Mutluluk araştırmalarına derinlemesine bakıldığında, en önemli üç alanın olduğu görülmektedir.
Birkaç istisna dışında herkes mutlu olmak ister.
- Mutluluğun peşinden yanlış yollardan gitmek ise kesinlikle mutsuzlukla sonuçlanabilir.
- Mutluluğun nasıl tanımlanacağı kişiden kişiye değişir, ancak yaşamın kilit alanlarında memnuniyetle sonuçlanır.
- Üç büyük kategori, mutluluğun belirli bileşenlerini çerçevelemeye yardımcı olur: sağlık, umut ve uyum.
Mutluluk arayışı her çağda, her zamanda ve pek çok farklı şekilde üzerinde düşünülen bir konudur. Araştırmacılar, mutluluğun ne olduğunu ve nasıl elde edileceğini bulmak için sınırsız enerji harcadılar ve iki bin yıldan fazla bir süre sonra bile hala Aristoteles’ten alıntı yapıyorlar: “Mutluluk, yaşamın anlamı ve amacı, insan varlığının tüm amacı ve sonudur.” Haklı mıydı?
Mutluluğun peşinden mutsuzluğa yol açacak şekilde koşmak -takıntı haline gelmek, kendini hayal kırıklığına uğratmak ve kendini suçlamak, yavaşlamayı ve var olanın değerini bilmeyi başaramamak- mutsuzluk karşıtı bir reçetedir. Aynı şekilde, mutluluk arayışında tapınılabilecek pek çok sahte put vardır – para, güç, şöhret, başarı – bunların bazı yönleri tatmin için uygun olabilir, ancak aşırıya kaçıldığında ya da monomanyakça meşgul olunduğunda yıkıma yol açar.
Mutluluk ne yaptığınızla mı yoksa ne anlama geldiğiyle mi ilgilidir? Bir zihin durumu mu, sağlığın bir işlevi mi, onu nasıl görmeyi seçtiğimizle ilgili bir soru mu? Her soru daha fazlasını beraberinde getirir. Yüksek derecede bireysel değişkenlik göz önüne alındığında, bu tür soruları çerçevelemek için daha fazla netlik yararlı olacaktır.
Singh ve meslektaşları tarafından International Journal of Public Health’te (2023) mutluluk üzerine yapılan yeni bir sistematik inceleme, birçok kültürde mutluluk üzerine yapılan araştırmalara yakından bakarak bulguları entegre bir modelde bir araya getirmektedir. Standart PRISMA (Sistematik İncelemeler ve Meta-Analizler için Tercih Edilen Raporlama Öğeleri) kullanılarak, mutluluk üzerine yaklaşık 2.500 hakemli araştırma makalesi belirlediler. Titiz kalite standartları uygulanarak, derinlemesine analiz ve dahil etme için 155 çalışmadan oluşan nihai bir set seçilmiştir1.
Bulguları üç kategoriye ayırmışlardır: zihinsel, duygusal ve/veya fiziksel sağlık dahil olmak üzere sağlıkla ilgili olanlar; yaşam hedefi, kişisel gelişim ve ekonomik veya maddi koşullar dahil olmak üzere umutla ilgili olanlar; ve sosyal, ailevi, kültürel, manevi ve dini ve çevresel faktörlerle ilgili olmak üzere uyumla ilgili olanlar.
Bu makale, nihai bir çerçeveye ulaşmak için mutluluğun tanımlanan çok sayıda yönünün her biri için verileri inceleyerek tüm bulguları ayrıntılı olarak gözden geçirmektedir.
Mutluluğun Belirleyicilerinin Bütünleşik Modeli
Kendi Groove’unuzu Bulmak
Model gerçekten kullanışlıdır, ancak ilk bakışta kabul edilmesi gereken çok şey olabilir. Her bir faktör belki de hiç düşünmeye gerek bırakmıyor. “Sağlık mutluluk için önemli mi? Evet, biliyorum.” Ancak Mutluluğun Belirleyicileri Entegre Modeli (IMDH) ile biraz oturup meditasyon yapar ve biraz bilgelik uygularsak, sağlık, umut ve uyumun bir ekosistem, günlük deneyimlerimizin bir parçası olan canlı bir sistem oluşturduğu anlaşılır. Hızlı bir çözüm sunmaz, ancak yavaş bir çözüm hiç çözüm olmamasından daha iyidir.
Örneğin umut; amaç, hedef, niyet ve kişisel gelişim gibi çeşitli unsurları kapsar. Kişisel gelişimi sağlığa uygularsak, öz değerlendirme ile başlayabilir ve ne durumda olduğumuzu görmek için her bir faktörü gözden geçirebiliriz. Fiziksel sağlık söz konusu olduğunda bunu başaran ancak zihinsel sağlıkla ilgili hususlardan kaçınan pek çok insan vardır; işinde harika olan ancak kişisel ilişkilerinde acı çeken insanlar. Bize yakın olanlarla birlikte kişisel bir güzergah üzerinde çalışmak için bir yol haritası olarak entegre bir modele sahip olmak faydalıdır.
Ek bir husus da özyönetim konusunda izlediğimiz yoldur. Başarısızlığı garantilemek için imkansız standartlar mı koyuyoruz yoksa zaman içinde ilerleme kaydetmek için kendimizi hazırlıyor muyuz? Kendime haftada dört gün, seans başına 90 dakika egzersiz yapmaya başlayacağımı söyleyebilir ve kısa bir süre içinde bunda başarısız olabilirim ya da bunu birkaç hafta yapıp suçluluk duygusuyla geçen birkaç günün ardından gizemli bir şekilde egzersize gitmeyi unutabilirim – ya da kendime yol boyunca ulaşılabilir adımlarla daha uzun bir zaman dilimi verebilir, ilerledikçe değerlendirebilir ve planlamamı buna göre güncelleyebilirim.
Yol boyunca öz şefkat geliştirmek, etkili bir şekilde öğrenebilmek (Laudel & Narciss, 2023), destekleyici, öz saygı ve yeterlilik artırıcı ödüllerle birlikte daha zor geri bildirimler alarak gelişen bir kişisel mutluluk ekosistemi yaratmak için kritik öneme sahiptir.
Psikolojik hastalık ve esenlikle ilgili somut olmayan değişiklikler yapmak biraz daha karmaşıktır, ancak birçok açıdan tutarlı (ancak mükemmeliyetçi olmayan) rutinleri belirlemek ve oluşturmak, bunları hedeflerken yol boyunca iniş ve çıkışlara karşı dirençli olmak yararlıdır. Fiziksel, duygusal veya kombine ciddi klinik endişeler için genellikle profesyonel yardım gereklidir. IMDH kültürler arası olmasıyla da dikkat çekmektedir. Kapsayıcı, geniş çapta uygulanabilir bir model için küresel bir bakış açısı eklemek faydalıdır. Gelecekteki araştırmalar, bu modelin hayatlarını en iyi şekilde yaşamak isteyen bireyler için nasıl uygulanacağına bakabilir.
kaynak link: https://www.psychologytoday.com
Not: fikrikadim editörleri tarafından tercüme edilerek yayınlanan yazılar profesyonel tavsiye yerine geçmesi amaçlanmamaktadır. Blog Yazımız aracılığıyla elde edilen bilgilere güvenmenizden kaynaklanan herhangi bir kayıp veya zarardan sorumlu değiliz…
