Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiği açıklanmasının ardından. Sosyal medyada hukukçulardan peş peşe açıklamalar geldi. Bu açıklamalarda özellikle dikkat çeken ayrıntı; Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı iptal edeceği yönündeydi
Cumhurbaşkanlığı kararıyla Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’nden çekildi. Konu hakkında görüşünü açıklayan pek çok hukukçu Türkiye’nin ilk imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının yasal olmadığını ve bu kararın Anayasa Mahkemesi’nden döneceğini belirtti.
- Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’nden ayrıldı
- aljazeera: Türkiye, kadınları şiddetten koruyan anlaşmadan çekildi
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Adem Sözüer, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda Anayasa’nın 90. maddesine işaret ederek, “İstanbul Sözleşmesi yürütme tasarrufuyla feshedilemez. Yetki gaspıyla TBMM devre dışı bırakılamaz” dedi. Ayrıca Avukat Ece Güner Toprak ve Avukat Tuba Torun, Anayasa’nın 90. maddesine göre Kanun hükmünde olan İstanbul Sözleşmesi’nin kararname ile feshedilemeyeceğini öne sürdü. İşte hukukçuların gözü ile İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin detayları…
PROF. DR. SÖZÜER: TBMM DEVRE DIŞI BIRAKILMAZ
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Adem Sözüer, Türkiye’nin ilk imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına ilişkin Anayasa’nın 90. maddesine işaret ederek, “İstanbul Sözleşmesi yürütme tasarrufuyla feshedilemez. Yetki gaspıyla TBMM devre dışı bırakılamaz” dedi.
Anayasa’daki, “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” satırlarını paylaşan Prof. Sözüer,
https://twitter.com/AdemSozuer/status/1373090593266671618?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1373090593266671618%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_c10&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.karar.com%2Fistanbul-sozlesmesi-kararname-ile-feshedilemez-uyarisi-aym-iptal-edecektir-1609675
PROF. DR. ÖZGENÇ: CUMHURBAŞKANI KARARIYLA SÖZLEŞMEDEN ÇIKILAMAZ
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm Başkanı Prof. Dr. İzzet Özgenç de, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Kararıyla İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılamayacağını vurguladı. Özgenç sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadelerde bulundu:
“Usulde paralellik ilkesi gereğince, onaylanması Kanunla uygun bulunan bir milletlerarası sözleşmeden, Cumhurbaşkanı Kararıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf olmaktan çıkarılamaz. 19 Mart 2021 tarihli ve 3718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, hukuki sonuç doğurmaz ise de, bir iradenin ortaya konması bakımından siyaseten ve özellikle Türkiye’nin uluslararası ilişkileri bakımından önemlidir”
Usulde paralellik ilkesi gereğince, onaylanması Kanunla uygun bulunan bir milletlerarası sözleşmeden, Cumhurbaşkanı Kararıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti taraf olmaktan çıkarılamaz.
— İzzet Özgenç (@izzetoezgenc) March 20, 2021
AV KAZAN: İSTANBUL SÖZLEŞMESİ YÜRÜRLÜKTE
Hukukçu Turgut Kazan, Twitter’dan yaptığı açıklamada İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle çıkılamayacağını ve sözleşmenin yürürlükte olduğunu ifade etti.
Kazan ‘İstanbul Sözleşmesi Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca yasayla onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Böyle bir sözleşmeden Cumhurbaşkanı kararnamesiyle çıkılamaz. Dolayısıyla, TBMM yeni yasa yapmadıkça İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir’ dedi.
İstanbul Sözleşmesi Anayasa'nın 90. maddesi uyarınca yasayla onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Böyle bir sözleşmeden Cumhurbaşkanı kararnamesiyle çıkılamaz. Dolayısıyla, TBMM yeni yasa yapmadıkça İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir.
— Turgut Kazan (@turgutkazan) March 20, 2021
AV. TOPRAK: “SÖZLEŞME KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE FESHEDİLEMEZ”
Avukat Ece Güner Toprak, Twitter’dan yaptığı açıklamada İstanbul Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile feshedilemeceğini belirterek, “Anayasamız 90. Maddesine göre İstanbul Sözleşmesi Kanun hükmündedir (hatta üstünde). Temel haklarda Kararname düzenlenemez (Anayasa 104.madde). Kararname, Anayasamızın ihlali; AYM iptal edecektir” ifadelerini kullandı.
#İstanbulSözleşmesi Kararname ile FESHEDİLEMEZ! Anayasamız 90. Maddesine göre İstanbul Sözleşmesi Kanun hükmündedir (hatta üstünde). + temel haklarda Kararname düzenlenemez (AY 104). Geçen yıl yazmıştım (kısa notum ekte).. Kararname, Anayasamızın ihlali; AYM iptal edecektir. pic.twitter.com/B3jQkdJUhg
— Av. Ece Güner (@AvEceGuner) March 20, 2021
AV. TORUN: “ULUSLARARASI SÖZLEŞME NASIL YÜRÜRLÜĞE GİRDİYSE AYNI USULLE FESHEDİLİR”
Avukat Tuba Torun da, konuya ilişkin Twitter’dan yaptığı açıklamada “İstanbul Sözleşmesi’nin 80. Maddesi Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği’ne yapacağı bildirimle Sözleşme’nin feshedilebileceğini belirtir. Kural olarak, bir uluslararası sözleşme nasıl yürürlüğe girdiyse aynı usulle feshedilir” dedi.
Torun, “İstanbul Sözleşmesi TBMM onayıyla yürürlüğe girdi, dolayısıyla aynı iradeyle, yani TBMM onayıyla Sözleşme’den çıkılabilir. Cumhurbaşkanı ‘Ben bu Sözleşme’den çıkıyorum, oldu” diyemez. Kararnameyle de olmaz. Diyeceksiniz ki, hukuk mu kaldı? Haklısınız” ifadelerini kullandı.
İstanbul Sözleşmesi’nin 80. Maddesi Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği’ne yapacağı bildirimle Sözleşme’nin feshedilebileceğini belirtir.
Kural olarak, bir uluslararası sözleşme nasıl yürürlüğe girdiyse aynı usulle feshedilir👇🏽 #AklınızdanBileGeçirmeyin— Tuba Torun (@avtubatorunn) March 19, 2021
İstanbul Sözleşmesi TBMM onayıyla yürürlüğe girdi, dolayısıyla aynı iradeyle, yani TBMM onayıyla Sözleşme’den çıkılabilir. Cumhurbaşkanı ‘Ben bu Sözleşme’den çıkıyorum, oldu” diyemez. Kararnameyle de olmaz.
Diyeceksiniz ki, hukuk mu kaldı?
Haklısınız🤐 #AklınızdanBileGeçirmeyin— Tuba Torun (@avtubatorunn) March 19, 2021
Anayasa değişikliğiyle uluslararası sözleşmelerden CB kararnamesiyle çıkılabilir deniyor ama hayır; Anayasa m.104 gereği temel hak ve özgürlükler CB kararnamesiyle düzenlenemez.
Anayasa Mahkemesi, Anayasayı uygulamalı ve bu kararnameyi iptal etmelidir. #İstanbulSözleşmesiBizim https://t.co/qFDvRN2BPd— Tuba Torun (@avtubatorunn) March 20, 2021
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NİN 80. MADDESİ NE DİYOR?
İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesi yöntemini açıklayan sözleşmenin 80. Maddesinde, “Taraflardan herhangi biri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapacağı bir bildirimle, herhangi bir zaman bu Sözleşmeyi feshedebilir. 2 Sözleşmenin feshi, konuya ilişkin bildirimin Genel Sekretere ulaştırıldığı tarihten itibaren üç aylık sürenin bitimini izleyen ayın birinci gününde yürürlüğe girecektir” ifadeleri yer alıyor.
ANAYASA’NIN 90. VE 104. MADDESİ VE NE DİYOR?
Anayasa’nın 90. maddesi, “Türkiye Cumhuriyeti adına Yabancı Devletlerle ve Milletlerarası Kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir” diyor.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinin sıralandığı Anayasa’nın 104. maddesinde ise “Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz” ifadeleri yer alıyor.
