Rusya’nın Kuzey Kutup Dairesi’ndeki askeri birikiminin arkasında ne var?
Moskova, uzak kuzey bölgelerindeki askeri faaliyetlerini nükleer yetenekleri olan silahları test ederek artırdı. Bu arada, iklim değişikliği buz duvarlarını ve Rusya’nın kuzeyinin doğal savunmasını eritmeye devam ediyor.
Politikacılar ve uzmanlar iklim değişikliğinin gerçek olup olmadığını tartışmaya devam ederken, dünya genelinde buzun büyük bir kısmı erimeye devam ediyor ve bu sadece çevrecileri değil, Moskova’da yaşayan bazı üst düzey askeri figürleri de endişelendiriyor.
Rusya, sadık vatanseverliği ve düşmanlarını yüzyıllar boyunca körfezde tutan aşırı soğuk havası sayesinde neredeyse her zaman fethedilemez bir ulus olmanın gururunu dile getirdi.
- Şarkul Avsat: Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ile emekli amiraller arasında çatışma
- Almanya neden üçüncü dalga COVID krizini durdurmak için mücadele ediyor?
Rus vatanseverliğinin zamanla ne ölçüde değiştiğini söylemek zor olsa da, son birkaç on yılda aşırı ikliminin kökten değiştiği sonucuna varmak güvenlidir.
“Rusya, Paris iklim değişikliği anlaşmasını imzaladı. Moskova merkezli bir siyasi analist olan Esref Yalınkıllı, TRT World’e verdiği demeçte, Rusya’nın kuzeyindeki jeopolitik gerçekliği nedeniyle iklim değişikliği ve küresel ısınmadan en çok etkilenen ülkelerden biri ”dedi.
Yalınıklıclı, “Bilimsel gerçekler buzulların eridiğini gösteriyor” diyor.
Buz, endişe verici bir hızla eriyor, Rusları tedirgin ediyor ve onları bölgede nükleer yeteneklere sahip yüksek teknolojili silahlarını konuşlandırmaya zorluyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan kıdemli bir ABD yetkilisi CNN‘e verdiği demeçte, “Erime, bilim adamlarının birkaç yıl önce tahmin ettiğinden veya mümkün olduğunu düşündüğünden daha hızlı ilerliyor. Önümüzdeki on yıllarda fiziksel erişim açısından [etkilenen bölgelere] çarpıcı bir dönüşüm olacak,” dedi
Bu, Rusya’nın Kuzey Kutup Dairesi’ndeki doğal buz savunmasının aşamalı olarak ortadan kalkacağı ve dünyanın en büyük ikinci ordusunu kuzey sınırında oldukça savunmasız bırakacağı anlamına geliyor.
Rus mücadelesi
Ruslar meydan okuyor. Ülkenin ordusu, Sovyet döneminden kalma bazı eski üslerini yeniden inşa etti, hatta onları bölgede ciddi bir askeri yığınak gibi görünen bir şekilde genişletip yeniden birleştirdi.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov’a göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova’nın Kuzey Kutbu konuşlanmasının en ateşli savunucularından biri ve onu “ülkenin savunmasını inşa etmek ve sürdürmek için kesinlikle gerekli bir unsur” olarak görüyor.
Moskova ayrıca anti-gemi hipersonik seyir füzesi olan Tsirkon ve Rusların “süper silah” dediği torpido Poseidon gibi bazı yeni silahları da konuşlandırdı.
Arktik bölgesine iki yüksek teknolojili silahın konuşlandırılması, Washington ve diğer Batı başkentlerinde çok fazla spekülasyona yol açtı. Diğerlerinin yanı sıra Poseidon 2M39, ABD ordusunu ve müttefiklerini çeşitli nedenlerle endişelendiriyor.
Bir nükleer reaktör tarafından çalıştırılan insansız torpido, yabancı düşman radarlarının deniz tabanında algılayamayacağı şekilde tasarlandı. Nükleer savaş başlıklarını da taşıyabilen “süper silah”, ölümcül radyoaktif dalgalar yayarak hedef alanını yok edebilir.
Trump yönetimi altındaki Uluslararası Güvenlik ve Silahların Yayılmasını Önleme eski dışişleri bakan yardımcısı Christopher A Ford’a göre, Rus Poseidon ABD’ye karşı kullanılırsa, Amerikan kıyı kentlerinde “radyoaktif tsunamiler” yaratabilir.
Ancak geçmişte ABD, Rusların Poseidon gibi yeni nesil silahlar üretebileceğine ve onlarla birlikte kıyı kentlerine veya ulusal güvenliğine gerçek tehditler oluşturabileceğine inanmıyordu. Arktik bölgesindeki en son Rus yığınağıyla bu yaklaşım değişmiş gibi göründü.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın üst düzey bir yetkilisi, “Kuzey Kutbu’ndaki Ruslardan açıkça bir askeri meydan okuma var” dedi. Yetkili, “Bunun Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri için etkileri vardır, bunun tek nedeni Kuzey Atlantik’e kadar güç aktarma kapasitesi yaratmasıdır.”
İtiraz edilen sınırlar
İki rakip dünya gücü olan ABD ve Rusya, coğrafi olarak iki farklı kıtada yer almaktadır, ancak Washington tarafından 1867’de Moskova’dan satın alınan bir Amerikan eyaleti olan gaz zengini Alaska sayesinde hala komşudurlar. Ruslar için kötü bir anlaşma.
Uzmanlara göre zengin gaz kaynakları da içeren Kuzey Kutup Dairesi, bölgenin buzla dolu denizleri boyunca iki güçlü komşuyu birbirine bağlıyor. Kanada, Norveç, İzlanda, İsveç ve ayrıca Britanya gibi bölgede toprak hakları talep eden başka eyaletler de var.
Moskova merkezli siyasi analist Yalınkılıçlı, bu devletler arasında “Kuzey Kutbu’nu paylaşma” konusunda çeşitli “anlaşmazlıklar” olduğunu söylüyor. Analist, Kuzey Kutbu’nun donmuş doğası nedeniyle, bölgedeki ülkelerin ulusal sınırlarını ve ilgili münhasır ekonomik bölgelerini (MEB’ler) belirlemenin zor olduğunu söylüyor.
“Sınırlar belirsiz. Rusya’nın diğer komşu devletler gibi bölgede de çeşitli adaları var ”diyor Yalinkılıçlı. Analist, bölge çok soğuk olsa da, ihtilaflı sınırlarla ilgili siyasi tartışmaların “sıcak” olduğunu belirtiyor.
Yalınıklıcı’ya göre Rusya, Amerikan liderliğindeki Batılı devletlerin deniz sınırlarını belirlemek için Moskova’ya karşı koordineli bir şekilde hareket edeceklerinin farkında.
Rusya, bu çabaya yanıt olarak, en son askeri birikimi ile Batı bloğunun kendisini ülkenin geniş kuzey sınırı boyunca “kontrol altına almasına” izin vermeyeceğini gösteriyor, diyor.
Analist, askeri yapılanmanın, enerji kaynağı olan buzdağları söz konusu olduğunda komşu güçler arasındaki görünmez bir rekabetle de ilişkili olduğunu söylüyor. “Ancak küresel ısınmayla ilgili farkındalığın artması nedeniyle hiçbir devlet, buzdağları üzerindeki siyasi iddiasını kötü adamlar olarak görülmek istemeyerek kamuoyu önünde tartışmaya cesaret edemedi.”
Arktik rotası
İklim değişikliği Rus politika yapıcıları endişelendirse de, yine de onunla bağlantılı olası çıkarlarını aramak istiyorlar. Alaska ile Rusya anakarası arasında yer alan Kuzey Deniz Yolu (NSR), dünyanın su kanallarından biridir. Ancak donmuş iklim nedeniyle fazla kullanılamaz.
Bununla birlikte, küresel ısınma ile Ruslar, NSR’yi dünya ticaretine açabileceklerini ve onu büyük bir uluslararası nakliye hattına dönüştürebileceklerini düşünüyorlar. Dünyanın en yoğun insan yapımı su kanallarından biri olan Mısır’ın Süveyş Kanalı’ndaki son abluka, Kremlin’deki bu NSR hayalini gerçekleştirmek isteyen Rus politika yapıcıların umutlarını artırdı.
Ruslar, küresel ısınma nedeniyle bu rota bir nakliye yolu olarak daha kullanışlı hale geliyor diyor. Onlar için bu, güney rotalarını atlamak için bir fırsat, ”diyor Yalinkılıçlı.
ABD, Kanada ve Norveç gibi komşu ülkelere ait diğer bölgelerin aksine, Rusya’nın Kuzey Kutbu nüfusu önemli ölçüde azaldı. Bu Kremlin’i endişelendirdi. Kremlin, NSR’yi “küresel ölçekte rekabetçi bir ulusal ulaşım koridoru” haline getirerek, bölgesel ticaretin geliştiğini görmeyi ve bunun sonucunda bu nüfus düşüşünü durdurmayı umuyor.
Yalınıklılı, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi gibi Rusların da “bu kuzey rotasına takıntılı” olduğunu söylüyor. Bazı uzmanlar ayrıca NSR’nin malları Asya’dan Avrupa’ya taşıyarak birçok nakliye konteyneri için rotayı kısaltabileceğini düşünüyor.
Ancak Washington bu fikirden hoşlanmıyor.
Pentagon sözcüsü Yarbay Thomas Campbell, “NSR geçişlerini yöneten Rus yasaları, Rusya’nın uluslararası hukuktaki yetkisini aşıyor” dedi.
