Geçtiğimiz birkaç ay içinde Türkiye ile Güneydoğu Asya ülkeleri arasında, özellikle de bölgesel ve küresel güçlerin dünyanın bu bölgesindeki ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye çalıştıkları bir dönemde, incelenmeye değer bazı gelişmeler yaşandı.
Bu hafta Endonezya‘nın Bali adasında düzenlenen G20 Zirvesi öncesinde Türkiye ve Endonezya arasında savunma, teknoloji, ormancılık, çevre ve kalkınma alanlarında beş işbirliği anlaşması imzalandı. İki ülke cumhurbaşkanlarının yüksek düzeyli bir stratejik işbirliği konseyinin kurulduğunu ilan etmesiyle Bali’de tarihi bir ana tanıklık edildi.
Türkiye ve Endonezya, aralarında Meksika, Güney Kore ve Avustralya’nın da bulunduğu MIKTA üyesi ülkelerdir. Üyeleri arasındaki ekonomik ve siyasi bağları güçlendirmeyi amaçlayan MIKTA’nın liderleri G20 Zirvesi kapsamında bir araya geldi. Endonezya önümüzdeki Nisan ayında grubun başkanlığını Türkiye’den devralacak.
Ankara son dönemde hem Endonezya hem de Malezya ile yakın savunma işbirliğine girmiş durumda. Bu ay 30’dan fazla Türk savunma sanayi şirketi Endonezya’nın başkenti Jakarta’da düzenlenen önde gelen bir savunma fuarında ürünlerini sergiledi. Bunu takiben, büyük Türk savunma sanayi üreticisi Roketsan, Endonezya’ya karadan karaya, uzun menzilli topçu sistemi Khan’ı ihraç etmek için ilk anlaşmasını duyurdu.
Eylül ayında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Endonezya ve Malezya’nın Türk savunma firması Baykar’dan silahlı insansız hava aracı satın almak için yoğun ilgi gösterdiklerini söyledi. Bu açıklamanın doğruluğu, TUSAŞ’ın Malezya’daki bir ihaleyi kazanmasının ardından Ankara’nın Malezya’ya silahlı insansız hava aracı satacağının ortaya çıkmasıyla kanıtlandı. Bu durum savunma uzmanları tarafından Güneydoğu Asya ülkelerinin savunma sektöründe Çin etkisinin potansiyel olarak azaldığı şeklinde yorumlandı.
Türkiye ayrıca Güneydoğu Asya ülkeleriyle enerji alanında da işbirliği yapmaya istekli. Türkiye Enerji Bakanı Fatih Dönmez bu ay şunları söyledi: “Endonezya ve Malezya’ya seyahat ettik. Malezya’da doğal gaz arama ve işbirliği olanaklarını görüştük.”
Temmuz ayında Türkiye-Malezya ilişkileri, özellikle enerji sektöründe petrol ve doğalgaz odaklı işbirliğini güçlendirmek amacıyla stratejik ortaklık düzeyinden kapsamlı stratejik ortaklık düzeyine yükseltildi. Malezya Başbakanı İsmail Sabri Yaakob’un Temmuz ayında Türkiye’ye yaptığı dört günlük ziyaret sırasında iki ülke arasında savunma, sanayi ve teknoloji, sağlık, iletişim ve medya alanlarında yedi anlaşma imzalandı.
İki ülke ayrıca 2014 yılında imzalanan Malezya-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşmasını genişletme konusunda da mutabık kaldı. Bu anlaşma Türkiye’nin bir Güneydoğu Asya Uluslar Birliği üyesi ile imzaladığı ilk serbest ticaret anlaşmasıydı. Türkiye o tarihten bu yana bir başka ASEAN üyesi olan Singapur ile de benzer bir anlaşma imzaladı. Yaakob’un Türkiye ziyaretini bir ay sonra Çavuşoğlu’nun Kuala Lumpur ziyareti takip etti. Bunu takiben Ekim ayında TBMM Başkanı Mustafa Şentop hem Malezya hem de Endonezya’ya resmi ziyaretlerde bulundu.
Türkiye, İslam İşbirliği Teşkilatı ve D-8 Ekonomik İşbirliği Örgütü gibi önemli platformları başta Malezya ve Endonezya olmak üzere bazı ASEAN ülkeleriyle paylaşmaktadır. Bu platformlar – İİT, D-8, MIKTA ve ASEAN – Türkiye’nin Endonezya ve Malezya ile çok çeşitli bölgesel ve küresel konularda ortak bir bakış açısını paylaşması için önemli mekanizmalar olarak hizmet etmektedir.
Malezya, Türkiye’nin en büyük ASEAN ticaret ortağıdır ve Ankara’nın Asya ülkeleriyle daha yakın bağlar kurmak için 2019’da başlattığı yol haritası olan Yeniden Asya Girişimi’nde merkezi bir konuma sahiptir. Türkiye’ye 2017 yılında ASEAN Sektörel Diyalog Ortağı statüsü verilmiştir. Ekim ayında, sekiz ASEAN üyesinin büyükelçilerinin katıldığı dört günlük bir etkinliğe ev sahipliği yaptı: Tayland, Endonezya, Kamboçya, Brunei, Vietnam, Singapur, Filipinler ve Malezya. Bu etkinlik sırasında Türk Dışişleri Bakan Yardımcısı Ankara’nın ASEAN’ı Asya-Pasifik bölgesinde kilit bir ortak olarak gördüğünü söyledi.
Türkiye’nin Malezya ile ilişkileri Malezya Kralı Al-Sultan Abdullah Ri’ayatuddin Al-Mustafa Billah Şah’ın Ağustos ayında ülkemizi ziyaret etmesiyle daha da pekişti. Bu ziyaret Malezya’dan Türkiye’ye yaklaşık 30 yıldır devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaretti. Erdoğan, Malezya kralına yabancı ülke vatandaşlarına verilen en yüksek devlet nişanı olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı’nı tevcih ederken, kral da Erdoğan’a ülkesinin Şövalyelik Nişanı’nı verdi. Bu ziyaret sırasında Kral, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile birlikte başkent Ankara’da bir Türk savunma şirketini ziyaret ederek silah tesislerini inceledi ve askeri araçların test sürüşünü gerçekleştirdi.
Bu arada İstanbul bu hafta, Türkiye’de iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanlığını yaptığı Uluslararası Asya Siyasi Partiler Konferansı’nın 11. genel kuruluna ev sahipliği yaptı. Bu konferans, farklı Asya ülkelerinden çeşitli ideolojilere sahip siyasi partiler arasında değişim ve işbirliğini teşvik etmek amacıyla 2000 yılında başlatıldı.
İkili ziyaretler ve kurumsal ilişkiler önemli olmakla birlikte, ülkeler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinde en önemli unsur halklar arası temastır. Bu bağlamda Türkiye, Güneydoğu Asyalı öğrencilerin ülkede eğitim görmelerine sponsor olmaktadır. Bu yıl Ankara, daha fazla Malezyalı ve Endonezyalının Türkiye’de eğitimlerini sürdürebilmeleri için sponsorluk sayısını arttıracağını açıkladı.
Türkiye, Yeniden Asya Girişimi aracılığıyla Güneydoğu Asya ülkeleriyle sadece siyasi alanda değil, aynı zamanda ekonomik ve savunma alanlarında da daha yakın ilişkiler kurmaya çalışıyor. Son birkaç aydır gerçekleştirilen ziyaretler, imzalanan anlaşmalar ve düzenlenen konferanslar Ankara’nın bu ülkelerle ilişkilerini hem ikili hem de bölgesel bloklar aracılığıyla kurumsal olarak güçlendirmeyi hedeflediğini gösteriyor.
makalenin ana kaynağı: https://www.arabnews.com
