Cornelia Meyer: “Türkiye: Merkez bankası yöneticileri neden önemli?”
Türkiye’de hafta sonu yaşanan gelişmeler, kurumu yöneten kişi gibi merkez bankası politikalarının da önemli olduğunu kanıtladı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eski maliye bakanı Naci Ağbal’ı merkez bankası müdürlüğü görevinden atarak yerine üniversite profesörü ve gazete köşe yazarı Şahap Kavcıoğlu ile değiştirdi.
Erdoğan’a benzer şekilde Kavcioğlu, yüksek faiz oranlarının enflasyonu beslediği şeklindeki alışılmışın dışında görüşe katılıyor. Selefi Agbal, artan enflasyonla mücadele etmek için daha yüksek faiz oranlarının gerekli olduğu şeklindeki geleneksel görüşü izledi.
Agbal, kısa görev süresi boyunca faiz oranlarını 875 baz puan artırarak bu geleneksel politikaları uygulamaya koydu. Perşembe günkü 200 baz puanlık artış, analist beklentilerini yüzde 100 aştı ve bu durum, görevde dört ay geçirdikten sonra Cumartesi günü yerini alan Erdoğan için açıkça çok fazlaydı.
- Yemenliler sadece ölmekle kalmıyor, ölüme terk ediliyorlar
- Michael Stürmer: Rusya’nın öfkesi, Çin’in gücü, Amerika’nın aşırı talepleri
7 Şubat’ta, Ağdal’ın yerini alan Kavcıoğlu, hükümet yanlısı Yeni Şafak gazetesinde bir köşe yazısı yayınlayarak merkez bankasının faiz politikasını çok düşük ila negatif küresel faiz oranları ışığında sorguladı. Ayrıca, yüksek faiz oranlarının “dolaylı olarak enflasyonu artırmanın yolunu açtığını” savundu – bu, Erdoğan’ın çok sevdiği bir teori, bu teori devam eden iktisat teorisine tezat teşkil ediyor.
Ancak Agdal’ın ortodoks para ve faiz oranı politikası meyvelerini verdi ve bu yıl Türk lirasının gelişmekte olan piyasalarda en iyi taşıma ticareti olmasını sağladı. Ayrıca, görev süresi boyunca Türkiye’ye yaklaşık 14 milyar dolarlık denizaşırı sermaye girişine yol açmıştı.
Pazartesi sabahı erken Asya işleminde Türk lirası dolar karşısında yüzde 15 değer kaybetti. Sabahın ilerleyen saatlerinde Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın Türkiye’nin serbest piyasa ve liberal döviz kuru rejimine bağlı kalacağına dair yaptığı açıklamayla bir miktar toparlandı. Fiyat istikrarının ve maliye politikalarının enflasyonla mücadelede önemli bir rol oynayacağını vurgulamaya devam etti.
Şimdiye kadar çok iyi: Agbal bir süredir Türkiye ekonomisine olan güveni yeniden canlandırmayı başardı. Onun görev süresi boyunca lira yüzde 20’ye yakın değer kazanmıştı. Onun kaldırılması, lira döviz kurunun geçici olarak Agbal öncesi seviyelerin birkaç inç içinde düşmesine neden oldu.
Türkiye, yabancı yatırımcılar nezdinde çekiciliğini sürdürmek için faiz artırmada yalnız değildi. Geçen hafta Rusya ve Brezilya da aynı şeyi yaptı.
Amerikan hazinelerinin getirisi giderek yükseldiğinden ve birkaç gözlemci, ABD Merkez Bankası’nın faiz oranlarını 2023’e kadar mevcut seviyelerde tutmayı gerçekten göze alıp alamayacağını sorguladığından, gelişmekte olan piyasalar için zor zamanlar. 2013 yılında oranları artırmaya çalıştı.
Gözlemciler, nominal faiz oranları ve özellikle reel faiz oranları konusunda endişeleniyorlar ve ekonomistler, Türkiye gibi açık bir ekonomide daha düşük faiz oranlarının daha yüksek enflasyona yol açacağından korkuyorlar. Türkiye, Mısır’dan sonra gelişmekte olan piyasalarda ikinci en yüksek reel faiz oranına sahip olduğu için yabancı yatırımcılar için çok çekici hale geldi.
Döviz rezervleri önemli bir varlıktır ve Ağbal savaş sandığının yeniden inşasına yardımcı olmuştur. Görevinden önce, Türkiye bu para birimini desteklemek için 100 milyar dolarlık döviz rezervleri üzerinde çalıştı.
Ankara’da hafta sonu ortaya çıkan şey, bağımsız bir merkez bankasının önemini kanıtladı. Ayrıca, herhangi bir merkez bankası yöneticisinin, patronunun ona izin verdiği sürece politikalarını muhafazakar ya da başka bir şekilde yerine getirebileceğini gösterdi.
Sadece merkez bankaları temkinli macroprudential yönetimi için önemli merkez bankaları anlamak için uygun ülkelerden bakmak lazım. Öte yandan, ekonomik kötü yönetimin en çarpıcı örneği, enflasyonun yaygın olduğu, para biriminin serbest düşüşte olduğu ve döviz rezervlerinin gözlerden önce eridiği Lübnan’dır.
Türkiye Lübnan’la kıyaslanamaz. Türkiye, son dört ay içinde, şu anda yatırım topluluklarının favorisi olan bir Mısır olabileceğini kanıtladı. Bu, yeni Merkez Bankası yöneticisinin rotada kalması ve sermaye girişleri açısından ülke için iyi olanı yapması için büyük bir teşvik olmalıdır.
