Yetersiz beslenmeyi ele almak için ‘mavi’ gıdalara dönmeliyiz
Bir “mavi gıda devrimi”, iklim değişikliğine ve yetersiz beslenmeye karşı gidişatı tersine çevirmeye yardımcı olabilir.
Gıda sistemimizde şu anda üç milyar insan yetersiz beslenmiş durumda. İklim değişikliğinin yoğunlaşan ve öngörülemeyen etkileri altında ise 2050 yılına kadar 10 milyar insanı beslemek zorunda kalacak.
Sudaki “mavi” gıdalar – tatlı veya tuzlu suda yakalanan veya yetiştirilen balık, kabuklu deniz ürünleri ve algler – bu açığın kapatılmasında ve gelecekte daha iyi bir gıda sistemi oluşturulmasında her zamankinden daha önemli bir rol oynamaya hazırlanıyor.
Yeni bir çığır açan çalışma olan Blue Food Assessment (BFA), dünya sularında var olan çok sayıda fırsattan nasıl yararlanabileceğimizi gösteriyor.
Su kaynaklı gıdalara olan talebin 2050 yılına kadar neredeyse iki katına çıkacağı tahmin edildiğinden araştırmacılar, mavi gıda üretimini daha da genişletmenin halk sağlığı için büyük bir fark yaratabileceğini kanaatine ulaştı. Modelleri, arzdaki yüzde 8’lik ek bir artışın mavi gıda fiyatlarını aşağı çekeceğini, bu da yoksul hanelerin satın almasını ve yemesini kolaylaştıracağını ve bunun sonucunda dünya çapında tahmini 166 milyon yetersiz beslenme vakasını önleyeceğini gösteriyor. Dahası, dört ülkeden üçünde, kadınlar daha da fazla faydalanma imkanı buldu.
Ancak, artan bu talepten en iyi şekilde yararlanmak için sektörü daha fazla verimlilik, sürdürülebilirlik ve hakkaniyete yönlendirmek için acilen iyileştirmelere ihtiyaç var. İşte bu potansiyelden en iyi şekilde yararlanmak ve gidişatı iklim değişikliği ve yetersiz beslenme gibi küresel zorluklara karşı döndürmeye başlamak için yapmamız gerekenler.
Öncelikle, mavi gıdaların önemli gıdalar olduğunu kabul etmeliyiz. Gıda sistemlerimizi şekillendiren politikalar ve programlar uzun süredir tarıma odaklanmış ve mavi gıdaları bir kenara bırakmıştır. Mavi gıdalar halihazırda üç milyardan fazla insana hayati bir besin sağlıyor ve önlerindeki zorlukların üstesinden gelmede daha da önemli bir rol oynayabilirler.
İkincisi, mavi gıdaların inanılmaz çeşitliliğinden yararlanmalıyız. 2.500’den fazla farklı su türünü yiyoruz. Sağladıkları besinlerde büyük farklılıklar gösterirler. Örneğin hamsi ve sardalye gibi küçük pelajik balıklar, tilapiadan (genellikle yenen beyaz balık) yaklaşık sekiz kat daha fazla demir, beş kat daha fazla omega-3 yağ asidi ve dört kat daha fazla B-12 vitamini içerir.
Mavi gıda üretim sistemleri ayrıca çevresel ayak izleri bakımından da büyük farklılıklar gösterir – dip trolü çok yüksek sera gazı emisyonlarına sahip olabilir; çift kabuklular ve deniz yosunu yetiştiriciliği ise aslında karbon salınımını negatife dönüştürebilir.
Araştırmamız, bu zengin çeşitliliği kucaklamanın, birçok ihtiyacımızı ve zevkimizi karşılamak ve aynı anda birden fazla hedefe ulaşmamıza olanak tanıyan yollar bulmak için zengin fırsatlar sunduğunu gösteriyor. Daha yüksek beslenme, daha düşük çevresel ayak izleri ve daha adil geçim kaynakları sunan gıdalara sahip olmak.
Bu, sektörün birçok bölümünde daha iyi uygulamaları teşvik etmek anlamına gelir. Daha temel olarak, aynı zamanda mavi gıda ufkumuzu genişletmek anlamına gelir. Sadece somon yerine sardalya ve hamsi gibi daha çeşitli balık türlerini yemek ve istiridye, midye ve deniz yosunu gibi diğer gıdalara daha fazla alan açmak.
Üçüncüsü, mavi gıda sektöründe küçük ölçekli üreticilerin hayati rolünü tanımalı ve desteklemeliyiz. Küçük ölçekli aktörler, insan tüketimine yönelik mavi gıdaların çoğunu üretir, işler ve satarken, dünya çapında yüz milyonlarca insanın geçimini ve güvenliğini sağlar.
Ancak, bu aktörler genellikle politika yapıcılar ve büyük, endüstriyel üreticilere odaklanma eğiliminde olan piyasalar tarafından ihmal edilmektedir. Küçük ölçekli aktörler, mavi gıda kaynaklarının yönetiminde masada oturmalıdır. Ve desteğe ihtiyaçları var ; soğuk zincirler gibi pazarlara erişmelerini sağlayan altyapılar dahil; yenilik ve üretimin sürdürülebilir yoğunlaştırılması için finansman. Ve tabi ki küçük aktörlerin ulusal ve uluslararası pazarlara erişmesine izin veren kooperatifler.
Son olarak, diğer gıda sistemleri gibi, mavi gıda sistemleri de iklim değişikliği ile bozulacaktır. Mavi gıda sektörünün emisyonları azaltmak için üzerine düşeni yapması gerekiyor. Örneğin daha iyi balıkçılık yönetimi, balıkçılar su üzerinde daha az zaman harcayarak kotalarını yakalayabilecekleri için emisyonları azaltabilir. Ayrıca iklim direncine de yatırım yapmalıyız. Araştırmamız, mavi gıda tüketimine en çok bağımlı olan ülke ve toplulukların aynı zamanda iklim risklerine en çok maruz kaldığını ve bunlarla baş etmeye en az hazır olduğunu gösteriyor. Dünya, emisyonları kontrol etmek için Paris hedeflerine ulaşsa bile, mavi gıda faydalarına yüksek bağımlılık ve bu faydaların kaybına karşı yüksek hassasiyet nedeniyle 50’den fazla ülke yüksek iklim riskiyle karşı karşıya kalacak.
2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için dokuz av sezonu kala araştırma, mavi gıdaların dünya çapında hızla artan iklim değişikliği ve yetersiz beslenme gibi ikili zorluklara en iyi çözümlerden biri olduğunu gösteriyor.
Nihayetinde, bu küresel zorluklara karşı gidişatı tersine çevirmeye başlayabiliriz, ancak ancak mavi gıdaların muazzam potansiyelini açığa çıkarır ve serbest bırakırsak.
