayal etmek zor olabilir. Araştırmacılar, PCC ile yetiştirilen meyve hücrelerinin yedek bir meyve olmak yerine, smoothie veya kahvaltılık gevreklerde bir bileşen gibi yeni bir gıda maddesi olarak daha iyi yerleştirileceğini öngörüyorlar.
Sonuç
PCC tabanlı gıda, dikey tarım ve sera teknolojilerinden daha sürdürülebilir olabilir, çünkü biyokütlenin tamamı hasat edilir ve geride herhangi bir atık bırakmadan kullanılır. Tüm üretim iç mekanda yapay ışık ve ısıtma altında yapıldığından, süreç mevsimlere ve coğrafyaya da bağlı değildir. Ancak ekonomik açıdan kârlı ve çevresel açıdan sürdürülebilir olup olmayacağı henüz belli değil.
Evde bir kap meyve hücresi yetiştirmek için mutfak biyoreaktörleri konsepti yeni bir konsepttir ve uygun maliyetli ve bakımı kolay olursa umut vaat edebilir. Tüm gıda maddelerinde olduğu gibi, ruhsat onayı zor olabilir.
Bu teknolojinin, arazi kaplayan ve önemli bir çevresel ayak izine sahip olan meyve bahçelerine bir alternatif olarak başarısına gelince… bunu sadece zaman gösterecek.
