Öfkenin evrimi öfke bizi neden iyi hissettirir
- Öfke, zalimleri açığa çıkarmanın bir yolu olabilir. Ancak, öfkenin kamusal ifadeleri, başkalarının ifade ediciyi nasıl gördüğünü geliştirmeye de hizmet edebilir.
- Modern insanların ataları için statünün önemi, istisnanın sosyal bir davranış olarak dayanıklılığını açıklamaya yardımcı olabilir.
- Öfke, kısmen kişinin diğerlerinden üstün olduğunu öne sürerek bir bireyin statüsünü yükseltebilir.
Yüzeyde, öfke, ters, olumsuz bir duygusal durum olması gerektiği gibi görünüyor. Ne de olsa öfkenin özü, Paul Ekman’ın çalışmalarına geri dönersek (bkz.Ekman ve Friesen, 1986), öncelikle olumsuz duygusal çağrışımlarla temel duygulardan biridir.
- okumaya devam et:
- Neden bazı insanlar soğukla baş edebiliyor
- Kötü Alışkanlıklar Beyninizi Bozuyor mu?
- İlişkinizi Sabote Etmekten Nasıl Kaçınırsınız
Bu günlerde, belki de sosyal medya kullanımındaki artıştan – veya belki de modern dünyanın son derece politik olarak kutuplaşmış doğasından dolayı (bkz. Motyl, 2018) – ya da belki her ikisi de – öfke günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Öfkeyle sızan politik veya sosyal ifadeleri görmek için Facebook yayınınızda çok derinlere gitmenize gerek yok. Ve öfkenin doğası, partizan çizgilerini çok fazla keser
Günümüz dünyasında, her türlü sorun için çok fazla parmakla işaret etme ve “karşı tarafı suçlama” var. Sosyal psikologlar bu tür düşünmeyi “grup içi / grup dışı” akıl yürütme olarak adlandırıyorlar (bkz. Billig ve Tajfel, 1973) ve şimdi olduğu her zaman yaygın görünüyor. Ve sadece insanlar dünyanın dertlerinden “diğer tarafı” suçlamakla kalmıyor, aynı zamanda sosyal medya platformlarının yardımıyla bunu alenen ve çoğu zaman öfkeyle parlayan bir şekilde yapıyoruz.
İki Temel Öfke Türü
Öfkenin evrimsel işlevi üzerine yapılan son çalışmada, araştırma ekibim (bkz. DeJesus ve diğerleri, 2021) sosyal bir ilişkideki bir tür ihanete veya ihlallere yanıt olarak öfkeyi araştırdı. Gördüğümüz gibi, bu tür bir öfke, kısmen sosyal bir topluluk içindeki bir ihlalciyi dışarıda bırakmanın örtük işleviyle birlikte, kamusal bir bileşenle birleşen öfkeyi içeren gerçekten olumsuz bir duygusal deneyimdir.
Ama daha az kişisel olan başka bir tür öfke var. Ve pekala farklı bir temel güdüler kümesine sahip olabilir. Rothchild ve Keefer’e (2017) göre, ahlaki öfke çoğu kez sorunlu davranış için bir başkasını dışlamaktan çok, kişinin kendi ahlaki kimliğine yönelik tehditleri tamponlayarak kendi benlik duygusunu şişirmekle ilgilidir.
Öfke, Ahlaki Görkem ve Fazilet Sinyali
Öncelikle kişinin kendi benlik duygusunu güçlendiriyor gibi görünen ifade edilen öfke, genellikle erdem sinyali teriminden geçer (bkz.Grubbs ve diğerleri, 2019; Miller, 2019). Çoğunlukla ahlaki ihtişam olarak çerçevelenen bu öfke türü, diğerlerinin erdemli olmayan niteliklerine işaret ederek kişinin kendi erdemli niteliklerinin altını çizme (veya sinyal verme) işlevine sahip gibi görünüyor. Böyle bir öfke, aşağıdaki gibi ifadelerde görülebilir:
- Bir kimse nasıl böyle bir şey düşünebilir ki?
- Bunu kim yapacak?
- Ne tür bir insan bunu yapar?
- Bunu yaptığına inanabiliyor musun?
- Bunu asla yapmam!
… ve benzeri.
Bir anlamda içerik aslında önemli değil. Siyasi soldan birinin bu tür açıklamalar yaptığı örnekleri kolayca düşünebiliriz (Hala bu seçmen dolandırıcılığı olarak adlandırdıklarına inanabiliyor musunuz? Çirkin! Bilim ve veriyi reddeden bu insanlar kimler !?). Ve bu tür açıklamalar yapan siyasi haktan insanların örneklerini kolayca düşünebiliriz (Küresel ısınma varsa, geçen kış Teksas’ta nasıl kar yağdı? Bu insanların nesi var!?!).
Önemlisi, bu gönderi kesinlikle siyasi bir gönderi DEĞİLDİR. Elbette, kendi siyasi yönelim ve görüşlerim var, ancak bu yazı, siyasi yelpazede modern zaman siyasetinin altında yatan daha temel bir psikolojik süreçle ilgili.
Bu davalarda ifade edilen öfke türü, birinin yakın biri tarafından küçümsendikten sonra hissedebileceği ve ifade edebileceği öfke türünden kesinlikle farklıdır.
Fazilet-sinyalizasyon temelli öfke, daha çok kişinin kendisi hakkında sinyaller göndermekle ilgili görünmektedir. Esasen, kendini yükseltmek için (genellikle bilinçsiz) bir çaba içinde başkalarını aşağılamaktır.
Göreceli Duruş ve İnsan Sosyal-Duygu Sistemi
Günün sonunda insanlar, seçilimin binlerce nesli boyunca gelişen geniş bir dizi duygusal ve psikolojik süreç tarafından motive edilen karmaşık maymunlardır (bkz. Geher, 2014). Kısacası, insanlar son 3,6 milyar yıl boyunca doğal seçilimin engellerini aşacak kadar şanslı olan diğer organizmalar (kelebekler, karahindiba, köpekbalıkları, paramecia, vb.) Kadar kusurludur.
Bu kısmen insan mutluluğunun olması gerekenden daha karmaşık olmasının nedenidir. Tarım öncesi atalarımız için, birinin klan içindeki statüsü, hayatta kalma ve üreme başarısının kritik bir öngörücüsüydü. Bunu akılda tutarak, birini diğerlerinin gözüne düşüren herhangi bir sinyal, esasen evrimsel olarak tehdit edici olacaktı. Öte yandan, birinin bir şekilde diğerlerinin üzerinde olduğu sinyalleri, o bireyin uzun vadeli hayatta kalması ve üremeyle ilgili sonuçlarıyla ilgili potansiyel olarak olumlu etkilere sahip olabilirdi. Bu nedenle, insan mutluluğunun doğası gereği oldukça göreceli olduğu görülmektedir (bkz. Hill ve diğerleri, 2010).
Başkalarını aşağılamak, hatta daha önce hiç tanışmadığınız genel başkalarını bile aşağılamak eski bir insan stratejisidir. Çoğu zaman, başka herhangi bir şeyden çok kendi statüsünü yükseltmekle ilgilidir. Ve işte tam da bu, erdem sinyallemesinin tamamen ona indiğinizde ilgili olduğu şeydir. Diğeri hakkındaki öfkeyi ifade eden kişinin statüsünü yükseltme birincil işlevi olan eski bir insan süreçleri dizisinin bir ifadesidir. Bu nedenle, ne kadar ironik görünse de, öfkeyi ifade etmek aslında iyi hissettirebilir.
Sonuç olarak
Öfke komik bir duygudur. Yüzeyde olumsuz, nahoş bir duygu gibi görünüyor. Sonuçta, öfkenin kökü temel duygudur. Ancak insanlar karmaşık bir primattır. Duygu sistemlerimiz büyük ölçüde küçük ölçekli topluluklarda güçlü bir sosyal konum elde etmemize ve sürdürmemize yardımcı olmak için gelişti, çünkü bunu yapmak atalarımız için evrimsel olarak uyarlanabilirdi. Başkalarının davranışları hakkındaki öfkeyi, genellikle erdem sinyali verme biçiminde ifade etmek, öfkeyi ifade eden kişinin statüsünü kısmen yükseltmek gibi görünmektedir. Ve bu stratejinin etkili olabileceği ölçüde, öfkeyi ifade etmenin çoğu zaman insanları kötü değil de iyi hissettirdiğini anlayabiliriz.
Öfkenin evrimsel kökenlerini anlamak, bu duygunun neyle ilgili olduğunu anlamamıza yardım etmede çok önemli olabilir ve belki de bu anlayış, insanların geri adım atmasına ve başkalarıyla başa çıkmada daha nazik ve daha empatik olmasına yardımcı olabilir.
Çünkü günün sonunda hepimizin aynı yolculuk için bir biletimiz var.
