Türkiye yeni anayasayı tartışıyor?

28 mins read
3

1 Kasım seçimlerinin hemen ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan seçim sonuçlarını değerlendirdiği açıklamada özellikle “Yeni Anayasa” vurgusunda bulunmuştu. Başbakan Ahmet Davutoğlu da aynı minvalde, seçmenin kendilerinden yeni bir anayasa beklediği ifadelerini kullandı. Önümüzdeki günler; gündemin, siyasal tartışmaların merkezinde bu konunun olacağını gösteriyor. Bu bağlamda başkanlık sistemi ve Türkiye’nin demokratikleşme sorunu da tartışılacak. Sosyal medya üzerinden yeni anayasa meselesini birbirinden farklı düşünen -ekonomik ve siyasal farklılıklarını önceleyerek- yazar, akademisyen, hukukçu, siyaset adamı özetle vatandaşlarımıza sorduk. Türkiye yeni bir anayasa yapabilecek mi, nasıl yapmalı… (Hayati Esen)

Yönelttiğimiz soru ve cevaplar…

Soru: Türkiye artık “Yeni Anayasa” tartışması yapacağa benziyor. Peki ya siz, yeni anayasadan ne bekliyorsunuz?

Beyza DilerBeyza Diler (Noter): “Züğürt tesellisi”

Basın, fikir, yaşam özgürlüğü… Kadın-erkek eşitsizliği, sakat-sağlam eşitsizliği, heteroseksüel-homoseksüel eşitsizliği gibi tüm farkların kabul edilebilir sınırlara getirilmesi, dengelenmesi… Hukukun kesin üstünlüğü… Hukukun içselleştiği ülkelerde yazılı bir anayasa gerekli değildir. Hukukun bu devir itibariyle normları yaşamın içinde mevcuttur. Bizim gibi hukuksuz toplumlarda hukukun temel gereklerini unutmamak ve emretmek niyetiyle yazılır anayasalar. Unutkan adamın not alması veya bir öğrencinin çalışması gibi. Sonuç, eldekini bile doğru düzgün anlamayan ve uygulamayın bir toplumun züğürt tesellisi.

Tahsin Varol

Tahsin Varol (Emekli İşçi): “Gündeme getirenler paralel,doğan, ırkçı ve solak medyadır”

Yeni Anayasa meselesi yeni seçilen meclisin gündemindedir ancak “öncelikli” gündeminde değildir. Bu meseleyi çok önemliymiş gibi gündeme getirenler, dikkatlerden kaçmasın, seçimde büyük bir yenilgi alan paralel,doğan, ırkçı ve solak medyadır. Ak Partililer daha başka meselelerle ilgili açıklama yaparken araya sıkıştırılmış sorularla sanki başka bir şey söylenmemiş, sadece bu mesele konuşulmuş gibi belirgin kılınmasından kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak: Evet, Yeni anayasa yapılma çalışması yapılacaktır ama bu iş bu günün işi değildir. Hele hele hükümetin 100 günlük kısa, 2 yıllık orta vadeli işlerinden değildir. Ancak 3. veya 4. yılda yapılabilecek çalışmalardır; diye düşünmekteyim.

Cem Sancar / SABAH

Cem Sancar (Sabah Gazetesi-Yazar): “Herkes dersini almıştır gerçekleşecek. çaresiz!”

İnsan haklarına dayanan bir mutabakat, içeride kenetlenme yaratacak bir toplumsal sözleşme, barışık ve dünyaya konuşan örnek bir demokrasi bekliyorum…

FK: Yine bir bahane ile rafa kalkar mı?

Kalkmaz diye düşünüyorum. Herkes dersini almıştır gerçekleşecek. çaresiz! diyorum

Ali Karatepe (Esnaf): “Yeni anayasa artık varoluş meselesi!”

Kurulu bürokratik düzeni yıkıp halka hızlı ve etkin hizmet veren bir mekanizma olarak yeniden inşa etmeli. Hak ve özgürlükleri ve demokrasiyi olabildiğince geliştirmeli. Yeni anayasa artık varoluş meselesi!

Mustafa ÇevikMustafa Çevik (Akademisyen-Yazar): Evrensel hukuk kriterlerini ölçü almalı

Yeni anayasa yeniden yazmaya hatta revize etmeye ihtiyaç duyulmayacak bir yasa olmalıdır. Yeni anayasa eskimeyen bir anayasa olması için yasakları belirleyen devleti koruyucu değil özgürlükleri ve bireyi koruyucu bir felsefe ve misyon ile yapılmalıdır. Hangi partinin ne hassasiyeti var diyerek parti dengesini değil evrensel hukuk kriterlerini ölçü almalıdır.

Kasim Özcan (Eczacı Kalfası): “Anayasa elitlerin derdi”

Anayasa dursun da bütün herkesin kredi ve kredi kartı borçları silinsin… benim ki toplumsal bir beklenti. Anayasa elitlerin derdi.

tantikAbdulaziz Tantik (Yazar): “İslam Coğrafyası ile bir bütünlüğe yönelik olmalı”

Yeni anayasadan beklentim; eski Türkiye’yi kurumları ile birlikte tarihe gömecek ve eski algıyı çöpe atacak yeni Türkiye tesmiye edilen şeyi ise kurumsallaştıracak ve herkesimin ontolojik güvenliğini sağlama alacak, yeni bir kültürün, siyasetin, hukukun kapısını aralayacak şekilde tanzim edilmesidir. Ayrıca bu yeni anayasa da azınlığın haklarını eksene alan bir yaklaşımın sergilenmesi gerekir. Yani istisnanın belirleyiciliğinin eksene alınması gerekmektedir ki her kişi, kültüründen, inancından ve yaşam tarzından dolayı bir baskı hissetmesin. bu yeni anayasa ayrıca devleti asli fonksiyonlarına irca etmeli ve sivil alanın genişlemesini sağlamalıdır. devletin kendi ideolojik argümanlarını halka dayatan yapısının terk edilmesini sağlayacak bir düzenlemeyi içermelidir. Ve bu yeni anayasa aynı zamanda sınıfsal çıkarlara bağımlı olmadan burada yaşayan her insanın hakkını adil paylaşımı eksene alarak düzenlemesini yapmalıdır. Ve benim bir beklentim daha var: o da İslam Coğrafyası ile bir bütünlüğe yönelik adımların bu yeni anayasada yer almasının sağlanmasıdır.

Sezen ErenSezen Eren (Yazar-Aktivist): “AKP’nin değiştireceği bir anayasadan iyiye dair beklentim yok”

(Cumhurbaşkanı’nın) Söylemesine gerek yok. Yeni bir anayasa yapmasını zaten bekliyorduk. Yeni anayasanın tamamen başkanlığa gidecek adımların yolunu açmak için olacağını bekliyordum. Pekte iyimser düşünmüyorum. Yasalar sana uymazsa, yasaları kendine uydurur şekle getirirsin. Hep böyle olmdı mı? AKP’nin politikalarından beklentim olmadığı gibi, AKP’nin değiştireceği bir anayasadan iyiye dair beklentim yok.

FK: hiç bir beklentiniz yok mu?

Yok . Nasıl olsun ki(?) 13 yıllık AKP iktidarı bu konuda net bir referans olmuştur. Elbette öncesi de var.

osman-TuranOsman Turan (Endüstri Mühendisi): “Anarşi-terör-kaos neticelerine sebebiyet vermeyecek…”

Anayasa ile kayıt altına alınmış, bireysel ve toplumsal özgürlükleri temin eden, günü birlik ve konjonktürel değil evrensel ve tüm koşul ve zamanlara hitap edecek, demokratik yönetim sistemine uygun, anarşi-terör-kaos neticelerine sebebiyet vermeyecek, toplumun tüm kesimlerini kucaklayan ve kuşatan, polis-asker-savcı devleti çıkmazından azade, sivil, vesayetsiz ve bağımsız bir anayasa diliyoruz.

SuatKocerSuat Köçer (Sinema-Eleştirmen): “İnanmıyorum”

Mevcut siyasi şartlardan yeni bir anayasa çıkacağına inanmıyorum. En azından kısa vadede böyle bir netice alınabileceğini düşünmüyorum.

Bekir PaksoyBekir Paksoy (Memur): “Anayasaya aykırılık kaldırılsın”

Kısa olmasını, genel ifadeler içermesini.. Kanunlarla düzenlenilecek hususların anayasada yer almamasını… Örfi ve inanç değerler de göz önünde tutularak evrensel hak ve ödevleri tanımlamasını… Birey merkezli olmasını (grup hakkına karşıyım) rejim meselesinin (yönetim şekli) suhuletle tartışılıp metinde yer almasını isterdim. Evrensel ölçülere uygun, sade ve genel olsun.. Temel hak ve ödevlere vurgu yapsın. Üst bir metin anayasa. Ahali kanun ve yönetmelik gibi kullanıyor, Anayasaya aykırılık kaldırılsın. Uluslararası normlarla çatışmamak kaydıyla o görevi kanun yapsın.anayasa mahkemesine de gerek yok bir kurul olsun ama yargılama yapmasın Erklerin ismi sayılabilir ama görevleri sayılmasın

Mustafa-KaraMustafa Kara (İşsiz İş arıyor): “Yeni anayasa tartışması boş bir tartışmadır.”

1982 anayasası yaklaşık olarak 20’den fazla değişikliğe uğramıştır. Anayasanın değiştirilemez maddeleri hariç hemen hemen değişmeyen bir yeri kalmamıştır. Anayasa yapımı bakımından incelediğimizde mevcut kurulacak hükmet tali kurucu hükmettir ve asli kurucu hükümet olmadığı için anayasa yapamaz. Mevcut anayasanın darbe sonrası yapılmasıyla meşruiyet sorunu olduğu açıktır fakat yapılan düzenlemelere bakıldığında sorun minimalize edilip sivilleşmiştir.. Yeni anayasa tartışması boş bir tartışmadır.

Bülent-TekinBülent Tekin (Siyasetçi): “Cumhurbaşkanının istedikleri oluyor”

Güzel sözler söyleniyor ama hepsi bu. AKP ve diğer partilerin görüşleri esasta uyuşmuyor.Yeni bir anayasa yapılacağından kuşku duyuyorum. Son iki dönemde yapılanları gördük. AKP, MHP ile uzlaşarak bir anayasa çıkartırsa vay halimize! CHP ile de çıkarabileceğini sanmıyorum. HDP ile uzlaşma olabilir düşüncesindeyim. Başkanlık meselesinin daha ön planda olacağını düşünüyorum. 12 Eylül Anayasasının yine parça parça tadil edileceği olasılığı da var. Avrupa (AB) tipi bir anayasanın yapılması tabii en güzeli olur. Bunu da zor görüyorum. Avrupalıların da zaten bir sıkıştırması insan hakları ihlalleri konusunda pek olmuyor. Başbakanın elinde bir yetki yok bana göre. Cumhurbaşkanının istedikleri oluyor. Tuhaf ve sıkıntılı bir dönem geçireceğimizi düşünüyorum. AKP çoğunluğunun yukarıdan menkul frenlenemeyen davranışları devam ederse insanlarımızın işi zor olur. Kürt meselesinde çözümün mutlaka öncellenmesi gerekir. Böyle silahla üstüne gidilerek elde edilecek bir fayda olmaz. Öcalan’la mutlaka diyalog kurulmalıdır düşüncesindeyim. Bütün farklılıklara yaşama ve gelişme hakkı veren, demokratik, insan haklarına saygılı, özgürlükçü bir anayasa her şeye rağmen yapılırsa Ortadoğu’ya da yansıyacak bir istikrar ve barış faydası olur düşüncesindeyim.

ömer özercanÖmer Özercan (Bilgisayar Yazılımcısı-Yazar) : “Mehdi bekler gibi, anayasa değişirse kurtuluruz diyenler”

Ben senelerdir bu “anayasacı” takıntıya hayretle bakan biriyim iki yüz senden fazladır mehdi bekler gibi, anayasa değişirse kurtuluruz diyenler var ben o kadar önemsemiyorum.

FK: Peki, önemli olanın ne olduğunu düşünüyorsunuz?

Anayasa veya yasalarda şu olmalı: bazı makamlara belli yaş, medeni hal, çocuk vs şartları gelmeli. Maliye/ekonomi Bakanı en az beş sene iş yapmış, en az on kişi istihdam etmiş olmalı. Eğitim Bakanı 50 yaş üstü, evli, en az 2 çocuk büyütmüş ve onlar da üniversite okumuş olmalı. Seçme seçilme yaşı büyütülmeli; seçme 30, seçilme 40 gibi… Vergi mükellefi olanlara ayrıcalık tanınmalı. Cumhurbaşkanı ve Başbakan göreve gelir gelmez bütün malvarlığına el konulmalı, özel bir hazineye aktarılmalı. Kendisine ve ailesine devlet bakmalı, makul bir harcama limitiyle Bakanlar için de düşünülebilir. Görevi bitince bir kısmı iade edilebilir… bu tür şeyler. Eski Başbakan, eski Cumhurbaşkanı ve eski Bakanların da yeni hükümette yeri olmalı. Bir de gelecek dönem başkanı seçilmeli. Anayasa belki 10 maddeli çok basit ilkeler içerebilir:

1. İletişim kutsaldır

2. Ulaşım kutsaldır

3. Emek kutsaldır gibi, detaylar önemli değil

Rotary kulüplerinde şöyle bir uygulama var: Toplantılarda 3 başkan olur kürsüde: Dönem başkanı (cari dönem), Eski başkan, gelecek başkan. Dönem başkanı yönetirken, karar verirken eski başkanın tecrübesinden yararlanır gelecek dönem başkanı için de bu dönem staj gibidir. Devamlılık ve tecrübe aktarımı olur bunlar basit ama olağanüstü etkili kurallar.

Selamet-SoysalSelamet Soysal (Yurtdışında Esnaf): “LGBT’ciler dahil her türlü hak garanti edilmeli”

Devletin sürekli insanileşmesini sağlayacak her türlü insani sıfatlarla bezenmesine hizmet edecek, özgürlüklere açık, elde edilmesi gereken bir ganimet degil, koyunların otlanmasını sağlayacak (çobanın otlanmasını degil) idare merkezi olarak görülmesini bekliyorum yeni anayasadan.. Kesinlikle demokratikleşmeye dönük bir yapılanma… Yüzde yüz herkesin her türlü varlığını garanti edecek bir düzenleme. LGBT’ciler dahil her türlü hukuki haklar garanti edilmeli, kesinlikle evrensel hukukun batıdaki kazanımlarının teyid edildiği ve bizden fazla olarak katacağımız en üstte merhamet… Bu da tabii anayasanın sağlayacagı bir şeyden ziyade boşluklarının sağlayacagı bir şeydir. Dolayısıyla müzikteki es gibi boşluklar bırakılmalı. Heryerin doldurulduğu avrupa hukukuna dönmemeli

Hüseyin Palavi (Sahaf): “Bu siyasetçilerle zor”

Anayasadan beklentimiz fazla ama bu siyasetçilerle zor… Temel hakların anadil ve inanç hürriyetinin sağlanması gerekir.

ihsan töreİhsan Töre (Bilgisayar Programcısı) “Nedir bizi mutlu edecek amaçlar? Anayasa bir araç”

Şu anda ortam ham… Anayasa’da geçen sefer yaptıkları gibi neydi o… Anayasa milli konsensus gerektirir. Bu meclis anayasa üretimini kime ve nasıl yaptıracağını bulmalı önce. Anket firmaları mı? Şaka bir yana, bu denli anomaliyi içselleştirdiği bir dönemde bu toplumdan sağlıklı bir anayasa çıkacağını düşünebiliyor musun? Ya da bu kadar sosyal kırılma ardından. Seçimin hazmedilmesi lazım önce. Halk ne istediğini biliyor mu? Bu soru tüm kesimler için sorulmalı. Her parti, her cemaat vb. Ortalama bir istek; Türk usulü Maslow hiyerarşi zirvesi: Yat kat aynalı yatak odası 4 karı mıdır? Nedir bizi mutlu edecek amaçlar? Anayasa bir araç. İdealini bulsak kullanabilecek miyiz. Bunlar benim altından kalkamadığım sorular…

gökçen-göksalGökçen Göksal (Gazeteci-Yazar) : “Çocuk istismarcılarına, kadınlara yönelik uygulanan şiddete, tecavüz suçlarına idam gibi cezalar getirilmeli.”

Ak Parti bu Meclis aritmetiğine göre yeni anayasa çalışmalarına hemen başlamalı çünkü tartışılan ve daha çokça tartışılacak olan anayasanın değiştirilmesi teklif dahi edilemez ilk üç maddesinin akıbeti bilinmiyor. Anlaşılan o ki bu husus bir hayli zaman alacak. Cemil Çiçek’in bu üç maddeye ilişkin yaptığı açıklama, ”etrafını dolanma” gibi geldi bana. Danıştay ve Yargıtay üzerinde yapılması düşünülen tasarrufta öyle kolay bir şey değil. Toplumu beklenti içine sokup ardından bütün konuşulanları yok sayıp yeni anayasayı rafa kaldırmak, ötelemek Türkiye’ye zaman ve enerji kaybettiriyor. Mevcut anayasa, başta AK Parti dışındaki diğer siyasi partilerinde görüşü alınarak, sivil toplum kuruluşlarının katılımı sağlanarak, milletini ali menfaatlerini gözeterek yapılmalı. Çocuk istismarcılarına, kadınlara yönelik uygulanan şiddete, tecavüz suçlarına idam gibi cezalar getirilmeli. Şu an ortada net bir şey yok burada belirleyici olacak olan kurulacak hükümetin bu alanda yapacağı girişimler.

Hüseyin-YavaşHüseyin Yavaş: “Her kesimin kendisini birinci sınıf insan/vatandaş hissedeceği bir düzenleme”

1 kasım seçim sonuçları, umarız ki her kesime, 7 haziran seçim sonuçlarını hatırlatır/unutturmaz…..Türkiye”de her kesimin, halkın bu yeni tercihinden sonra kendileri için gerekli mesajları almış olduğunu düşünerek: Halkı kutuplaştırıcı/çatışmacı politikalardan vazgeçilir…Seçimi kazananlar kibirli ve gösterişçi tutumları terk ederler.. Umarız ki halkın imkan ve kaynaklarıyla israfçı ve saltanatçı tutum ve davranışlara girilmez ve varsa sürdürülmez… İktidara gelenler yolsuzluk ve haksızlıklar hususunda gerekli özeni gösterirler/engellerler ve hukuki yapıları işletirler…… Umarız ve bekleriz ki, kürt, alevi,roman ve benzeri hakları, azınlıklar ve benzeri etnisite/mezhep/din hakları/talepleri ve bu sorunların çözümleri hususunda en kısa zamanda gerekli tedbirleri alırlar, yasal /anayasal düzenlemeleri yaparlar/sonuçlandırırlar… Türkiye halkının mutluluğu,huzuru,barışı,birlikte yaşama azmi ve karalılığının gerekliliği adına ihtiyacı hissedilen bütün düzenlemeler ve tedbirler ve uygulamalar en kısa zamanda yapılır/sonuçlandırılır… çoğunlukçu değil çoğulcu yaklaşımlarla her kesimin kendisini birinci sınıf insan/vatandaş hissedeceği bir düzenleme/yapılanma en kısa vadede yapılır da ülke insanı kendisini dışlanmış olmaktan bir başkasının ötekisi olmak gibi bir ruh halinden kurtulmuş olur..Ülkemizde halkımız da huzurlu ve istikrarlı olur..

Mehmet-ŞeferoğluMehmet Şerefoğlu: “Çok uzun değil öz ve anlaşılabilir olmalı.”

Yeni anayasanın sadece adı değil içeriği yeni olmalı. Eski ana yasalardan farklı olarak devleti ve kurumlarını değil vatandaşı öncelemeli. Bugüne kadar ki kazanımlarımızı; özellikle özgürlükler konusundaki kazanımlarımızı (diğer dil ve lehçelerdeki basım yayın, başörtülü çalışabilme, yargı konusunda hak arama ile ilgili kazanımlar) garanti altına almalı. Mevcut iktidarın sayısal anlamda gücünün yetmediğini biliyoruz elbet ancak, ortaya iyi niyetli ve özgürlükler konusunda yüksek kalitede bir çaba ortaya koyarsa mutlaka destek bulacaktır. En kötü ihtimal kamuoyuna böylesi kalitede bir anayasa metni sunarlar ve kamuoyu bunu görür. Yeni anayasada ırkçı kavramlar temizlenmiş olmalı. En alt ekonomik seviyede olanlara sosyal imkanlardan daha fazla fırsat sunmalı. Öyle onlarca yıl sonra yaşayacak insanların değiştiremeyeceği maddeler barındırıp onların fikirlerine zincirler vurmamalı. Yani değişime her zaman açık olabilmeli. Çok uzun değil öz ve anlaşılabilir olmalı.

Celalettin-ErcanCelalettin Ercan (Mühendis): “82 Anayasası’nın yol haritasını izleyerek yeni anayasa hazırlanmamalıdır”

1982 Anayasası’nın izinde yeni anayasa yapılması bir kere baştan sona yanlış değil mi? İlk 4 maddeymiş yok 24 maddeymiş vs… Yeni anayasa, yeni bir felsefe ile oturup yeniden hiçbir ön kabul olmadan yazılmalı, müzakere edilmesi gerekmiyor mu? Renksiz kokusuz kısa ve herkesin eşitliğini kabul eden bir anayasa bize yeterli 15-20 madde… Etnisite vurgusu olmayan bir anayasa… Eşit vatandaşlar olarak bu ülkede yaşamak üzere kavilleşiyoruz ve bunu adalet üzere devam ettirmek zorundayız. Devlet algısını yücelten metinler ayıklandıkça “devletle küs” ya da “barışıklık” problemimiz de kalmayacağı kanaatindeyim

FİKRİKADİM

The ancient idea tries to provide the most accurate information to its readers in all the content it publishes.

3 Comments

  1. “1-İletişim kutsaldır
    2. Ulaşım kutsaldır
    3. Emek kutsaldır”

    neden hep kutsal diyip duruyoruz? Neden kutsalla başlıyoruz? Neden sormadınız cevabını

  2. Elinizi sağlık! gündem de güzel bir konu Tahsin Varol’un fikirleri ilginç. Ne yani doğan grubu diyelim bunu gündeme getiriyor diye yeni anayasa yapılmasın mı. Ak partililerin gönlüne mi bırakalım.
    Evet 12 eylülkafasıla yeni bir anayasa yapılmamalı. Ama bizim siyasetçiler halen 12 eylülden kalma adamlar

  3. 30 yıldır bir anayasa tartışması tutturdular ama bi bo… yiyemediler. Bu halkı bezdirdiler. Ama yeni sivil bir anayasa yok ortada

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Comment moderation is enabled. Your comment may take some time to appear.