Ferdi Tayfur’un 1975 – 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler – 4

27 mins read
Kurtuldum LP Ferdi Tayfur
Muhammed Işık
Muhammed Işık

Ferdi Tayfur’un 1975 – 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler – 4

Bundan önceki bölümlerde Ferdi Tayfur albümlerindeki müzik ve yorum gücünü seyrini anlatmaya çalıştım. Kurtuldum LP’si müzik ve yorum gücünde Ferdi Tayfur’un zirve yaptığı, en fazla orkestranın kullanıldığını tahmin ettiğim bir albümdür. Müzik Yönetiminde yıllar sonra Mustafa Sayan ve Özer Şenay birlikteliği de LP’nin kalitesini arttıran bir unsurdur. 

Kurtuldum LP Ferdi Tayfur

Kurtuldum LP

4 Şubat 1985’de ODEBS Plak sonrası kurulan Ferdifon Plaktan ilk LP çıkartılır. Yaklaşık bir yıl önce Türküola Plaktan Kurtuldum isimli bir çıkmış olsa da yazımda asıl LP sayabileceğimiz bir yıl sonra çıkartılan LP’yi değerlendirmeyi uygun buldum. 

Stüdyo aşamaları ve okumaları 1984 yılının ortalarında “İstanbul Ses Kayıt Stüdyosu”nda başlayan albüm, Türkiye’de 1985 yılının Şubat ayında piyasaya sürülürken, Almanya’da “Kurtuldum” ve “Gitme Yarim” LP ve kaset isimleri ile 1984 yılının sonlarında 2 ayrı albümde yayınlandı.

Türküola’nın “Kurtuldum” LP’si sadece Ferdi Tayfur’un eski-yeni eserlerinden oluşan toplama bir LP iken, Türküola’nın “Kurtuldum” kaset versiyonunun bir yüzü Ferdi Tayfur eserleri, diğer yüzü ise başka sanatçıların şarkılarından mevcuttur. Yine 1984’ün sonlarında Türküola’dan yayınlanan “Gitme Yarim” adlı kaset de “Kurtuldum” albümünün eserlerinden ve bu albüme giremeyen yedek dediğimiz eserlerden mevcuttur.

O yıllarda albümler genel olarak önce Almanya’da, daha sonra Türkiye’de yayınlanırdı. Bir dağıtım şirketi olan Türküola, Uzelli, Minareci gibi Türk-Alman şirketleri, eserleri daha stüdyo aşamalarında iken alıp, Almanya’da dağıtıma çıkarırlardı. Türkiye’de ise çıkacak olan albüm son halini aldıktan yani tamam olduktan sonra piyasaya sürülürdü. Hatta filmler de çıkacak olan albümün bir nevi tanıtım olduğu için, albüm henüz tamam olmadan, bazı eserler “demo veya farklı” dediğimiz versiyonlarla, filmlerde de yayınlanırdı. İşte bazı eserlerin hem film ve hem de Almanya versiyonlarına göre farklı olmasının ve bu albümün Türkiye’den önce, 1984’te Almanya’da yayınlanmasının yegâne sebebi budur.

Kurtuldum LP Ferdi Tayfur

Bu ön bilgileri verdikten sonra Kurtuldum LP’si hakkındaki yorumlarıma başlayabilirim. 

Artık gelenekselleşmiş hale gelen bölüm başı eserlerin Ferdi Tayfur imzalı olması bu LP için de geçerliliğini korur. Kendini asla tekrarlamayan, her bestesinde bir önceki bestelerinden farklı altyapı tekniği uygulamaya özen gösteren Ferdi Tayfur yine tekrara düşmez ve orijinal bir çalışmaya imza atar. 

Kurtuldum LP’nin ilk eseri olarak dinleyicinin ilgisine sunulur. Eser dinleyiciyi sonuç kısmından yakalayarak etkilemeye çalışır. Sevgi ve aşk şarkılarında söylenmesi gereken ne varsa yaptığı besteler ile dinleyiciye ulaştıran, bir müzik insanı olması yanında bir gönül insanı olma hüviyetini ruhunda barındıran Ferdi Tayfur Kurtuldum bestesiyle aşığın ayrılık sonrası yaşadığı en ulvi duyguları yorumlar. Müzik altyapısı da bu ulvi duyguyu estetik bir şekilde dinleyiciye ulaştırır. Âşık ruhunda biriktirdiği duygu yoğunluğunu en net şekilde aktarır. Ahmet Selçuk İlkan bu eserin sözünü yazmıştır. 

“Seninle kopardık bütün bağları / Her şey bitti artık bil bundan sonra / Kırıldı gönlümün umut dalları / Kendine bir sevgi bul bundan sonra.”

Geçmişi bir düşün yalnız kalırsan / Maziyi hatırla zaman bulursan / Neyleyim sevgilim pişman olursan / Başını taşlara vur bundan sonra.”

Bu aktarım sonrası bahsi geçen en ulvi duyguları sevdiğine ulaştırma zamanı gelmiştir. 

“Kurtulum kurtuldum senden böylece / İbadet başlattım artık her gece / Dualarla böyle mutluyum bence / Tanrıyla aramda aşk bundan sonra.”

LP’nin ikinci eseri Ali Tekintüre’nin sözlerini yazdığı Özer Şenay bestesi olan ‘Her Saat Başında’ isimli eserdir. Müzik duygusu ve yoğunluğu ilk eserin devamı niteliğinde olduğu gibi sözleri de ilk eseri tasdik etmektedir. Sevdiğinden kurtulup ilahi aşka yöneldiğini iddia eden âşık ikinci eserde fazlasıyla duygusallaşır. Aşk sevdayı bazı anlarda körüklerken sevende tarifsiz duygu köpürmeleri meydana getirir. Aşık böyle zamanlarda sitem ile özlemi iç içe geçirir.

“Yaralıdır gönlüm bin bir yerinden / Kahreder hasretin beni derinden / Sen övün bu aşkın son eserinden / Her saat başında hatırla beni / Maziye dalarken gülleri koklarken hatırla beni.”

“Ömrümce bekledim döneceğini / Ne bilirdim sensiz öleceğimi / Senden son dileğim unutma beni / Her saat başında hatırla beni / Maziye dalarken gülleri koklarken hatırla beni.”

Bu eserde alışılmış Özer Şenay izleri pek bulunmaz, biraz daha Mustafa Sayan tarzı bir besteden bahsedebiliriz. Yaylıların hâkim olduğu bir orkestra, bağlama neredeyse hiç hissedilmez. 

Bir sonraki eser yine Özer Şenay bestesidir. Sözlerini Mustafa Aksoy yazmıştır. ‘Bana Bir Şeyler Söyle” müzik altyapısı olarak albüm ile uyum içindedir. Yine yoğun yaylı cümbüşü dinleyicilere ulaştırılır. 

Bu eser yine aşığın geçmişte yaşadığı güzel anıları hatırlama olarak yorumlanabilir. Bazen albümlerde bu tür geri dönüşlerin olduğunu daha önce de yazmıştık. 

“Neşemiz yükselirken göklere kanat kanat / Bana bir şeyler söyle bana bir şeyler anlat / Sessizliğe sesinin tatlı ahengini kat / Bana bir şeyler söyle bana bir şeyler anlat.”

“Bırak yansın ellerin avuçlarımda bir an / Sende bu hisle tutuş sende bu arzuyla yan / Uykuya dalar gibi yanı başıma uzan / Bana bir şeyler söyle bana bir şeyler anlat.”

A kısmının sondan bir önceki eseri yine daha önceki bazı LP’lerde görüldüğü gibi yorumcunun bestesi veya albüm yönetmeninin bestesi dışında albüme dışarıdan takviye edilen bir beste ile desteklenmektedir. Bunu daha önceki bazı LP’lerde Cengiz Tekin eserleri ile yapan ekip bu sefer popüler müzik piyasasında çok fazla tanınmayan, eserleri rağbet görmeyen bir isim olan Haydar Tatlıyay bestesini kullanmayı tercih eder. Çanakkale’de gençliğinde Haydar Tatlıyay’ı dinlemiş, kendisinden etkilenmiş olduğunu düşündüğüm Mustafa Sayan, muhtemelen üstadına saygı olarak bu eseri teklif edip Ferdi Tayfur’a yorumlatmıştır. Haydar Tatlıyay’ın 1963 yılında vefat ettiğini not edeyim. “Yaşlı Gözlerle” eserinin sözlerini Makbule Tatlıyay yazarken Haydar Tatlıyay 1953 yılında bestelemiştir. TSM formlarında bestelenen bu eser Ferdi Tayfur yorumu ile çok farklı bir tat ve duygu ile dinleyiciye 1985 yılında ulaşmıştır. 

“Yaşlı gözlerle bırakma beni / Gel bana gel, gel / Günah mıdır seni pek çok sevmek / Gel bana gel, gel / Aylar geçti, yıllar geçti, ömrüm geçti.”

Mustafa Sayan üstadına vefa gösterdikten sonra nihayet LP’nin A kısmının son eserinde sahneye çıkar. Albümdeki ilk bestesi “Her Şeyim Sensin” ile albümdeki yerini alır.  Sözlerini  Lütfi Yılmaz yazmıştır. Alışılagelmiş Mustafa Sayan besteciliği yine ön plandadır. Yaylılar ve vurmalı çalgılar ile müzik altyapısı bütünleşir. 

“Nasılsa sevmiştim bir bilsen seni /  Hasretim özlemim her şeyim sensin /  Yoktur senden başka anlayan beni / Bedenim yüreğim her şeyim sensin.”

“Unutmam adını bir kere olsun /  Hafızam düşüncem beynim olmuşsun /  Sen yanımda ol da varsın dert olsun / Ömrümün mutluluk kaynağı sensin.”

A kısmı bir arada incelendiğinde yine diğer LP çalışmalarında olduğu gibi seven kişinin ruh halindeki gel git duyguları, zaman kavramındaki değişimler belli bir plan dâhilinde estetik bir kurgu ve hikâye tekniğiyle dinleyicilere ulaştırılır. 

B kısmının giriş eseri olarak sözlerini Ali Tekintüre’nin yazıp Ferdi Tayfur’un bestelediği “Gitme Yarim” eseri belirlenmiştir. LP’de ilk kez bağlama belirgin şekilde bu eserde dinleyiciye ulaşır. Ferdi Tayfur besteciliği yine kendini hissettirir. 

“Gitme yârim gitme dedim ben sana / Uzak olsun yakın olsun fark etmez / Ayrılığın ölüm gibi zor bana / Gitme canım demedim mi ben sana”

“Ayrı gecen günler azap değil mi? / Bos kalan yuvamız harap değil mi? / Mutluluklar artık selam verir mi? / Gitme yârim demedim mi ben sana.”

Bu sorgulayıcı eserden sonra gelen eser hem altyapı olarak, hem orkestra çeşitliliği ve enstrümanların hissedilir şekilde dinleyiciye ulaştırılması, yorumcu olarak Ferdi Tayfur’un performansı dinlenmeye değerdir. Sözlerini Hülya Kaya’nın yazdığı ve Mustafa Sayan’ın bestelediği “Haklı Değil mi” eseri LP içindeki başyapıt eserlerden biridir. 

“Garip teselliyi meyle bulmuşsa / Dile mi düşmeli ayyaş olmuşsa / Felek her aşkta bin tokat vurmuşsa / İçen isyanında haklı değil mi?”

“Meyhaneler bile doymuş dertlere / Hasret doldururlar boş kadehlere / Sevilen hiç kıymet bilmiyor diye / Seven şikâyette haklı değil mi?”

Duygu yoğunluğu B kısmında A kısmına göre daha fazladır. Dinleyici bu kısımda epey hırpalanır. 

Mustafa Sayan besteciliğini konuştururken bu defa İlkan San’ın sözlerini yazdığı “Ne Çıkar” eseri Ferdi Tayfur yorumuna emanet edilir. 

“Bu dünyaya dert çekmeye, dert çekmeye gelmişim / Ak yerine karaları karaları giymişim / Ben feleğin sillesini yemişim / Beni kırsan, taşa vursan, derde salsan, ne çıkar?”

“Felek kırdı kanadımı kanadımı kolumu / Çoktan beri şaşırmışım şaşırmışım yolumu / Bekliyorum ölmek için sonumu…”

Bu LP deki Özer Şenay besteleri beni her zaman şaşırtır. A kısmındaki ‘Bana Bir Şeyler Söyle’ bestesi gibi sözlerini Ahmet Selçuk İlkan’ın yazdığı “Bir Tanem” bestesi yine yaylıların yoğun şekilde kullanıldığı ve ağır formlarda yazılmış bir eserdir. Batı ve Doğu motiflerini bestelerinde ustaca kullanan Özer Şenay bu LP’deki bestelerinde daha çok doğu motiflerinden beslenmiş gibi görünmektedir. Yine de üstadın müzik dehası ve müzik yönetim ustalığı bu iki bestesinde başarıyla kendini hissettirir. 

Ümitsiz bir aşktı yaşadığımız / Bu yüzden sevgimi senden gizledim / Sonunda şart oldu ayrılığımız / Sanma ki bir tanem seni sevmedim.”

Adına şarkılar yazmadım diye / Resmini yollara çizmedim diye /  Uğrunda can verip ölmedim diye /  Sanma ki bir tanem seni sevmedim.”

Son esere kadar aşığın ruh hali çeşitli açılardan incelenirken son eser dinleyiciyi şaşırtır. Tamamen kompozisyondan uzak gibi görünen “Gurbetçiler” eseri ile LP sonlanır.  Kazım Birlik’in söz ve bestesini yazdığı bu eser altyapı ve yorum gücü olarak dinlenmeye değerdir. Ferdi Tayfur’un seslendirdiği ilk ve son Kazım Birlik bestesi Gurbetçilerdir. 

“Gurbet elde geçmiyor hasret dolu acı günler / İstesen de susmuyor keder dolu hep gönüller / Anasına, babasına, kardeşine hasret gurbetçiler / Gözleri yollarda bekliyor sevgililer.”

Bu son eserin albüm bütünlüğü açısında iki şekilde değerlendirmek mümkündür. İlk olarak albüm kompozisyonu bağlamında, aşığın sevdiğinden uzak gurbette çektiği acıları dile getirmek olarak düşünülebilirken ikinci olarak diğer eserlerden farklı olarak Ferdi Tayfur yorumuyla gurbetçilerin çektiği sıkıntı, özlem, hasretler dile getirilmek istenmiş olabilir. İkinci düşünce gerçekleştirilmek istense bile bunu yedek eser olarak hazırlayabilirlerdi. Yedek eserlere bakacak olursak albüm kompozisyonu içinde değerlendirilip LP’ye alınması mümkün olan eserleri görebiliyorum. 

O Adam Benim — söz: Ahmet Selçuk İlkan / müzik ve yönetim: Mustafa Sayan

“Bir yabancı gibi bakma yüzüme / Terk edip gittiğin o adam benim / Geçmişi bir düşün bakıp maziye / Unuttum dediğin o adam benim.”

Nerden Geldim Aklına (Ölü Aşk Yaşar mı ki) — söz – müzik ve yönetim: Mustafa Sayan

“Nasıl geldim aklına ben arayıp sordun halimi / Yıllar sonra hatırlattın unuttuğum mazimi / Kim bilir kaç kişi kırdı kalbini / senin kırdığın gibi benim kalbimi.”

“Ateşim kül olmuş tekrar nasıl yanar ki / Koşup gelsen bana artık neye yarar ki / Ne senden eser kalmış nede bende ben varım / Öldürdün aşkımı sen ölü aşk yaşar mı ki?

Tiryaki — söz: Ali Tekintüre / müzik ve yönetim: Mustafa Sayan

“Sarhoş olmak için içmek gerekmez / Dünyanın derdine tiryakiyim ben / Hasrettir aşkımı bende büyüten / Tüm ayrılıklara tiryakiyim ben.”

“Hıçkırık gizlidir her kahkahamda / Ağlarken gülmeye tiryakiyim ben / İnanmayın sakın yaşadığıma / Yaşarken ölmeye tiryakiyim ben.”

Kıble (En Büyük Aşk) — söz: Ali Tekintüre / müzik ve yönetim: Özer Şenay

“En büyük duyguya en büyük aşka / Sonunda herkesi güldürüp gitme / Gözümde güneşsin gönlümde mabet / Baktığım güneşi söndürüp gitme.”

Sen açtın sen kapat gel bu sayfayı / Öldür içimdeki kara sevdayı / Ben sensiz bilemem mutlu olmayı / Beni mutsuzluğa terk edip gitme.”

Demo Olarak Okunan Eser:

Sevgilim Aldattı — söz: Ahmet Selçuk İlkan / müzik: Özcan Ertok / müzik yönetim: Mustafa Sayan

“Kurtuldum” albümünden Türküola Almanya baskı LP’de sadece “Kurtuldum, Yaşlı Gözlerle ve Her Şeyim Sensin” eserleri ile bu albümün yedek eseri olarak yazdığımız “Tiryaki (İçmek Gerekmez)” adlı eserler yer aldı. Diğer eserler ise önceki albümlerde ve 45’liklerde yayınlanmış “Durdurun Dünyayı, Boynu Büküğüm, Benim Hayatım, Herkes Öğrensin ve Bir Damla Ateş” adlı 5 eserdir. Bu da bu Alman baskı LP’nin, Türkiye’de piyasaya sürülmesini beklemeden yahut LP’nin son halini beklemeden, elde mevcut kayıtlar ile Almanya dağıtımının yapıldığını gösterir.

“Sevgilim Aldattı” isimli eser, yedek eser mahiyetinde olmayıp, sadece “demo” olarak okunmuştur. Zira eser, Hüseyin Altın’ın 1984 yılında Mustafa Sayan’ın yönetiminde Odebs Plak’tan yayınlanan “Zamanında” adlı albümünün eserlerinden olup, aynı altyapı üzerine Ferdi Tayfur, eseri “demo” olarak okumuştur.

Yedek eserlerden “Tiryaki” ve “O Adam Benim” eserleri, Türkiye’de 1985 yılında Ferdifon’dan yayınlanan “Ferdifon’dan Seçmeler 1” adlı kasette yer aldı.  “Nerden Geldim Aklına ve Kıble” eserleri ise Türküola’dan, “Sevgilim Aldattı” isimli demo eser ise Minareci Kasetçilik’ten yayınlandı. Bu 3 eser sadece Almanya’da yayınlandı.

LP’nin ön kapağındaki Ferdifon amblemi bazı baskılarda mavi, bazı baskılarda beyaz renkte yayınlandı 

Ek bilgi olarak “Yaşlı Gözlerle” ve “Her Şeyim Sensin” adlı eserler, 1984 yapımı “Utanıyorum” filminde farklı okunmuştur.

Yine ek bilgi olarak zamanında epey tartışma konusu olmuş ve Ferdi Tayfur ile Orhan Gencebay arasında kısa süreli küslüğe sebep olan Kıble eseri hakkında yorum yapmam gerekebilir. Zira Ali Tekintüre aynı eseri Ferdi Tayfur yorumlasın diye Özer Şenay’a ve yorumlasın diye Orhan Gencabay’a vermiştir. Birbirinden habersiz olarak aynı tarihlerde Ferdi Tayfur “Kıble” ismiyle Orhan Gencebay “En Büyük Duygu” ismiyle eseri farklı altyapı ve formatla yorumlamıştır. Daha sonra gerçek anlaşılınca her ikisi de Ali Tekintüre ile aralarına mesafe koymuşlardır. 

Ferdi Tayfur 1987 yılında Ferdifon Plaktan çıkardığı İçimde Bir His Var / Ya Benimsin Ya Toprağın LP’si sonrası uzun yıllar Mustafa Sayan ile çalışmamıştır. Özer Şenay ile birkaç LP çalışması daha yapıp sonraki yıllarda kendisi müzik yönetmenliği yapmış veya başka isimlerle çalışmıştır. Bunun bir sonucu olarak 1980’ler sonunda Ferdi Tayfur albümlerindeki duygu yoğunluğu seyrelmeye başlarken çoğunlukla kendi bestelerini okumayı tercih etmiştir. 

Bu çalışmada Ferdi Tayfur’un zirve yolculuğu sayabileceğimiz 1975 – 1985 yılları arasındaki müzik çalışmalarını 45’lik ve LP’lerini incelemeye gayret gösterdim. 1985 yılına kadar pik yapan Ferdi Tayfur albümleri sonra belli bir ivmeyle neredeyse 1975’li yıllar seviyesine veya daha da aşağıya düşmüştür. Tabi bu bahsi geçen yıllarda hit olan eserler de olmuştur. Albüm bütünlüğü veya albümdeki her eserin hit olması durumunu göremediğimden bu öngörümü paylaşıyorum. 

İlerleyen zamanlarda Ferdi Tayfur’un müzik yolculuğunu baştan sona özetleyen bir yazı ile genel değerlendirmemi yapabilirim.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Comment moderation is enabled. Your comment may take some time to appear.