Büyük gözleri, gür kuyruğu ve hassas kulaklarıyla aye-aye, ilginç olsa da sevimli bir yaratık gibi görünebilir. Ancak şimdi araştırmacılar onun daha az sevimli bir özelliği olduğunu keşfettiler: uzun orta parmağını burnunu karıştırmak ve mukus yemek için kullanıyor.
Aye-ayeler de insanlar gibi primattır, ancak gececidirler, nesilleri tehlike altındadır ve sadece Madagaskar’da bulunurlar. Batıl inançların bir nesnesi olan bu hayvanlar, kemirgen benzeri dişler ve bilye ve soket eklemli sıska, uzun bir parmak gibi bir dizi sıra dışı özelliğe sahiptir.
Hayvanın olağanüstü parmağını, kurtçukları bulup çıkarmak için içi boş tahtaya vurmak için kullandığı bilinse de, araştırmacılar bu parmağın oldukça sıradan başka bir amaç için kullanıldığına dair video görüntülerine sahip olduklarını açıkladılar: burun karıştırmak.
Zoology dergisinde yayınlanan makalede, “Bu hayvan bunu yaparken, ekstra uzun, ince ve son derece hareketli orta parmağının tüm uzunluğunu burun kanallarına sokuyor ve ardından toplanan burun mukusunu yalıyor” denildi.
Araştırmanın yazarlarından, Berne Üniversitesi’nde yardımcı doçent ve Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde bilim görevlisi olan Dr. Anne-Claire Fabre, bu davranışı 2015 yılında Duke lemur merkezinde tutsak aye-ayeleri gözlemlerken videoya kaydettiğini söyledi.
“Gerçekten çok şaşırdım” diyen Fabre, orta parmağın tamamının yaratığın burnunda kaybolduğunu da sözlerine ekledi. “Yaklaşık 8 cm – gerçekten çok uzun ve bu parmağın nereye gittiğini merak ediyordum.”
Daha derine inmek isteyen araştırmacılar, orta parmağın nereye gittiğini anlamak için aye-aye’nin başının ve elinin CT taramalarını kullanarak bir 3D model oluşturdu. Bulgular, parmağın başın derinliklerine doğru uzandığını gösterdi.
“Bu parmak temelde boğazda bitiyor” diyen Fabre, vahşi doğada aye-ayelerde burun karıştırmanın gözlemlenmediğini, ancak bunun gerçekleşmediği anlamına gelmediğini de sözlerine ekledi.
Aye-aye’nin burun karıştırma konusunda iyi bir arkadaş olduğunu belirten ekip, bu özelliğin insanlar, kapuçinler, makaklar, şempanzeler ve orangutanlar da dahil olmak üzere en az 11 primat türünde daha kaydedildiğini ve bazı türlerin bu işi yapmak için aletler kullandığını ortaya koydu. Araştırmacılar burun karıştırmanın en çok ince manipülatif becerilere sahip türlerde yaygın olduğunu söyledi.
Araştırmacılar, aye-ayelerin ya da diğer türlerin neden burun karıştırma eğiliminde olduklarının açık olmadığını, bunun sadece bir “kendi kendini temizleme” eylemi olabileceğini belirttiler. Ancak, birkaç türün mukusu yemesinin başka açıklamaları olabileceğini de sözlerine eklediler.