“Ordu’nun Kalbi Düz Mahalle” Adlı Kitabımız Yakında Yola Çıkıyor
“Ordu’nun Kalbi Düz Mahalle” Pandemi sürecinden sonra ilk fırsatta sizler için yayınlamayı düşündüğüm kitabımın adıdır… Bu kitabımın hazırlanmasında bana destek veren Sevgili Figen Gürsoy Kahraman Hanımefendiye minnettarım. Gürsoy ailesine huzurlarınızda çok teşekkür ediyorum. Çünkü Uğur Gürsoy’un Düz mahalle ile ilgili geçmiş yıllarda belgesel niteliğinde yazdığı harika yazılarını da kıvançla bu kitabımızda paylaşıyoruz. Bu vesileyle bilmeyenler için kısaca bir Düz mahalle turu yapalım.
Düz mahalle eskiden beri Ordu’nun sosyal kültürel ve ticari faaliyetlerinin yoğun biçimde yaşandığı en hareketli bir semtidir. Kısaca Düz mahalleye Ordu’nun kalbi ve beyni diyebilirim. Ordu’nun var olması ile özdeşleşmiş bir mahallesidir. Ordu’nun ilk zamanlarında bataklık bir göl iken kumla doldurularak her türlü spor faaliyetlerinin, mitinglerin, bayramların yapıldığı bir alan haline getirilen Millet düzü de Düz mahalle sınırları içerisindedir. Osman Paşa şadırvanı ve birçok çeşmenin olduğu eski Düz Mahallede Fidangör mevkiinde de günümüzde bilinmeyen bir şadırvan daha vardı. 1930 ile 1960’lkarın arasında Ordu Belediye binası da Düz mahallede idi. İki üç katlı bağdadi sıvalı bu bina şimdiki parkın üst tarafında denize cepheliydi. 1930’lu yılarda Düz mahallede Belediye tarafından modern bir park yaptırıldı. Bu parkta hazırlanmış üstü kapalı bir sahnede halka her türlü eğlence konser konferans gösteri yapılırdı. İlk pastaneler Kuğu, Güneş ve Buket pastanesi de Düz mahallede açılmıştı.
Millet Düzü günümüzde kapalı çarşıya dönüştü ve üzerinde her Çarşamba pazar kuruluyor ve çevresindeki esnaflar alış veriş yapıyorlar. Osmanlılar zamanında Millet düzünden Sırrıpaşa caddesine kadar mezarlık olduğu söylenmektedir. Düz mahallede bu eski mezarlığın olduğu bölgelerde bazı evlerin temelinden kemiklerin çıktığına ben de şahit oldum. Ordu’nun eski kasaplarının da bir arada ticari faaliyette oldukları, köfte yapıp pişirdikleri, meyhanelerin olduğu ünlü Kasaplar sokağı da Düz mahallededir. Çifte fırından ekmek almak, Denizciler’den dondurma yemek, tostçu Kemal Yamaner’de tost yaptırmak, Piknik kitapevinde tommiks teksas okumak, Egem’de tost yemek, sebze pazarından kalaylı bakraçlarda yoğurt almak eski Düz mahallede yaşayan insanların her gün yaptığı rutin işerdendi.
Düz mahallede geçmişte Tekâmül, Güzelordu Haber gazetelerinin basıldığı matbaalar vardı. Sonraki yıllarda Ordu Sesi, Karadeniz 52 ve Tribün Gazeteleri basılmaya devam ettiler. Düz mahallede Ali Rıza Gürsoy’dan, Rıza Şimşek’e, Tuncer Engin’den, Erol Ataşan’a , Uğur Gürsoy’dan Cüce Osman’a Necdet Uzun’dan Erol Karaer’e kadar nice gazeteciler gelip geçmişlerdi. Yine Düz mahalle sokaklarında Foto Temel Uzlu, Mehmet Balkan, Derviş usta, Foto Millet, Gündoğdu Gürsoy ve Feridun Eriş gibi birçok usta gibi unutulmaz fotoğrafçılar esnaflık yapmışlardı. Galeri Servet’in açtığı butiğinde dönemin kadınları son moda giysiler almış Servet Marangoz unutulmaz bir esnaf olarak yerini almıştır. Düz Mahalleden Esnaf Odaları başkanı Kemal Uzun’dan Mahalle Muhtar Sırrı Müldür’e Fahri Çelebi’den kadar Ordu’da sevilen sayılan bir çok isim de bu sokaklardan gelip geçmiştir.
Düz Mahallede Yalı Cami ile eski Ordu Sineması ile yolcu iskelesi arasındaki kıyı kesimlerde kavak ağaçlarının gölge yaptığı geniş boş kumluk alanlar vardı. Buralar da yazın çay bahçeleri açıldığı, hafta pazarlarının kurulduğu, idamların yapıldığı luna parkın sirkin cambazların geldiği büyükler tarafından ifade edilmektedir. Sırrı Paşa caddesinde eğitim kurumu olarak 19 Eylül Okulu vardır. Bu okulda Cumhuriyet devri okullardandır.
19 Eylül okulunun doğu yönünde bir kilise vardı. Düz mahalledeki bu kilise binası 1930 yıllarından itibaren Ordu’ya dizel jeneratörlerle elektrik üreten bir merkez olmuştur. Kilisenin arkasındaki boş saha da bir zamanlar İtfaiye Teşkilatı olarak kullanılmıştır. Şu anda Eski Rum Kilisesi olan tarihi binada Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu olarak kullanılmaktadır.
Düz mahallede itfaiye binasının olduğu alanda Rumlardan kalma eski bir bina daha vardı. Bu bina Halis Öge tarafından satın alınmış ve 1924 ile 1940 yılları arasında bu binada İhsan Bey sineması hizmet vermiştir.
Daha sonra İhsan Bey sineması kapanınca halkın sinema talebini Ordu Valiliği karşılamaya çalışmıştır. 1945 yılında Halk eğitim Düz mahalledeki binasında bir sinema salonu açıp icara vermiştir. Diğer eski bir sinema da 1948 yılında açılan Bican’ın sineması da denilen Millet Sineması idi. 1970’li yıllara kadar faaliyette bulunan Millet sineması Sırrı paşa caddesinin sonunda Fidangörde idi. Millet sinemasının yazın açtığı Kuğu pastanesinin olduğu yer ile deniz arasındaki boş arsada yazlık Millet sineması da vardı. 1950’lerde şimdiki Vakıflar Bankasının önündeki park alanında Renkli Sinema adında bir sinema daha vardı. Renkli sinemadan sonra bu bina bir müddet Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu olarak sanatseverlere perde açmıştı. Büyük bir yangın sonucunda hepsi yok oldu. Belediye burayı bir daha inşaata izin vermedi ve bugünkü park alanı oluştu.. Yine Düz mahallede Ordu Sineması vardır. 1965 yılında açılan Ordu sineması kültür ve sanat dünyasında, sosyal hayatta unutulmaz yerini almıştır. Ordu sineması 2015 yılında yıkılmış ve yerine turistik bir otel yapılmıştır.
Ordu Öğretmenevi, Halk Eğitim Merkezi ve Askeri konuk evi de bu mahallede ana cadde üzerindedir. Sırrı Paşa Caddesi ve Süleyman Felek Caddesi Düz mahallenin en meşhur caddeleridir. Özellikle araç trafiğine kapalı olan Sırrı Paşa Caddesi lüks mağazaların olduğu caddedir. Yine bu mahallede Ziraat Bankası, Deniz Bank, İng Bank, Halk Bankası bulunurlar. Yalı hamamı da tarihi bir hamam olarak halen Düz mahallede hizmet vermektedir. Ordu’nun en önemli tanınmış esnafları o yıllarda Düz mahallede konuşlanmışlardı. Şimdilik bu kadar…Pandemi sürecinin akabinde yakında çıkarmayı düşündüğüm ve her sayfası nostalji dolu “Ordu’nun Kalbi Düz Mahalle” kitabı ile siz değerli Ordu’luların huzurunda olacağım. Sizler destek verirseniz tabii ki… Hoşçakalın.
