Yaklaşık 800 yıllık bir tarihsel süreci inceleyen araştırmacılar, MS 13. ve 14. yüzyıllarda Yucatán Yarımadası’ndaki Maya halkı için kültür ve siyasetin zirvesi olan Mayapan’ın muhtemelen kuraklığın tehlikelerine yenik düştüğünü belirlediler.
Araştırmacılara göre, bu uzun süreli kuraklık sivil çekişmeleri tetikledi ve nihayetinde siyasi parçalanmayla sonuçlandı. Sonuç olarak insanlar daha küçük, daha güvenli yerleşim yerlerine sığındı.
Bu eski uygarlığın tarihine ilişkin değerli bilgiler sunmanın yanı sıra, 2022 çalışması, iklim değişikliklerinin en köklü ve müreffeh toplumlar üzerinde bile nasıl hızlı bir şekilde baskı yaratabileceğinin altını çizerek uyarıcı bir not düşmüştür.
Araştırmacılar, Temmuz 2022’de yayınlanan bir makalede bulgularını şöyle açıkladı: “Çoklu veri kaynakları sivil çatışmaların önemli ölçüde arttığını gösteriyor ve genelleştirilmiş doğrusal modelleme, şehirdeki çekişmeleri MS 1400 ile 1450 yılları arasındaki kuraklık koşullarıyla ilişkilendiriyor.”
Araştırmacılar, uzun süren kuraklığın rakip gruplar arasındaki gerilimi artırdığını, ancak daha sonraki adaptasyonların bölgesel dayanıklılığı gösterdiğini ve Maya siyasi ve ekonomik yapılarının MS 16. yüzyılın başlarındaki Avrupa temasına kadar dayanmasını sağladığını savundu.
Araştırma ekibi, nüfus dinamikleri, çağdaş diyetler ve iklim koşullarını kapsayan kapsamlı tarihi kayıtlara erişebildi. Bu kayıtlar, çatışmanın göstergesi olan travmatik yaralanma izlerine odaklanan yeni bir insan kalıntısı analiziyle desteklendi.
Artan yağış miktarı ile nüfus artışı arasında ve daha sonra yağış miktarındaki azalma ile artan çatışma arasında korelasyonlar ortaya çıktı. Araştırmacılar, MS 1400-1450 yılları arasında yaşanan uzun süreli kuraklığın Mayapan’ın terk edilmesine yol açmış olabileceği sonucuna vardı.
Çalışma, su kıtlığının tarımsal uygulamaları ve ticaret yollarını etkileyerek Mayapan sakinlerini zorladığını öne sürdü. Kaynaklar azaldıkça ve tehlike arttıkça, insanlar ya yok oldu ya da dağıldı.
Araştırmacılar, şehrin terk edilmesinden önce kazılan son toplu mezarda, birçok kalıntının muhtemelen Cocoms’un (devlet başkanları) aile üyelerine ait olduğunu, bunun da rakip gruplar ve sosyal huzursuzluğun neden olduğu şiddetli bir sona işaret ettiğini belirttiler.
Araştırmacılar bulgularını şöyle özetlemişlerdir: “Bulgularımız, Mayapan’ın MS 1441 ve 1461 yılları arasında, tanıklıkları erken Koloni Dönemi’nin yazılı kayıtlarına giren Yucatecan halklarının toplumsal hafızasına yerleşmiş olan siyasi rekabet ve hırsın yol açtığı iç çatışmanın bir sonucu olarak, efsanevi kurumsal çöküşünü desteklemektedir.”
İnsanların kuraklık gibi çevresel baskılara verdiği tepkilerin karmaşık olduğu, bölgeye ve döneme göre değiştiği açıktır. Müreffeh kıyı kasabaları ve siyasi olarak bağımsız yerleşimler de dahil olmak üzere insanların Yucatán Yarımadası’nın diğer bölgelerine taşınması, Mayapan’ın düşüşünden sonra Maya kültürünün gelişmeye devam etmesini kolaylaştırmıştır. Daha da önemlisi, İspanyol egemenliği başlamadan önce bu bölgeler arasında çatışma olduğuna dair çok az kanıt vardı.
Araştırmacılar “esnek bir insan-çevre adaptasyon sistemi” olduğunu kabul etmekle birlikte, adaptasyonların da bir sınırı olduğunu vurgulamışlardır. Bugün aynı bölgeler, dünyanın geri kalanıyla birlikte bir kez daha iklim kriziyle karşı karşıya.
Araştırmacılar son sözlerinde, arkeolojik ve tarihi kayıtların iklim krizlerinin uzun vadeli döngülerdeki toplumsal etkilerini incelemek için uygunluğunu vurgulayarak, Maya bölgesinin sosyal değişim ve dalgalı iklim koşulları arasındaki korelasyonları incelemek için gerekli olan arkeolojik, tarihi ve iklim kayıtlarının zenginliğine dikkat çekti.
Kaynak: link
