Temel sorun: İnsan Felsefesi

4 mins read
Temel sorun: İnsan Felsefesi

Temel sorun: İnsan Felsefesi

Kadim kültürlerde ve özellikle büyük dinlerde varlık felsefesi Tanrı/Allah, evren/kainat ve insan üçlüsü arasındaki dayanışmacı/bütünleştirici bir ilişki ile kurulur. Modernizm bu üç boyutlu ilişkiyi parçalayarak tanrı ve evreni “öteki” olarak karşısına koyarak salt insan merkezli bir varlık felsefesi oluşturdu. Bu anlayışta tanrı insanın özgürlüklerini sınırlayan,  evren ise insanın yaşamını tehdit eden varlıklardır. Tanrıdan ayrıştığı oranda özgürleşen insan aynı zamanda evrene hakim olduğu ve dönüştürdüğü/hükmettiği oranda da güvende olacaktır. Ancak kutsaldan bağımsız oldukça suni ve sentetik kalan bu insan anlayışını eski yunan tanrılarından Prometheus’a dayandırarak mitolojik düzeyde bir kutsallık ve tarihsellik kazandırmaya çalışır.

Bu hikaye öncelikle uzun bir hikaye olup aynı zamanda hem komik hem trajiktir. Ama bizim konumuz Eski Yunan tanrılarına dayanan insanın hikayesi değildir.

Her dinin, kültürün ve medeniyetin bir varlık felsefesi vardır. İslam dininin varlık felsefesi ve bu düşünce içinde Allah, evren ve insan ilişkisi nedir/nasıldır?

Özellikle İslamın İnsan Felsefesi Nedir?

Ülkemizde herkes özellikle İslamcı ve Türkçü siyasal kimliklerin toplumsal sorunlar ile ilgili muhteşem teklifleri, çözüm önerileri var. Oysa toplum, hayali ya da soyut bir varlık değil. Toplum insan değil ama insanların toplamından oluşan bir şey olduğuna göre toplumsal sorunlarımızı konuşabilmek veya bu sorunlarımıza çözümler üretebilmek için öncelikle insan felsefemizi ortaya koymalıyız, toplum felsefemiz de bu insan düşüncesine dayanarak inşa edilebilir ancak. Bu iki varlık ile ilgili düşünceler,  asgari birbirleri ile ilişkilendirilerek/paralelleştirilerek tutarlı bir felsefe inşa edilebilir. İnsan felsefesinden bağımsız bir toplum felsefesi, toplum felsefesinden bağımsız bir insan felsefesi olmaz/olamaz.

Zira insan ve toplum felsefemizi/düşüncemizi ortaya koymadan hiçbir sorunumuzu konuşamayız, hiçbir sorunumuz ile ilgili çözümler üretemeyiz.

Kısaca önce insan nedir? sorusuna cevap vereceğiz. Çünkü müslüman insan ancak bir varlık felsefesi/düşüncesi içinde evren ve insan/toplum sorunlarını konuşur, konuşabilir.

Sözlerine, yazılarına ve uygulamalarına rast geldiğim İslamcı ve Türkçülük düşüncesine mensup bir çok kişinin insan ve toplum ile ilgili sözleri, insan ve toplumsal sorunlar ile ilgili çözüm önerileri veya uygulamalarının açık veya örtük referans noktası, dayandığı varlık felsefesi, Eski Yunan tanrıları ile bir tutam kutsallık kazandırılarak sözüm ona bilimselleşen modern felsefedir, modern düşüncedir.

Gerçekten günümüz İslamcılık veya Türkçülük düşüncesinin tutarlı bir varlık felsefesi ya da özelde bir insan felsefesi var mı?

 

Mahmut Karaman

Mahmut Karaman. Sosyolog. Aşhane ile başlayan ardından Kardeşlik Seferberliği Hareketi olarak tanımladığı sivil oluşum öncüsü. Her ne kadar kendisi bunu kabul etmese de