İranlıların Ramazan Bayramındaki Adetleri
Ramazan bayramı Şevval ayının ilk gününde kutlanılan iki büyük İslami bayramından biridir. Müslümanlar bir aylık oruç ve Allah’a ibadetin ardından, bu büyük günün yolunu gözlerler ve bu güne has adetleri yerine getirerek Ramazan ayını uğurlarlar. Bu gün, oruç tutmak haram olup bu güne ait özel bir namaz vardır ve Müslümanların çoğu bayram namazını cemaatle kılarlar.
Mazenderan Ve Gilan Vilayetlerinde Ramazan Bayramı: Mazenderan ve Gilan vilayetlerinde halk Ramazan bayramı akşamında ailenin bütün üyelerinin bir araya gelmeleri ve birlikte iftar etmeleri gerektiğine inanıyor. Şehirde yaşayan kişiler bayram gününde doğduğu köye giderler; mahalli elbiseler giyerek ve yiyeceklerini yanlarına alıp doğaya çıkarak bu günü kutlarlar. Mazenderan ve Gilan’daki Ramazan bayramı alametlerinden bir diğeri de mezarlıkları ziyaret edip adak yemeği vermeleridir. Aynı şekilde hayırsever Mazenderanlı ve Gilanlılar bu gün yetimlere ve fakirlere de yardım ederler.
Kürdistan Vilayetinde Ramazan Bayramı: Halk bayram gününde mescitlerde toplanıp adaklarını dağıtır, toplantılar düzenleyerek yetim ve zayıf insanları doyurma ve hayır işleri yapma gibi faaliyetlerde bulunurlar. Yine bayrama yakın günlerde de büyük ir telaş ve coşkuyla kendilerinin ve ailelerindeki kişilerin fitrelerini fakirlere dağıtırlar. Ailede vefat eden kişinin ilk ölüm yıldönümü münasebetiyle geleneksel yemeklerin ve mahalli tatlıların hazırlanıp ihtiyaç sahibi insanlar arasında dağıtılması Kürdistan Müslümanlarının Ramazan bayramı gününde icra ettikleri diğer adetlerindendir.
Kirman Vilayetinde Ramazan Bayramı: Kirmanlılar diğer Müslümanlar gibi Ramazan bayramı gününde bayramı namazını kılarlar ve fitre vererek ihtiyaç sahiplerinin yardımına koşarlar. Onlar aynı şekilde namazdan sonra daha yeni yasta olan aileleri ziyarete giderler ve onları teselli ederler. Kabir ehlini ziyaret, yakınlar ve tanıdıklar ile ziyaretleşme Kirmanda Ramazan bayramının diğer uygulamalarındandır.
Doğu Azerbaycanda Ramazan Bayramı: Doğu Azerbaycan’ın köylerinde hilalin görülmesi ile ilgili ilginç hikayeler vardır. Radyo ve televizyon daha İran toplumuna girmeden önce, köylüler hilali görmek için damların üzerine çıkarlar ve saatlerce orada beklerlerdi. Büyükler ramazan hilalini gördükten sonra, masum bir çocuğun ya da mümin ve namaz kılan birinin yüzüne bakarlardı; onlar namaz kılmayan ve oruç tutmayan insanlara bakmanın uğur getirmeyeceğine inanırlardı. Hilali gördükten sonra aynaya bakmak ve Hz. Muhammed ve âline salavat getirmek hala dahi bir adet olarak bu bölgedeki yaşlılar arasında uygulanmaktadır.
Yezd’de Ramazan Bayramı: Yezdliler Ramazan bayramında evleri temizlemek, yeni elbise satın almak, tatlılar ve taze mevsim meyveleri hazırlamak ve bugünde ziyaretleşme için planlama yapmak ile meşgul olurlar; bu işler bu vilayetteki mümin insanlar arasında mübarek Ramazan bayramının başlamasıyla yapılan ilk işler ve ilk icraatlardır. Eski günlerden beri bir adak veya duası olan kişilerin tatlı hazırlayarak, onu bayramı namazının kılındığı yerde ve namaz kılınmadan önce insanlar arasında dağıtmak adettendir. Meşhur Ebu’l-Fazl yemeğinin pişirilmesi ve bayram sabahı onun halk arasında dağıtılması, Yezdliler arasında bu güne has olan eski adetlerdendir.
Yezdli kadınlar arasında da mübarek Ramazan bayramında, toplu olarak, evinde Ramazan ayı boyunca Kur’an-ı Kerim hatim toplantıları gerçekleştirilen kişinin evine gitmek ve hediye ve tatlı vererek onu takdir etmek adettir.
