Erdoğan Kafkasya ateşini körüklerken Putin sıcağı hissediyor
Recep Tayyip Erdoğan şu anda Doğu Akdeniz ve Kıbrıs’ta deniz ve toprak hakları konusunda giderek artan sert bir anlaşmazlığın yanı sıra Doğu Suriye, Kuzey Irak ve Libya’da askeri faaliyetlerini yürütüyor. Türk cumhurbaşkanının daha fazla denizaşırı çatışmadan kaçınmak için çaresiz olacağı varsayılabilir, ama işte Kafkasya’da bir başka çatışmaya girdi: “Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgaline son verme zamanı geldi,” diye gürleyerek.
Türkiye’nin Kafkasya’ya konuşlandırılması için Suriyeli paralı askerler için askere alma kampanyası, bu son düşmanlıklardan haftalar önce başlamış ve Azeri / Türk iddialarının sadece Ermeni provokasyonuna yanıt verdiklerine dair yanlışlığını ortaya koymuştur. Devriye gezen Türk F-16 savaş uçakları Ermeni hedeflerine saldırdı. Azerbaycan, Türkiye’nin desteği olmasa bile, petrol gelirlerini muazzam bir askeri avantaj elde etmek için kullandı; 2009-18’in toplam askeri harcaması 24 milyar dolarken, Ermenistan için 4 milyar dolar. Azerbaycan, füze sistemlerinin Ermenistan’ın Sovyet döneminden kalma nükleer santralini vurabileceği tehdidinde bulunurken, küresel liderler şaşırtıcı bir şekilde endişelenmişti.
Kafkasya çatışmalarının arkasında ne yatıyor? Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, yeni doğan Sovyetler Birliği, Dağlık Karabağ eyaletinin bir kısmını (yüzde 95 Ermeni çoğunluğu ile) Azerbaycan’ın vererek Türkiye’ye iyilik yapmaya çalıştı. Böylece, 1991’de Ermenistan ve Azerbaycan, Sovyetler Birliği’nin sigara kalıntılarından bağımsız devletler olarak ortaya çıkınca, eyaletin kontrolü için acı bir çatışma başlattılar. 1994 ateşkesi, Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’la yakın ilişkilerini korurken fiili öz yönetişimden yararlanmasına neden oldu. Bakü ve Ankara, tartışmalı Regio’yu geri almak için uzun zamandır beklemedeydi
Uzun süredir acı çeken Ermeni milleti, eski ve kendine özgü bir Hıristiyan medeniyetinin torunudur. Geçtiğimiz bin yıl boyunca Ermenistan, Pers, Osmanlı ve Rus imparatorluklarının peş peşe hakimiyeti nedeniyle yalnızca kısa süreli bağımsızlık yaşadı. Baskıcı yabancı yönetimi, Ermenistan’ın dünya çapında dağılmış büyük diaspora nüfusu ile sonuçlandı – çoğu bu kriz anında anavatanı desteklemek için acele etti. Yüzyıl önceki soykırımla ilgili ham anılar, Ermenilerin Türklerin düşmanca niyetlerine yönelik sürekli korkularını besliyor.
Türkiye aşırı ısınmış milliyetçi söylemlerle çatışmaya kendi katılımına dikkat çekerken, İsrail Azerbaycan’ın silahlanmasında daha sessiz bir rol oynuyor. 2006 ve 2019 yılları arasında İsrail, Azerbaycan’a 825 milyon dolar değerinde silah tedarik ederken, petrol için büyük ölçüde Bakü’ye bağlıydı. Türkiye ile bağları yeniden canlandırma fırsatının yanı sıra, İsrail yardımının temel motivasyon kaynağı İran’dır.
Tahran, halihazırda büyük Azeri nüfusu arasında (İran vatandaşlarının yaklaşık yüzde 20’si) huzursuzluğu tetikleyen bu gerilimlerden oldukça rahatsız. Azeriler alışkanlık olarak kuzeybatı İran’ı Güney Azerbaycan olarak adlandırırlar ve İran’ın Türk kuzeyine hükmetme konusunda uzun bir geçmişi var. Geçtiğimiz bin yıl boyunca, ana siyasi hanedanları – Selçuklular, Safaviler, Afşariler ve Kaçarlar – çoğunlukla Türklerdi. Böylece, Azeriler Şii olmasına rağmen, İran, müttefiki Hristiyan Ermenistan’a destek sağlıyor.
Türkiye’nin GSYİH’daki keskin daralması (Nisan’dan Haziran’a% 11 düşüş) göz önüne alındığında, Ankara en az dört cephede nasıl savaş açabilir? Ucuz, tek kullanımlık Suriyeli ve Libyalı paralı askerlerin konuşlandırılması ve Katarlılardan gelen cömert kredi hatları, Erdoğan’ın, binlerce vatandaşını ceset torbalarında dönmesine gerek kalmadan, yayılmacı neo-Osmanlı milliyetçi duyguları dalgasına binmesine izin veriyor. Ailelerini doyurmak için ayda 1.500 dolar beklentisiyle kendilerini Türk top yemi olarak satmaya razı olan tükenmez bir çaresiz Suriyeli kaynağı var. Azerbaycan’daki Suriyeliler, gazetecilere, kendilerini başkalarının savaş alanında ölümle karşı karşıya kalmaları için “güvenlik görevlisi” olarak işe alındıklarını söylediler. Türkiye’nin en gayretli Suriyeli paralı askerleri sık sık aşırılık yanlısı gruplardan geliyor.
Amerika ve Avrupa, ülke içi işlev bozukluğundan o kadar uzaklaşıyorlar ki, uluslararası kuralların yokluğunda ne kadar hızlı değiştiğinin farkında değiller: Sahra altı Afrika’dan Orta Asya’ya, başarısız ve kronik olarak zayıf devletlerin bitişik bir kuşağı neo- sömürgeci güçler ve cihatçı devletler. Erdoğan, Hamaney ve Putin’in emperyalist mantığına göre, bu zaafları kullanmazlarsa başkası kullanır. Sanki yasalara dayalı egemen ulus devletler sistemi tarihin çöplüğüne gönderilmiş gibiydi. 18. yüzyıla tekrar hoş geldiniz!
Seralardaki insanlar taş atmamalı: İran, paralı paramiliterleri konuşlandırarak bölge çapında kargaşa ekme yolunu diğer parya devletlerine gösterirken, Türkiye’nin İran’ın kuzey sınırlarının hemen üzerinde milis kullanması, İslam Cumhuriyeti genelinde etnik çatışmaları ve ayrılıkçı eğilimleri tetikleme riski taşıyor. .
Bu olaylar, aynı şekilde, son derece sinir bozucu ve Putin’i çok taraflı bir modele dönüştürdü, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve diğer liderlerle uysalca Zoom toplantıları düzenledi ve uluslararası hukuka bağlılık ve sakinlik çağrısı yapan açıklamalar yayınladı. Putin’in geçmişte Ukrayna ve Gürcistan’daki toprakları işgal etme eğilimleriyle ne büyük bir tezat! Putin’in Belarus’taki siyasi kaostan yararlanma içgüdüleri, Minsk’in kitlesel protestolarının Moskova’da ne kadar kolay kopyalanabileceğine dair korkularıyla benzer şekilde hafifletiliyor.
Erdoğan’ın provokasyonları, Rusya’nın Azerbaycan ve Ermenistan arasında en büyük hakem olma iddialarına karşı kaba bir şok oluşturuyor Moskova’nın Orta Doğu’daki şok ve dehşet maceralarının bedeli, Rusya’nın Kafkasya’nın arka kapısını Türk kılıcına açık bırakması ironik olurdu. Bu değişken bölge yeniden alevler içinde olursa, Rusya için yangın çıkarıcı sonuçları doğacaktır.
Düşman, zorbalık yapan devletlerle çevrili Ermenistan’ın varlığı bir mucizedir. Bir kez daha tek taraflı saldırganlığa maruz kalan bu ulusla, uluslararası toplum bir kereliğine Ermenistan’ın yaşaması için ne gerekiyorsa yapmalı.
Arap filozof ve tarihçi İbn-i Haldoun, tüm imparatorlukların genişleme-olgunluk-çöküş öncesi bir yaşam döngüsüne nasıl bağlı kalmıştır. İran, Türkiye ve Rusya’nın ulus-devlet modelini ve bu konudaki yasalara dayalı güvenliği neşeyle ortadan kaldırmasıyla, nihayetinde kendi imparatorluk kurma çabalarına bir zaman sınırı koydular; bundan sonra emperyal aşırı gerilme ve bulaşıcı istikrarsızlık bu çürüyen rejimlerin kendi ağırlıkları altında parçalanmasına neden olacaktır. Onlar için ne kadar çabuk olursa o kadar iyi.
