Dünya Sağlık Örgütü (WHO), tarafından yapılan açıklamada yıl sonu gelmeden yüz milyonlarca doz koronavirüs aşısı üretileceği umudunu dile getirilerek, ‘aşırı iyimser’ olunmaması gerektiği konusunda ise uyarılar var.
WHO Baş Bilim İnsanı Soumya Swaminathan, dün yaptığı açıklamada, WHO’nun yıl sonu gelmeden yüz milyonlarca doz, 2021 sonlarına kadar ise 2 milyar doz koronavirüs aşısı üretileceğini umduğunu belirtti. Swaminathan, WHO’nun onaylanacak herhangi bir aşının ilk dozlarını kimin alması gerektiği hakkında planlar geliştirdiğini de ekledi. Reuters’ın haberine göre, koronavirüsle mücadelede ön safta çalışanlar, tıbbi personeller ve yaş veya diğer hastalıklar sebebiyle en fazla risk altında olanlar, hapishaneler ya da bakım evleri gibi virüsün kolayca bulaştığı yerlerde çalışan veya ikamet edenler gibi kişilerin aşı hususunda öncelikli olacağı bildirildi.
Swaminathan, “Bu konuda umutluyum ve iyimserim. Ancak bir aşı geliştirmek karmaşık bir iştir, çok fazla belirsizlik de beraberinde gelir. İyi olan şey ise çok fazla aşı çalışması ve iş yaklaşımının bulunması. Dolayısıyla, bir veya iki aşı başarısız olduğu taktirde umudumuzu kaybetmemeli, pes etmemeliyiz” dedi. Gelecek yıl üç farklı aşıdan yaklaşık 2 milyar doz üretme umudunu ‘belirsiz’ olarak nitelendiren Swaminathan, şimdiye kadar toplanan genetik analiz verilerinin yeni tip koronavirüsün henüz mutasyona uğramadığını gösterdiğini söyledi.
Rekabet kızışıyor
Etkili bir Covid-19 aşısı geliştirme yolunda laboratuvarlar, ilaç şirketleri ve üniversiteler arasındaki gerçekleşen rekabet, son birkaç hafta içerisinde yoğunlaştı. AFP’nin haberine göre, 16 Haziran’da WHO, dünya çapında 11 farklı aşı çalışmasının klinik aşamada olduğunu bildirdi. Bu çalışmalardan 5’i, Pekin’de ikinci bir salgın dalgasının patlak verdiği Çin’de insanlar üzerinde yapılıyor. Bir aşı bulma yarışında birinci olmaya çalışan Çin, bu konudaki prosedürleri hızlandırdı.
Aşı üzerine klinik araştırmalarda öncelikle ürün güvenliğinin doğrulandığı ‘birinci aşama’dan geçiliyor. Ardından ise etkinliğin değerlendirildiği ‘ikinci aşama’ya varılıyor. Şuana kadar yalnızca kısmi sonuçlar yayınlandı ve bunlar ‘cesaret verici’ olarak tanımlandı.
Oxford Üniversitesi’nin AstraZeneca ile işbirliği içinde yürüttüğü çalışma ve Çin Askeri Tıp Bilimleri Akademisi ve CanSino Biologics adlı Çinli ilaç şirketinin çalışması, ileri seviyedeki araştırmalar arasında yer alıyor. WHO, 128 aşı projesinin klinik öncesi aşamada yer aldığını bildirdi. Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’nun ise 17’si deneme aşamasında olan 194 farklı aşı projesi bulunuyor.
Hidroksiklorokin tartışması
WHO, dün yaptığı açıklamada, koronavirüsle mücadelede ne derece fayda sağladığını öğrenmek için hidroksiklorokin ilacı hakkında devam eden testlerden haberdar olduğunu açıkladı. Uzun yıllardır sıtma ve romatoid artrit hastaları tedavisinde kullanılan bu ilaç, siyasi ve bilimsel tartışmalara yol açmış, ardından ise hastanelerdeki kullanımı kaldırılmıştı. Araştırmaların söz konusu ilacın ölüm oranını azaltmada hiçbir etkisinin olmadığını göstermesinin ardından, WHO ise ilacın hastanelerdeki koronavirüs hastaları üzerindeki kullanımını Çarşamba günü durdurma kararı almıştı. Diğer yandan, WHO Baş Bilim İnsanı Swaminathan, video konferans aracılığıyla yapılan toplantıda, “Hidroksiklorokin ilacının Kovid-19 vakaları üzerinde kullanımıyla ilgili son sözler söylenmedi. Nitekim bu konuda bazı iyi ve büyük testler devam ediyor. İlacın faydası olacağı hastalara yardımcı olmak için yeterli kanıtlarımızın olması için bunların tamamlanmasını umuyoruz” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Donald Trump gibi önde gelen dünya liderleri, hidroksiklorokin ilacının Kovid-19 hastaları tedavisinde kullanılmasını teşvik etmişti. İlaç, klinik çalışmaların en iyi standardı sayılacak şekilde birçok klinik testte rastgele kullanıldı. Ancak WHO, kanıtların testleri durdurmaya ittiğini söyledi. Çocuk doktoru olan Swaminathan ise, “Hastanelerdeki Kovid-19 hastalarının ölümleriyle ilişkili olarak, hidroksiklorokinin hastalık üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı açık. Bunu artık kesin olarak biliyoruz. Ancak enfeksiyonun erken safhasında herhangi bir rol oynayıp oynamadığını henüz bilmiyoruz” dedi.
Hidroksiklorokin ilacı, sağlık çalışanları ve genel olarak virüse çok fazla maruz kalan diğerleri üzerinde rastgele denemelerde test edildi.
