Noel tartışmalarının tarihi, Püritenlerin bayramdan duydukları hoşnutsuzluğu gösterdikleri 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Yuletide şenliklerinin cesaretini kırarak başladılar ve daha sonra bunları tamamen yasaklamaya kadar ilerlediler.
Püritenlerin Noel kutlamalarını yasaklamasının, bugün hala devam eden bir klişe olan neşesiz ve mizahtan yoksun insanlar olarak ünlenmelerinin doğal bir sonucu olduğu düşünülebilir.
daha fazla oku:
- 6 James Bond Oyuncusunu Ian Fleming’in İkonik Kitap Karakteriyle Karşılaştırsak Ne olur?
- Amerikalıların 57’si bir kitabı kapağına göre değerlendiriyor
Ancak, Püritenleri inceleyen bir akademisyen olarak, onların bayram neşesine olan düşmanlıkları konusunda farklı bir bakış açısına sahibim. Bence bu onların sözde sofuluklarından ziyade, New England’ın hem yerlilerden hem de göçmenlerden oluşan farklı nüfusuna kendi iradelerini kabul ettirme hırslarıyla ilgiliydi.
Noel anarşisi korkusu
Noel’i kutlamaktan hoşlanmadıklarına dair belgelenmiş ilk kanıt 1621 yılında Plymouth Kolonisi Valisi William Bradford’un çalışmak yerine tatil yapmaya karar veren bazı yeni gelenleri azarlamasıyla ortaya çıkmıştır.
Peki bunun arkasındaki sebep neydi?
İnançlı bir Protestan olarak Bradford’un İsa Mesih’in tanrısallığı konusunda hiçbir şüphesi yoktu. Aslında, Püritenler kendilerinin ve başkalarının ruhlarını incelemeye çok zaman ayırdılar çünkü tanrısal bir toplum yaratmaya çok kararlıydılar.
Bradford’un sözleri Püritenlerin Noel’in İngiltere’de nasıl kutlandığına dair ısrarlı kaygılarını yansıtıyordu. Nesiller boyunca bu bayram, taşkınlık ve bazen de şiddet içeren davranışlar için bir fırsat olmuştu. Ahlakçı broşür yazarı Phillip Stubbes, Noel kutlamalarının kutlayanlara “arzu ettiklerini yapma ve istedikleri boş şeylerin peşinden gitme” imkânı verdiğini savunuyordu. Zar ve kâğıt oynamak ve maske takmak gibi yaygın “aptallıklardan” yakınıyordu.
Sivil otoriteler bu uygulamalara çoğunlukla müsamaha gösteriyordu çünkü dışlanmışların bir kısmının yılın birkaç gününde hüsranlarını dışa vurmalarına izin vermenin eşitsiz bir sosyal düzenin korunmasına yardımcı olduğunu fark etmişlerdi. Yoksullar bir ya da iki günlüğüne de olsa söz sahibi olduklarını hissederlerse, yılın geri kalanında daha itaatkâr ve üretken olacakları düşünülüyordu.
İngiliz Püritenler, herhangi bir düzensizlik belirtisinden korktukları için bu tür uygulamaları kabul etmeye karşı çıktılar. Kadere inanıyorlardı, bu da onların kendilerinin ve başkalarının davranışlarını ilahi lütuf işaretleri için incelemelerine neden oluyordu. Özellikle dini bir olayla bağlantılı olduğunda, kamu skandalına tahammül edemiyorlardı.
Püritenlerin 1620’den önce İngiltere’de Noel eğlencelerini bastırma girişimlerinin pek etkisi olmadı. Ancak Kuzey Amerika’ya vardıklarında, bu dini özgürlük arayışçıları New Plymouth, Massachusetts Bay ve Connecticut hükümetleri üzerinde güç sahibi oldular.
Püriten hoşgörüsüzlüğü
Boston, kilise ve devletin birbirini desteklediği bir toplum yaratmaya yönelik Püriten çabaların merkezi haline geldi.
Plymouth ve Massachusetts’teki Püritenler güçlerini kendi görüşlerine katılmayanları cezalandırmak ya da sürgün etmek için kullandılar. Örneğin, Püriten teolojisini reddeden, yerli halkla arkadaşlık eden, mayıs direği etrafında dans eden ve yerlilere silah satan Thomas Morton adlı Anglikan bir avukatı sürgüne gönderdiler. Bradford’un deyimiyle o, “Kötü Yönetimin Efendisi” idi – Püritenlerin Noel de dahil olmak üzere kaosa neden olduğuna inandıkları tehlikeli bir tipin timsaliydi.
Sonraki yıllarda Püritenler, yerel kilise liderleri tarafından kabul edilemeyecek inançları dile getiren Anne Hutchinson ve Roger Williams da dahil olmak üzere kendi dini görüşlerine muhalif olan diğer kişileri sürgüne gönderdiler. 1659’da, 1656’da gelmiş olan üç Quaker’ı sürgüne gönderdiler. Bunlardan ikisi, William Robinson ve Marmaduke Stephenson gitmeyi reddedince, Massachusetts yetkilileri onları Boston’da idam etti.
Massachusetts yetkililerinin 1659 yılında Noel kutlamalarını yasaklamasının arka planında da bu yatıyordu. Yasanın 1681’de koloninin yeniden düzenlenmesi sırasında yürürlükten kaldırılmasından sonra bile önde gelen ilahiyatçılar bayram kutlamalarından nefret etmeye devam etti.
Püritenlerin Noel’e olan düşmanlığı, toplumsal hakimiyet arzularının daha geniş bağlamı içinde anlaşılmalıdır. Amerikan yerlilerini Hıristiyanlaştırmaya çalışmışlar, tefecilik olarak gördükleri ticari uygulamaları bastırmışlar ve algılanan ahlaki ihlaller için ağır cezalar uygulamışlardır.
Noel’e karşı yürüttükleri kampanya, yerlilere ve muhalif sömürgecilere yaptıkları muameleyle karşılaştırıldığında hafif görünse de, kendini beğenmişlerin bir toplumu kendi vizyonlarına göre şekillendirmede iktidarın dizginlerini ellerinde tuttuklarında ortaya çıkan sonuçlara dair uyarıcı bir hikâye niteliğindedir.
Alıntı kayna site: fikrikadim.com ingilizce