Savaş jetleri ve askeri uçaklarda, uçağın dışına atlamanın hayatta kalmanın tek yolu olduğu aşırı acil durumlarda yolcular tarafından kullanılabilecek çok sayıda paraşüt bulunur. Ticari jetlerin tüm dünyada her gün çok daha fazla yolcu taşıdığı göz önüne alındığında, bu uçaklardaki tüm yolcular için de paraşüt bulundurmak mantıklı olmaz mıydı?
|
Ticari uçaklarda neden herkes için paraşüt yok?
Kısa cevap: Yolcuların paraşüt eğitimi almaması, uçağın yüksek hızı, bu irtifadaki soğuk hava, ticari uçakların elverişsiz tasarımı ve maliyet artışı gibi nedenler ticari uçaklara paraşüt takılmasını olanaksız kılmaktadır.
Havayolu yolcularının paraşüt eğitimi yok
Yeterince aksiyon filmi izlediyseniz, paraşütle atlamanın herhangi bir pratik gerektirmediğine inanabilirsiniz; ilk kez atlayan biri bile herhangi bir yardım almadan bunu başarabilir.
Tek yapmanız gereken kayışı takmak, fişi çekmek ve atlamak olduğuna göre gerçekten ne kadar zor olabilir ki, değil mi?
Yanlış!
Paraşütle atlamak o kadar basit değildir, en azından (hiç pratik yapmamış) herhangi birinin bunu filmlerde gösterildiği kadar kolay yapabileceği anlamında. En temel paraşütle atlama türü olan tandem paraşütle atlama – bir kişinin düşüş boyunca bir uzmana bağlı olduğu – ayrıca en az yarım saatlik temel eğitim ve talimatlardan geçmenizi gerektirir. Kişinin yerden 10.000 fitten daha yüksekte bir uçaktan atladığı en riskli hava dalışı türü, atlayıştan önce saatler süren uygun eğitim ve uygulama gerektirir.
Paraşütle atlayışlar önceden planlanmıştır
Paraşütle atlama hakkında hatırlanması gereken önemli bir husus, bunun tamamen normal koşullar altında gerçekleştiğidir. Atlayışlar önceden planlandığı için, paraşütçü hareket halindeki bir uçaktan atlayacağını çok önceden bilmektedir. Buna karşılık, uçaklardaki yolcular önümüzdeki birkaç dakika içinde atlayış yapmak zorunda kalabileceklerini asla önceden bilemezler.
Esasen, ticari bir uçakta hayatlarında hiç paraşüt kullanmamış, ancak sadece bir ya da iki dakika içinde teçhizatı etkili bir şekilde bağlamak ve atlamaya hazırlanmak zorunda olan insanlar vardır. Ayrıca tüm bunları acil durum oksijen maskelerini takarken yapmak zorundalar (böyle bir acil durumda kabini sarsacak karmaşa ve kargaşa ortamını hesaba katmadık bile). Açıkçası, bu tür bir tatbikatın başlangıçta göründüğü kadar etkili olması pek mümkün değildir.
Ticari uçaklar çok yüksekten uçar
En riskli olanlar da dahil olmak üzere planlı paraşütle atlayışlar yerden en fazla 15.000-16.000 feet yükseklikte gerçekleşir. Ayrıca, bu paraşütçülerin atladığı uçaklar genellikle küçüktür ve o kadar hızlı hareket etmezler. Aksine, çoğu ticari uçak yaklaşık 35.000 feet yükseklikte seyreder – solunabilir hava bulamayacağınız bir irtifa ve ayrıca çok daha hızlı uçarlar. Düşen bir uçaktan paraşütle atlayan yolcuların hipoksi nedeniyle bayılmamaları için, uçağı güvenli bir şekilde ‘temizlemeleri’ şartıyla, oksijen tüplerine ihtiyaçları olacaktır ki bu da bir başka önemli husustur çünkü…
Ticari uçaklar, insanların içinden atlamasına elverişli olacak şekilde tasarlanmamıştır
Düzenli, bireysel paraşüt atlayışlarına ev sahipliği yapan uçaklar genellikle küçüktür, bu nedenle paraşütçüler atlayıştan hemen sonra uçağı terk eder. Öte yandan, büyük askeri uçakların arka tarafında paraşütçülerin atlayabileceği ve gövdeden uzak durabileceği güzel bir rampa vardır.
Ancak ticari uçakların ne küçük bir gövdesi ne de bir rampası vardır. Geleneksel bir uçaktan atlamak, uçağın gövdesine (kanatlarına veya kuyruğuna) çarpma ve ölümcül olmasa da ağır yaralanma riskini içerir.
Uçağın hızı
Bir de uçağın hızı var. Ticari uçaklar sadece çok yüksek irtifada seyretmekle kalmaz, aynı zamanda çok hızlı giderler. Eğer biri bu hızda uçaktan atlamaya çalışırsa, büyük olasılıkla boynunda ağır yaralanmalar ve hatta sakatlanmalar meydana gelebilir
Kazaların çoğu iniş ve kalkış sırasında meydana gelir
Bu tamamen istatistiksel bir nedendir. Bir uçaktan paraşütle atlamak için en pratik zaman uçağın seyir halinde olduğu zamandır. Bununla birlikte, genellikle ölümcül uçak kazalarının çoğunun ya iniş ya da kalkış sırasında meydana geldiği gözlemlenmiştir – paraşütlerin zaten oldukça işe yaramayacağı zamanlar.
Paraşütle atlama kitleri hantal ve pahalıdır
Paraşüt tipik bir ekonomi sınıfı koltuğunun altına sığmayacak kadar büyüktür. Ayrıca, ağırdır. Doğal olarak uçakta büyük bir yer kaplayacaktır ki bu da zaten oldukça maliyetlidir. Ayrıca, ticari bir uçağa her bir kişi için paraşüt eklemek, toplam ağırlığına kolayca yaklaşık 6,000-8,000 pound ekleyecektir ki bu da havayolu şirketlerinin umutsuzca kaçınmaya çalıştığı bir durumdur. Tüm bunların ötesinde, paraşütle atlama teçhizatı (kask, altimetre, gözlük vb.) oldukça pahalıdır, bu da paraşütlerin tüm ticari uçuşlarda zorunlu hale getirilmesi halinde uçak biletlerinin önemli ölçüde artacağı anlamına gelmektedir.
Sonuç olarak, ticari uçaklara paraşüt takmak hem pratik hem de ekonomik açıdan uygulanabilir değildir. Uçaklara paraşüt koymaya başlasalar bile, gerçek bir acil durum sırasında herkesi kurtarma şansları neredeyse yok denecek kadar azdır.
Bu konuda yararlanabileceğiniz kitaplar:
