Ferdi Tayfur’un 1975 – 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler – 2

29 mins read
Ferdi Tayfur'un 1975 - 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler - 2

Ferdi Tayfur’un 1975 – 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler – 2

Ferdi Tayfur’un bir devi markalaşan albümleri hakkında araştırma yazısı yazmak hiç de kolay olmasa da yazı dizimizin bu bölümünde iki efsane albümü (LP) incelemeye çalışacağım. Ferdi Tayfur bu albümlerle zirveye iyice yerleşirken orkestralar her albümde daha da gelişmiştir. Elenor Plak ile son LP (İnsan Sevince), ODEBS ile ilk LP (Ben de Özledim) albümlerini sırasıyla inceleyelim. 

Ferdi Tayfur'un 1975 - 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler - 2 1

İnsan Sevince LP

Ferdi Tayfur, 9 Mart 1981 tarihinde piyasaya çıkan İnsan Sevince LP’si ile Sovyetler Birliğinde yayınlanan ilk Türk Sanatçısı olarak da tarihe geçer. Ayrıca bu LP ile Altın Plak ödülü alır. Albümü Mustafa Sayan ile Cengiz Tekin ortak yönetir. Bunun sebebi Ferdi Tayfur ile Mustafa Sayan arasında ortaya çıkan kısa süreli küslüktür. Bu iki değerli isin arasında yaşanan küslük üzerine Elenor Plak hemen çözüm arayışı içinde olur ve Cengiz Tekin ile anlaşır. Cengiz Tekin’in Elenor Plaktan çıkan ‘Seni Arkadaş Sanmıştım’ LP’si gündeme gelir. Ferdi Tayfur bu LP’de yer alan beş eseri beğenir ve altyapısı üzerine okur. Ayrıca Cengiz Tekin aynı altyapı ürünü olan altı eseri de ferdi Tayfur’a teklif eder. Büyük bir orkestra ile bu eserler de çalışılır ve Ferdi Tayfur bu altyapıları da yorumlar. Mustafa Sayan ile çalışılıp yorumlanan eserler de bu sırada mevcudiyetini korumaktadır. Üç farklı orkestra ile çalışılıp yorumlanan 20 eser ile albüm çalışmaları devam eder. Bu sırada Mustafa Sayan ile Ferdi Tayfur barışır. Elenor Plak elinde hazır bulunan eserleri derler ve bir kaset ve LP’yi sırasıyla piyasaya sürer. 

İnsan Sevince LP’si çıkmadan önce 1980 yılının sonlarında yayınlanan “Nisan Yağmuru” adlı kasette LP hazırlanırken çalışılan yedek durumda olan eserler dinleyicilerine adeta ön bilgi mahiyetinde sunulur. Buna fragman da diyebiliriz. Nisan Yağmuru  (söz ve müzik: Ferdi Tayfur) eseri hem kasette hem de LP’de kendine yer bulur. Cengiz Tekin besteleri çoğunlukla kasette yer alırken Mustafa Sayan besteleri LP’dedir. 

Nisan Yağmuru kaseti yerine İnsan Sevince LP’si üzerine yoğunlaşarak yazıya devam edelim.  LP, kasete isim sahibi olan Nisan Yağmuru ile başlar. Bir önceki albümde (Yuvasız Kuşlar) olduğu gibi kompozisyon bu ve sonraki albümlerde aynen geçerliliğini korur. 

“Belki bir gün uzaklardan koşup gelirsin / Belki gördüğünde beni tanıyamazsın / Gücenirim diye sakın düşünme / Hayli zaman oldu canım sende haklısın…”

İkinci eser yine sözü ve müziği Ferdi Tayfur’a ait olan ‘Olmaz Olsun’ ile ilk eserdeki duygu yoğunluğu dinleyicinin iliklerine kadar işler. Henüz daha ilk eserde işlememişse tabi. 

“Dizlerimden ayrılmazdı / Bir an bensiz olamazdı / Hayatımız bir romandı / Ben söylerdim o yazardı…”

Hem söz hem de müzik altyapısı ile dinleyiciyi kendine bağlayan LP, sözünü Ferdi Tayfur’un yazdığı Mustafa Sayan’ın bestelediği ‘Sevginin Ötesi’ ile son sürate doğru hızını arttırırken dinleyici ruhunda hissettiği aşka dair ne kadar sızı varsa bir kenara bırakarak mest olmaya başlar. Sesli ve üflemeli çalgılar albümün genelinde etkili olduğu gibi bu eserde biraz daha baskındır. Meyan bölümlerinde Ferdi Tayfur ustalığını ilk iki eserde gösterdiği gibi yine üstün beceriyle sahnededir. 

“Sanki sesin sesimde / Nefesin nefesimde / Bir duygu var içimde / Sevginin ötesinde…”

İlk üç eser ile dinleyenin ruhunu ve tüm benliğini ele geçiren LP, Türk Sanat Müziği formlarıyla işlenmiş sözü İlksan San ve bestesi Mustafa Sayan imzalı ‘Yaprağı Dökülen’ eseriyle biraz huşu iklimine çekilmeye çalışılır. 

 “Çölde susuz kalmış bir yolcu gibi / Allah’a el açıp yalvaran benim / Tanrı’ya el açıp yalvaran benim…”

LP’nin A bölümünün son eseri, Cengiz Tekin’in söz ve bestesini yaptığı ve yönettiği Dert Kitabı eseridir. 

“Öyle dertliyim ki ben / Tesellisiz kalmışım / Kederden ıstıraptan / Nasibimi almışım.”

Duygu yoğunluğu dinleyicisini yürekten etkilerken yorum gücü altyapıdaki ahenk ile bütünleşir. 

LP’nin B yüzü yine dillere destan olan Ferdi Tayfur’un Koşturdu Peşinden söz ve bestesiyle açılır. Duygu yoğunluğu kaldığı yerden devam ederken albüm bütünlüğünden kopma yaşanmaz. 

“Şu feleğin akıl ermez işine / Duyar feryadımı duymazdan gelir / Bir kötü kuluna muhtaç eylerken / Yaralı gönlüme derman mı verir…”

Tıpkı LP’nin açılış eseri ‘Nisan Yağmuru’ gibi bu eserde B bölümünün duygu ve müzik yoğunluğunu temel olarak belirleyen bir eserdir. 

LP yapımcısı Timur Alpsakarya, TSM formlarındaki eserini uygun olan yere yerleştirir.  “Aşk Acı Şaraptır” önceki eserden aldığı duyguyu ve düşünceyi sonraki esere ustaca paslar. 

“Gönlüne düşmeden bir damla ateş / Kahredip kendini üzme arkadaş / Aşk acı şaraptır kadehi dudaktır içersen ıstıraptır / Gözyaşın silinmez kıymetin bilinmez sonu bir ayrılıktır.”

Sonraki eser albüme de ismini veren sözü ve müziği Ferdi Tayfur’a ait olan İnsan Sevince’dir. 

“ Yarab! Yarab! Yarab! / Ben aşka mağlubum Huzurunda mahcubum / Kes boynumu kıldan ince / Cehennemi düşünmüyor insan sevince.”

Albüm yönetmeni Mustafa Sayan tekrar sahne alarak sözlerini Ahmet Selçuk İlkan’ın yaptığı kendisinin bestelediği ‘Anlamı Olmaz’ eserini Ferdi Tayfur’a yorumlatır. İlk üç eserdeki duygu yoğunluğu bir nebze azalır,  neredeyse sevgiliye ‘yalvarmaya’ dönüşür.

“En gerçek bir aşkla uzat kolunu /  Tanrı bile sever âşık kulunu / Boş yere bekletme sakın yolunu / Yolcusuz yolların anlamı olmaz.”

Son eserde sıra albüm çalışmalarında büyük emekler vermiş, birçok bestesi albüm dışında bırakılmış Cengiz Tekin’e tekrar gelir. LP’nin kapanış şarkısı ilk şarkısı ve aradaki şarkılar ile uyumludur. Sözü ve müziği Cengiz Tekin imzalı olan ‘Senin Yerine’ ile LP tamamlanır. 

“Gün gelir de beni ararsan eğer / Bir köşe başında yıkılmışı gör / Bu hale düşmemin tek sebebini / Sevmeyi bilmeyen taş kalbine sor.”

Albüm çalışmaları sırasında hazırlanıp LP’ye alınmayan ve daha sonra yedek eser mahiyetinde yazılan bütün eserler, 1980 yılının sonlarında yayınlanan “Nisan Yağmuru” adlı kasette yayınlanmıştır. Bu eserleri kısaca hatırlatıp albüm hakkında son değerlendirmeleri yapacağım. 

Yedek Eserler:

Bu Dünyanın Derdi Bitmez — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin

Bu Günler Yaşanacak — söz: Halit Çelikoğlu / müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

Yağmur Yağan Günlerde — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

Bu Nasıl Dünya — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

Dert Çekmeyen Ne Bilir — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

Seviyor musun Sevmiyor musun — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

İçmediğim Gün mü Var — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin 

Boş Ver Diyorlar — söz – müzik ve yönetim: Cengiz Tekin

Ah Annem — söz ve müzik: Abdullah Yüce / müzik yönetim: Mustafa Sayan

İki Gözüm — söz: Ahmet Selçuk İlkan / müzik ve yönetim: Mustafa Sayan

“Durdurun Dünyayı / Boynu Büküğüm” 45’liği (14 Temmuz 1980 – Müzik Yönetim: Mustafa Sayan –  Ferdi Tayfur’un Türkiye’de yayınlanan son 45’liği) ve “İnsan Sevince” LP’sinin orkestrası, aynı orkestra olup, biri 45’lik, diğeri LP olarak yayınlanmıştır.

“Nisan Yağmuru” ve “İnsan Sevince” eserlerinde ara müziğin bir kısmı, “Olmaz Olsun” eserinde ise ara müziğin tamamı makaslanmış. Aynı makaslanma Türküola ve Melodia İnsan Sevince LP baskılarında da mevcuttur.

“İnsan Sevince” eseri Uzelli kaset versiyonda bu LP’lerdeki okuma ve makaslanmamış hali ile (devri biraz daha hızlı olarak) yer almıştır. Elenor kaset versiyonda ise müzik tamdır fakat farklı okunmuştur. Ayrıca bu LP’de “Nisan Yağmuru” eserinin, Elenor kaset ve CD versiyonlarının aksine, 1. ve 2. bölümleri farklıdır. 

 2 Eylül 2019 tarihinde, Elenor Plak tarafından aynı kapak ve farklı sıralama ile yeniden piyasaya sürüldü.

Ferdi Tayfur'un 1975 - 1985 Yılları Arasında Çıkardığı Albümler - 2 2

Ben de Özledim LP

Elenor Plaktan ayrılan Ferdi Tayfur kendi plak şirketini kurmaya karar verir ve 1981’de ODEBS (Ortadoğu’nun En Büyük Sesleri) kurulur.

Ferdi Tayfur kendi plak şirketine siftah olarak uzun yıllar konuşulacak, Ferdi Tayfur hayranlarının en sevdiği üç albümden biri olan ‘Ben de Özledim’ LP’si 17 Mayıs 1982’de piyasaya sürülür. 

Ferdi Tayfur, daha önceki albümlerde birlikte güzel işlere imza attıkları Mustafa Sayan ile çalışmaya devam eder. Ben de Özledim LP’sinin müzik yönetimi Mustafa Sayan’a bırakılır. Bir önceki albümde yaşanan sıkıntılar bu albümde yaşanmaz ve sadece iki yedek şarkı (İsyan Etme Diyorlar — söz: Ali Tekintüre / müzik: Rıfat Şanlıel, Bir Avuç Gözyaşı — söz: Ahmet Selçuk İlkan / müzik: Rıfat Şanlıel) fazladan okunarak LP hazır hale getirilir. Yedek eserlerden “İsyan Etme Diyorlar” Türküola Almanya baskısında yer alırken, “Bir Avuç Gözyaşı” eseri ise sadece Uzelli’den aynı yıl yayınlanan “Bir Avuç Gözyaşı” adlı kasette yer alır.

LP çoğu albümde olduğu gibi Ferdi Tayfur söz ve bestesiyle açılır. ‘Ben de Özledim’ aynı zamanda albüme isim veren eserdir. Keman ve bağlama ile folklorik müzik açışıyla başlayan eser daha sonra büyük orkestra ile dillere pelesenk olacak bir ruha bürünür. LP açılış eseri adeta albümün gidiş seyrini belirler. Müzik kulağı iyi olan dinleyiciler ve Ferdi Tayfur hayranları daha ilk eserde LP’de neyle karşılaşacaklarını hissederler ve diğer eserleri merakla beklemeye başlarlar.

“Ne kadar çok aşka intizar eden / Kimi çok seviliyor kimi yoksun sevgiden / Sen orada ben burada bir şey gelmez elimizden / Sen orada ben burada / Bende özledim bende.”

Bir önceli LP’de olduğu gibi bu LP’de yine ilk iki eser Ferdi Tayfur’a aittir. “Ben de Özledim” ile LP kıvamı ve albüm kompozisyonunun rotası belirlendikten sonra ikinci eser ‘Sevda Yelleri’ ile son derece zarif ve estetik ve yine dinleyicilerin kısa zamanda diline dolaşan bir eser LP de yol göstericiliğe devam eder. Müzik, orkestra ve yorum gücü kulakların pasını nezaketle siler. Ferdi Tayfur hayranları veya müzik kulağı iyi olanlar bu ilk iki eseri dinlediği zaman bu eserlerin Ferdi Tayfur imzasıyla çıktığını rahatlıkla anlar. 

“Başında yok ise sevda yelleri / Nereden bilirsin çektiklerimi / Yanıldım şaştım da bir âşık oldum / Kıskandı zalim felek sevdiklerimi.”

Üçüncü eserde Ferdi Tayfur biraz dinlendirilir. Gönül Şen’in sözlerini yazdığı Mustafa Sayan’ın bestelediği ‘Günaha Girme’ eseri dinleyicinin direk yüreğine sunulur. Zaten Mustafa Sayan bestelerinin duygu yoğunluğu oldukça fazladır ve bu eserde de bu durum hissedilir. 

“Bu aşkın günahı yalnız benim mi? / Sende en az benim kadar istedin / Bir tadımlık mıydı yoksa hevesin? / Beni suçlayıp da günaha girme günaha girme.”

Duygu yoğunluğu ekseni yükseltildikten sonra pas yine bir başka Ferdi Tayfur söz ve bestesine atılır. “Yaralıyım Dertliyim” acaba LP’nin üçüncü eseri olamaz mıydı? Albüm hazırlanırken ne düşünüldü bilmem lakin Mustafa Sayan yönettiği albümlerde çoğunlukla bu usulü belirlemektedir. Muhtemeldir ki sanat zekâsı ve müzik kulağı çok iyi olduğundan özellikle dinleyicileri de düşünerek Ferdi Tayfur besteleri arasına bir veya iki farklı eser serpiştirmektedir.  

İlk iki Ferdi Tayfur bestesinden farklı olarak  “Yaralıyım Dertliyim”  hem duygu yoğunluğu hem de müzik altyapısı ile Mustafa Sayan tarzına daha yakındır. Bu sebeple albüm hazırlığı yapılırken sıralamada bu konuda çok ciddi hassasiyet gösterildiği görülmektedir. 

“Yaralıyım, dertliyim / Doğuştan kederliyim / Öyle başımı döndürdün ki /Bu âlemin neresindeyim.”

Belki bugün, belki yarın / Bu sevgimi anlarsın / Pişmanlık duyduğunda /  Sen de böyle yanarsın.”

Albüm kompozisyon bütünlüğü ile de uyum devam etmektedir. Bir sonraki ve A bölümünün son eserinin sözleri Nihat Nikerel’e bestesi ise Mustafa Sayan’a aittir. Nihat Nikerel’in tespit edebildiğim söz yazarı olarak tek eseri budur. Bilindiği gibi Nihat Nikerel, Türk sinema, dizi oyuncusu ve yazarıdır. 26 Eylül 2009 yılında kalp krizi sebebiyle aramızdan ayrılmıştır. 

“Eller Mendiller” yorumlanması zor eserlerden biridir. Aynı dönemlerde Müslüm Gürses’te bu eseri yorumlamıştır. Ferdi Tayfur’un en çok nağme yaptığı eser olduğuna dair hayranları tarafından oluşan bir kanı vardır. Özellikle meyan bölümlerinde peşi sıra nağmeler dinlenmeye değerdir. 

“Sabır ver Allah’ım benim gibi kalanlara / Benim gibi yananlara / Yarından ümitsiz yaşıyorum özlemle / Bazen umutlanırım içimdeki gizlerle / Duygularım dile geldi bana isyan ediyor / Sabır ver Allah’ım sabır sabra mecal yetmiyor.”

Böylelikle LP’nin A kısmı tamamlanır ve B kısmı yine Ferdi Tayfur eseri ile açılır. “Hasret Sancısı”  tıpkı Eller Mendiller gibi yorumlanması zor eserlerden biridir. Dinleyiciler için duygu ve müzik kulağı ayarının çok hassas dengelerle ayarlandığını tekrarlamakta fayda görüyorum. Orkestra ve müzik yönetiminin başarılı pasını Ferdi Tayfur çok güzel değerlendirir. Dinleyenler her dinlediği eserden sonra bir sonraki eseri merakla bekler, albüm sürükleyiciliği devam eder. 

“Mutluluk sevincim hep eskidendi / Derdimin birine binler eklendi / Feleğin oyunu beni de yendi / Vurunca sırtımı tuşa çevirdi.”

Hasretten, özlemden, ayrılık acısından bahsetmişken gurbeti anmamak olmaz diyerek Ferdi Tayfur’un söz ve bestesi “Kara Gurbet” LP’in uygun yerine yerleştirilmiş. Dinleyenler ilk etapta bu eserin Ferdi Tayfur bestesi olup olmadığı konusunda tereddüt yaşayabilirler. Yıllar geçtikçe kendini iyi yetiştiren ve geliştiren Ferdi Tayfur, farklı bir konsept ve altyapı formu ile muhtemelen Mustafa Sayan ile de ortak çalışmalar yaparak bu eseri ürettiğini düşünüyorum. 

Kara gurbet diye diye / Ömrüm gelip geçer böyle / Bu sitemim sana değil / Çekilmeyen talihime.”

Sözlerini Mustafa Sevilen’in yazdığı ve Rıfat Şanlıel’in albümde kendine yer bulabilen tek eseri olan “Tanrım Nasıl Sevdim” ile sona doğru yaklaşılırken albüm hüviyeti toparlanma sürecine girer. Sallanan mendillerden,  hasretten,  gurbetten söz edilip tekrar aşka, sevgiye bağlanmak için vurucu bir eser ile LP yoluna devam eder. 

“Koparıp göğsümden aldın kalbimi / Askınla perişan ettin halimi / Tanrım nasıl sevdim böyle zalimi / Çaresiz dertlere düşürdün beni…”

Mustafa Sayan, söz yazarları ile etkileşimde bulunmaya devam eder ve bu LP için Fethi Demir’den aldığı eseri yine yeri geldiğinden sahneye alır. “Sabahı Olmayan” eseri müzik altyapısı olarak da bir önceki eserle uyum gösterirken sözleri de devamlılık açısından toparlayıcılık vazifesi görür. 

“Sabahı olmayan gece gibiyim / Bir sevgi yüzünden deli gibiyim / Kalbimin isyanı böyle boşuna /  Kısmeti bağlanmış yolcu gibiyim. / 

“İnsanlar birer yol tutmuş gidiyor / Hiç kimse kimseyi anlayamıyor / Allah’ım ne olur duy feryadımı / Bu sevgi dünyama azap veriyor.”

LP’nin son eseri yine Mustafa Sayan bestesi olup sözlerini Hülya Kaya’dan almıştır. Müzik piyasasında söz yazarlığı yapan bir çok ismin yolu Mustafa Sayan ile kesişmiştir ve bu eserler hit olmuştur. “Olsan İçmez miydin Benim Yerimde” artık iyiden iyiye aşk sarhoşu olmuş, melankolik takılan aşığın ruh halini anlatırken albümdeki tüm eserlere mihmandarlık yapar. Sebep sonuç ilişkisini de çok iyi özetler. 

“Yıllarca koştum hep aşkın peşinden / Anlayan olmadı gönül derdimden / Bir vefa görmedim sevdiklerimden / Olsan içmez miydin benim yerimde?”

“Baharım solmadan eskidi ömrüm / Çıkmaz bir sokağa benzedi gönlüm / Leyla’sı olmayan mecnuna döndüm / Olsan içmez miydin benim yerimde?”

Ben de Özledim LP,si için son olarak bazı teknik detayları verelim. 

Türküola Almanya baskı LP’de “Günaha Girme” ve “Sabahı Olmayan” adlı eserler yer almadı. 

“Sabahı Olmayan” eseri, Türküola’dan aynı yıl yayınlanan “Sabahı Olmayan Geceler” adlı kasette, Türkiye versiyonundan farklı olarak yayınlandı.

“Günaha Girme” eseri ise Uzelli’den aynı yıl yayınlanan “Bir Avuç Gözyaşı” adlı kasette tam hali ile (makaslanmamış hali ile) yer aldı.

Türküola Almanya baskı LP’de yer alan “Kara Gurbet”, “Tanrım Nasıl Sevdim” ve “Olsan İçmez miydin Benim Yerimde” adlı eserler, Türkiye versiyonundan farklı olarak yayınlandı. Aynı şekilde “Yaralıyım Dertliyim” eseri de farklı olup, başında “Nereye Kadar” ile başlayan gazel mevcuttur.

1981 yapımı “Bir Damla Ateş” filminde “Sevda Yelleri”; “Ben de Özledim” filminde “Ben de Özledim ve Sevda Yelleri”; “Kara Gurbet” filminde ise “Kara Gurbet ve Yaralıyım Dertliyim (Nereye Kadar)” adlı eserler, hem ODEBS hem de Türküola’da yer alan okumalardan daha farklı okunmuş olup, sadece bu filmlerde yayınlanmışlardır.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Comment moderation is enabled. Your comment may take some time to appear.