Uzun kuyruklar oluşturan Ruslar, Ocak 2024’te sıfırın altındaki sıcaklıklara katlanarak Ukrayna savaşı karşıtı aday Boris Nadezhdin’in önümüzdeki başkanlık seçimlerinde aday olmasına izin verilmesini talep etti. Bu, uzun süredir Rusya’da demokrasi yanlısı kampanya yürüten Alexei Navalny’nin mirasını yansıtan bir taktik olan dilekçeli protestoydu. Yetkililer, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in başını sürekli ağrıtan Navalny’nin 16 Şubat 2024 tarihinde hapishanede öldüğünü açıkladı.
Navalny, on yılı aşkın bir süre boyunca Putin karşıtlığının en tanınmış yüzü olarak sandıkta ve sokaklarda Rus otoriterliğiyle mücadele etti ve Kremlin’in isteklerine karşı duracak kadar cesur adaylara destek verdi.
Muhalefet çoğu zaman seçim başarısına dönüşmez. Nadezhdin destekçileri, 20 Mart 2024’te yapılması planlanan oylamada adamlarının Putin’i gerçekten yenebileceğini beklemiyorlardı. Kremlin’in Rusya’da siyaseti ne kadar sıkı kontrol ettiği göz önüne alındığında, başkanlık seçiminin sonucu önceden belli.
Ancak pek çok Rus için Nadezhdin’in adaylığını destekleme fırsatı, Putin’e ve savaşa karşı muhalefetlerini iletmek için sahip oldukları tek yasal yoldu. Yetkililerin nihayetinde Nadezhdin’in katılımını engellemesi, Kremlin’in Putin’in Ukrayna’daki savaşının arkasında birleşmiş bir ulusa dair resmi anlatıları delen herhangi bir adaya karşı temkinli olmaya devam ettiğini gösteriyor.
Seçimleri protesto etme çabası Navalny’nin ölümünün ardından daha da dokunaklı görünüyor. Navalny’nin on yıldan uzun bir süre boyunca geliştirdiği ve benim de 2011’den bu yana hakkında yazdığım stratejinin kalbini yansıtıyordu.
Hareket devam ediyor
Navalny, Rusya’daki muhalefetin Putin’in partisi Birleşik Rusya’daki yolsuzluğu ifşa etmek, seçim manipülasyonuna ışık tutmak ve dünyayı artan siyasi şiddete karşı uyarmakla ilgili olduğunu anlamıştı.
Navalny, dünyadan gizleme çabalarına rağmen Rusya’da Putin’e ve otoriter yönetime karşı var olan gerçek muhalefetin altını çizdi.
Bu hedeflere ulaşmak için Navalny ekibi – ki Navalny’nin öldüğünü ama başlattığı hareketin devam ettiğini unutmamak gerekir – muhalefeti görünür kılmak ve siyasi tartışmaları alevlendirmek için seçimleri defalarca kullandı.
Navalny 2011 yılında siyasi bir güç olarak ortaya çıktı. 2012 parlamento seçimleri öncesinde Putin’in Birleşik Rusya’sını “Sahtekarlar ve Hırsızlar Partisi” olarak etiketleyerek büyük bir ulusal protesto hareketi başlattı. Navalny, bu sloganı resmetmek üzere memler yaratmak için yarışmalar düzenledi ve Putin’in partisini desteklemeyen seçmenleri harekete geçirdi.
Sürgünden dönüş
Bu çabaların doruk noktası ise Navalny’nin 2018’de geliştirdiği Akıllı Oylama (Smart Voting) adlı sistem. Navalny ekibi, çevrimiçi bir araç aracılığıyla Rusları seçimlerde reform yanlısı adayları desteklemeye teşvik ediyor ve özellikle de seçmenleri Putin’in Birleşik Rusya partisini yenmesi en muhtemel adaya yönlendiriyor.
Rus akademisyenler Mikhail Turchenko ve Grigorii Golosov tarafından yapılan araştırma, bu aracın seçmenler üzerinde çok önemli bir etkiye sahip olduğunu ve seçimlere katılımı, muhalif oyları ve halkın ilgisini artırdığını gösteriyor.
Navalny’nin çabalarının Rus devletini rahatsız ettiği ve 2020 yılında Rusya’nın FSB olarak bilinen iç güvenlik teşkilatı tarafından kendisine yönelik bir suikast girişiminin itici gücü olabileceği anlaşılıyor.
Navalny’nin Noviçok zehirlenmesinden kurtulmasının tek nedeni uluslararası baskının rejimi tedavi için Almanya’ya hava yoluyla gönderilmesine izin vermeye zorlamasıydı. Navalny, iyileşme sürecinde kendisine yönelik saldırıyı siyasi aktivizmini ilerletmek ve rejimin artan vahşetini aktarmak için kullandı. Operasyonun ayrıntılarını ortaya çıkarmak için kendisine suikast düzenleyecek kişiyle ünlü bir röportaj yaptı.
Navalny’nin Şubat 2021’de tutuklanma tehdidi altında Rusya’ya dönmesi, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden bu yana muhalefet liderini destekleyen en büyük sokak protestolarını başlattı.
Bu protestolar yeni nesil aktivistlere ilham verdi. Aynı zamanda sokaklarda ve o günden bu yana geçen yıllarda demokrasi yanlısı göstericilere karşı uygulanan polis şiddetinin yeni bir seviyeye ulaştığına da işaret ediyordu.
Bayrağı devretmek
2022’den bu yana, Ukrayna’daki savaşa karşı çıkarak ülkeyi terk eden Ruslarla görüşen bir araştırma ekibine liderlik ediyorum. Birçoğu Şubat sonu ve Mart 2022 başındaki savaş karşıtı protestolara katıldı ve Navalny’nin Rusya’ya dönüşünü kendi siyasi angajmanlarının ve aktivizmlerinin kaynağı olarak gösteriyorlar.
Bir katılımcının belirttiği gibi: “Sivil duruşum ortaya çıkmaya başladı. Tüm bunlar Navalny’ye, onun hareketine ve onun bir şeyleri fark etmeye, dikkat etmeye teşvik etmesine yakındı… Mitinglere gitmeye başladım ve siyasetle çok daha fazla ilgilenir ve farkında olur hale geldim.”
Araştırma ortaklarımız, Navalny’nin Almanya’da iyileşme sürecinde şartlı tahliyeyi ihlal ettiği suçlamasıyla tutuklanmasının ardından hapishane kamplarında çürürken, sürgündeki bu aktivistlerin çoğunun Rusya dışında faaliyet göstermeye devam ettiğini tespit etti.
Ukraynalı mültecileri ve savaş çabalarını destekliyor ve Rusya’ya götürülen çocukların izini sürmeye katılıyorlar. Savaş karşıtı gösterilerde aktifler ve sürgünde birbirlerine destek oluyorlar.
Bu yeni nesil Rus aktivistler -ister sürgünde değişimi savunanlar, ister Rusya’da savaş karşıtı adayları desteklemek için sağlıklarını riske atanlar olsun- Navalny’nin mirasıdır ve ben bunun güçlü olduğuna inanıyorum.
Navalny ölümünden önce, ilham verdiği aktivist kuşağına doğrudan seslendi: “Dinleyin, size söyleyeceğim çok açık bir şey var. Pes etmeye izniniz yok. Eğer beni öldürmeye karar verirlerse, bu bizim inanılmaz derecede güçlü olduğumuz anlamına gelir.”
Makalenin kaynağı: theconversation
