Karmaşık Travmanın 7 Gizli Etkisi
Travma bir yaradır; fakat net göremiyoruz. Toplum olarak travmayı daha iyi anlamış olsaydık, daha çabuk iyileşir, birbirimizi daha iyi anlar ve daha az acı çekerdik. Travmayı Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme ve diğer modaliteler kullanılarak tedavi edilebilmemiz mümkün sonuçta travma dönüşü olmayan müebbet hapis değildir.
1. Karmaşık Travma
Birçoğunuz karmaşık travmayı (CT) duymadınız. Semptom şiddetinde genellikle travma sonrası stres bozukluğu‘nu (TSSB) aşar. Duygusal düzenleme, ilişkiler ve öz kimlik ile ilgili önemli zorluklardan ve benliğin parçalanmasından oluşur.
Travmanın etkileri olayların kendisinde değil, bedenin ve zihnin olayları nasıl kaydettiği ile ilgili olsa da, BT genellikle uzun ve sürekli bir biçimde, genellikle yaşamın erken dönemlerinde meydana gelen travmatik olaylardan kaynaklanır. Genellikle doğal afetler veya araba kazaları yerine kişilerarası olarak, insanlar tarafından uygulanır – genellikle destekleyici ve koruyucu olması gereken ve mağdurun kaçma şansının neredeyse hiç olmadığı bakıcılar ve bağlanma figürleri tarafından (Herman, 2015).
2. Travmanın Psikolojik Etkisi
Travmatik bir deneyimin ardıl etkileri, teşhis edilebilir TSSB veya karmaşık travma ile başa çıkmanın çoğuna hükmetmek mümkündür. Bağlantı eksikliği, izinsiz girişler, kaçınma, konsantrasyon sorunları, düzensiz uyku ve aşırı uyanıklık o kadar üzücü olabilir ki, çoğu hasta için büyük sosyal, duygusal ve mesleki bozulmalar yaratır.
Travmanın bu istem dışı deneyimi, zihnin, travma semptomlarının uyarlanabilir amacını vurgulayarak, eksiksiz hissettiren bir çözüme doğru rahatsız edici içeriği bütünleştirme ve işleme girişimi olabilir. Ne yazık ki, zihin travmatik olayı çözmeye çalışırken, çabaları ters tepebilir; travmatik olayın, en korkunç yönlerini istemeden yeniden üretebilen ve kişinin gelecekteki travmatik olaylara maruz kalma riskini artıran otomatik olarak yeniden yaşanmasına neden olabilir (Herman, 2015).
3. Zihnin Bilgi İşlem Sistemlerinin Zarar Görmesi
Posttravmatik stres bozukluğu (PTSD), tehdit edici olmayan uyaranları tehdit edici olarak yorumlamak için beynin bilgi işleme sistemini yeniden düzenler. TSSB, hastaların yeni veya esasen tehdit edici olmayan bilgilere katılmasını ve kişinin dikkatini ve konsantrasyonunu düzenlemesini zorlaştırır. Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) bakış açısına göre, travmatik anıların, uyumsal bilgilerden ve diğer olumlu deneyimlerden ya da öz bilgiden ayrı olarak, kopuk ve parçalanmış bir şekilde “işlevsiz bir şekilde” depolandığı düşünülmesinin nedeni budur.
Bilginin dağılması, büyük ölçüde, belirli bir travmatik olayın kendi kendine doğal olarak çözülmesini engelleyen ve travmatik anıların belirli yönlerini kişinin benlik duygusundan koparan şey olarak kabul edilir. Bu anlamda, travmatik anılar temelde psikolojik olarak “zamansız duygu ve bedensel duyum” olarak depolanır (Cvetek, 2008, s. 3). Bu nedenle, yıllar ve on yıllar sonra bile, travmatik olayların aşağıda ele alınan önemli psikolojik ve fizyolojik etkileri olabilir.
4. Travma ve Kişilerarası İlişkiler
Travma, erişilebilir, duyarlı ve duygusal olarak meşgul olan insanlarla yakın bağlılık için hayatta kalma ihtiyacımızı artırma eğilimindedir. Bununla birlikte, TSSB, güvenli bağlanmayı teşvik eden ve sürdüren gelişimi ve hissedilen güvenlik ve güven duygusunu aşındırabilir. Derin bağlantı, travmayı iyileştirmeye en çok yardımcı olan şeydir ve bağlantının ihlali, travmanın temelidir.
Tedavi edilmeyen travma, başkalarıyla olan bağlarımızı yalnızca etkileşimsel anlamda değil, aynı zamanda öznel kimliklerini, ilişkilerin amacını ve duygusal yakınlıklarını da zayıflatma eğilimindedir. İlişkilerde tedavi edilmeyen travmanın bedeli, yalnızca kişinin doğrudan bağlanma ilişkilerine değil, aynı zamanda sosyal ağları ve topluluklarıyla olan ilişkilerine de genellenebilir. Bu, travmadan kurtulanların acilen duygusal yakınlık özlemi duymalarına, ancak aynı anda yakın ilişkilerinden geri çekilmelerine neden olabilir. İkincil travma olan partnerlerinin acı ve çaresizliğine tanık oldukları için çaresizlik ve utanç yaşamaya eğilimli olan travma mağdurlarının partnerleri için de cesaret kırıcı ve kafa karıştırıcı olabilir (Johnson, 2002; Shapiro, 2017).
5. İkincil Travma
Travma hastalarının birçok partneri ikincil travma yaşar. İkincil travma, travmatik olay(lar)a maruz kalmayan eşin, eşinin travmatik deneyimine bağlı travma belirtileri ve buna bağlı belirtiler yaşamasıdır (Figley, 2013). Bu nedenle, hayatta kalanların deneyimlerini ve etkilerini ortaklarıyla paylaşmaları hayati önem taşımaktadır.
Bir partnerdeki travma, partnerindeki travma semptomlarını güvenilir bir şekilde tahmin ettiğinden, ortaya çıkan ilişki sıkıntısı, en dayanıklı ilişkileri bile tehlikeye atabilir. Her türlü ilişkisel sıkıntı, kişinin travma semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Kendini adamış ve sevgi dolu çiftler bile, travma semptomlarının çiftin sıkıntısını artırdığı bir dizi geri bildirim döngüsüne duyarlı hale gelebilir ve bunun tersi de geçerlidir.
6. Yıkılan İnançlar ve Varsayımlar
Tüm hastalar için geçerli olmasa da, tedavi edilmeyen travma, bireyin şefkat, dürüstlük ve saygıyı hak eden benlik algısını ve dünyayı temelde öngörülebilir, adil ve güvenli olarak değiştirebilir. Travma aynı zamanda kişinin kişisel faillik, başkalarıyla bağlantı, kimlik ve genel özerklik duygusuna meydan okuyabilir (Briere & Scott, 2006) ve güçsüzlüğe, kendinden şüphe duymaya ve utanca yol açabilir.
7. Travmanın Fizyolojik Etkisi
Tedavi edilmeyen travma, otonom, endokrin ve merkezi sinir sistemlerinin işleyişini değiştirebilir. Bu, anıları ve duyguları işleyen bölgeler olan limbik sistemde ve hipokampusta yapısal değişikliklere neden olabilir. Tedavi edilmeyen travma, stres tepkilerini, epinefrini ve norepinefrini düzenlemekten sorumlu nörotransmiterlerin işleyişini de değiştirebilir (Perry, 2009). Örneğin, beyin görüntüleri, TSSB teşhisi konan kişilerde geçmişe dönüşler olduğunda, dil ve iletişimle bağlantılı bölgelerin etkin olmadığını gösteriyor ve bu da tedavi edilmeyen travmanın dilsel kodlamayı bozabileceğine dair ikna edici kanıtlar sağlıyor (Van der Kolk, 2015). Bu nedenle, TSSB ile mücadele eden insanlar için beyinleri, sağlıklı psikolojik işlevsellik ile ilişkili neokorteks tarafından yürütülen mantıksal ve üst düzey işlemeyi engelleyebilen, limbik sistem güdümlü bir ilkel işlevsellik durumuna gerileyebilir (Perry, 2009). ).
Yukarıda açıklanan yedi semptom ve etkinin tümü, Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR) terapisi ve belirtildiği gibi diğerleri ile tedavi edilebilir. Tüm bunları göz önünde bulundurarak, acı çeken birini gördüğünüzde, “bu kişinin nesi var?” diye sormak yerine daha alakalı bir soru; “bu kişiye ne oldu?” diye bilirsiniz.
