Bir Sosyal Medya Deneyinin Düşündürdükleri

Sosyal medya hakkında düzenleme yapılacağına dair gündem oluşunca sosyal medya kullanımındaki bilinci ölçmek, özellikle arkadaş seçimlerinde neye özen gösterildiğine dair veri toplamak amacıyla gerçek olmayan (fake) bir hesap açtım. Profil resmi koymadım, cinsiyetini erkek olarak belirttim (aslında belki kadın daha anlamlı sonuç verebilirdi, kim bilir düzenleme gelmeden fırsat olursa bunu da denerim) hakkında bilgilerinin bir kaçına tamamen gerçek dışı (hatta bazıları diğeriyle bağdaşmaz nitelikte) bilgiler koydum.

İlk arkadaşları tamamen rastlantısal, hiç bir seçme yapmadan rastgele taleplerle edindim. Peşinden facebook önermeye başladı ve ben de günde 50 talebi geçmeyecek şekilde, belirli bazı algoritmalarla bu önerilerden bazılarına talep göndermeye başladım. Başta eklenenlerden kimse kimseyi tanımıyordu ama giderek ortak arkadaşlar oluşmaya ve sayısı çoğalmaya ba

şladı. İşin daha garibi ise, hiç ummadığım halde, dışarıdan arkadaşlık talepleri de gelmeye başladı. Böylece bir kaç günde hatırı sayılır bir arkadaş listesine ulaşıldı.

Peki bu deneyimden ne anlamak gerekir?

Sosyal medya kullanımı konusunda genel olarak çok ciddi bir bilinç sorunu var. Bu sadece ülkemize özgü görünmüyor. Zira ilk talep gönderilenler arasında pek çok ülkeden, dilden, etnik kimlik ve inançtan facebook kullanıcısı vardı ve neredeyse beşte biri talebe olumlu cevap verdi. Sonrasında talebi Türklere yönelttim ve onay oranı da giderek yükselmeye başladı, son tahlilde, ortak arkadaşların da etkisiyle sanırım, Türk kullanıcılara gönderdiğim her iki talepten biri onay almaya başladı.
Kimse sizinle, kim olduğunuzla gerçekten ilgilenmiyor. Talep gönderdiğim, kabul eden ya da dönüş yapmayan hiç kimse benimle yani sahte hesap sahibiyle iletişime geçmedi. Ne bir soru sordu, ne selam verdi ne da başka bir tepki gösterdi.
Ortak olsun olmasın arkadaşlarınızın kimlerden oluştuğu yeni gelenler üzerinde özellikle olumsuz anlamda bir etki doğurmuyor. Çünkü, arkadaşlık talebinde bulunurken, özellikle her yaştan, cinsiyetten ve niyetten (ideolojik, siyasal, dinsel paylaşımlar yapandan, cinsel içerikli paylaşımlar yapan, profil fotoğrafı koyanlara kadar) kimseleri tercih ettim. Fakat bu aksi zihniyetlerde olanların talebimi kabulü ya da talep göndermesini engellemedi.
Aslında sizinle arkadaş olanların çok büyük bölümümün sizden bir şeyler almak, öğrenmek, edinmek gibi bir niyeti de yok. Zira profilimde aralıklı olarak ortalama ilgi / bilgi düzeyine hitap edebilecek, merak uyandırıcı tarzda birkaç paylaşım yaptım. Bunlardan sadece bir ikisine beğeni ifadesi geldi. Onun dışında ne bir eleştiri, ne bir katkı, hiç bir tepki gelmedi.
Arkadaşlık talebinizi hızlı kabul edenlerin bir kısmı, sosyal medya üzerinden menfaat temini amacı güdüyor. Size legal – illegal bir şey pazarlamak, tanıtım, reklam yapmak, sizi belli başka mecralara çekmek gibi pek de iyi niyetli olmayan amaçlar güdüyor. (Bu husus özellikle çocuk ve gençler için büyük tehlike ve tuzaklar barındırıyor. Tabii ki sorgusuz sualsiz kapılan yetişkinler için de aynı şey geçerli.)
Size arkadaşlık talebi gönderenlerin büyük çoğunluğu “bir şey” peşinde, profilleri ve paylaşımları incelendiğinde bunların pek azının olumlu bir amaç güttüğü (inancı ya da davasını benimsetme çabası gibi), çoğunun ise sizi kendi menfaatlerine araç kılmak istedikleri anlaşılıyor.
Taleplerin kabulünde, iletişim imkanı olmadığı için, hangi motivasyonun etkin rol oynadığımı kestirilmesi imkansız olmakla birlikte, gelenlerin mevcut arkadaşlarının sayısına bakılıp, kimlikleri rastgele seçilerek gözden geçirildiğinde önemli motivasyonlardan birisinin arkadaş sayısını yükselterek “itibar potansiyeli” elde etmek olduğu seziliyor.
Gerçeklikten tümüyle uzak, tamamen boş ve anlamsız bir ilişki biçimi kuruluyor. İlk arkadaşın eklendiği günden bugüne hiç kimse ile şahsi bir diyalog kurulmuş değil. Yani hesap sahte, arkadaşlıklar sanal (görünüşte), paylaşımlar lüzumsuz, anlamsız, en önemlisi de değersiz ve gereksiz…
Kimliğiniz tamamen değersiz. Kimse kim olduğunuzu gerçekten merak etmiyor. Gerçek hayatta bağlantınız yoksa, kimsenin umurunda değilsiniz.
Son bir tespit. Varlığınız yokluğunuz anlamsız. Gerçekten bu dünyada o profilde ismi olan birisinin yaşayıp yaşamadığı da kimsenin umurunda değil. Galiba varoluş felsefesindeki “hiçlik” bunun için önemli bir betimleme.