Davranış bilimi dünyayı daha iyi bir yer haline getirmeye nasıl katkıda bulunur?
Psikoloji dersleri vermeye başladığım 1994 yılından bu yana çok şey değişti.
O zamanlar psikoloji alanında eğitim almak güzel bir şey olarak görülüyordu ama sadece kısmen pratikti. Terapiyle ilgili işler bulmak zordu ve genellikle doktora düzeyinde dereceler gerektiriyordu. İstatistik ve davranış bilimlerinde araştırma deneyimi, esasen güzel aktarılabilir beceriler olarak görülüyordu ve hazırda bekleyen birkaç kariyer yolu vardı.
Psikoloji alanında uzmanlaşan kişilerin birincil kariyer hedefi olan terapinin etkinliği üzerine yapılan araştırmalar o dönemde karışıktı. Davranış bilimcilerin çalışmalarının büyük ölçekli toplumsal sonuçlarını saptamak ise biraz zordu.
Psikoloji eğitimi söz konusu olduğunda, 1994’ten bu yana çok şey değişti. O zamandan bu yana davranış bilimleri alanıyla iç içe olduğum için, psikolojinin uygulamalı ve araştırma odaklı alanlarıyla ilgili eğitim almış kişilere duyulan ihtiyacın arttığını görmeye başladım.
Bu noktada, psikoloji alanında ileri düzeyde bir eğitimin faydasına ilişkin çok az tartışma var (Psikoloji Bölümünüzü Sahiplenin! adlı kitabımda ayrıntılı olarak tartıştığım gibi).
Aşağıda, günümüzde ve çağımızda psikolojinin önemli olduğuna dair beş neden yer almaktadır.
1. Sanayileşmiş dünyada bir ruh sağlığı krizi var
Amerika Birleşik Devletleri gibi sanayileşmiş ülkelerde herhangi bir sayıda ruh sağlığı sorunu teşhisi konan kişilerin oranı son birkaç on yılda önemli ölçüde artmıştır (bkz. Twenge, 2019). Örneğin depresyon, anksiyete ve ruh hali dengesizliği ile ilgili bozuklukların yaygınlığı son on yılda önemli ölçüde artmıştır. Ve bu artış yakın zamanda yavaşlama belirtisi göstermiyor. Bu eğilim özellikle ergenler ve gelişmekte olan yetişkinler arasında yaygındır. Ve bu hepimizi etkileyen bir sorundur. Psikoloji alanı, bu sorun söz konusu olduğunda gerekli olmaktan başka bir şey değildir.
2. Terapi genellikle son derece faydalıdır
80’ler ve 90’larda psikoloji okuyan bir üniversite öğrencisiyken, o zamanki ders kitapları ve en son araştırmalar, terapinin ortalama olarak çeşitli popülasyonlarda insanlar için yararlı olup olmadığı konusunda belirsizlikten bahsetme eğilimindeydi. O zamandan bu yana çeşitli terapi biçimlerinin etkinliğini anlamak için yapılan araştırma ve çalışmaların miktarı çok büyük olmuştur (bkz. Munder ve ark., 2019). Kısacası, son birkaç on yılda toplanan kapsamlı bilimsel verilere dayanarak, genel olarak, ortalama olarak, çeşitli türlerdeki psikoterapötik tedavilerin depresyon ve ruh sağlığı ile ilgili diğer sorunları ele alma konusunda yardımcı olma eğiliminde olduğu açıktır. Klinik psikoloji, psikiyatri ve ruh sağlığı danışmanlığı gibi alanlarda son birkaç on yılda kaydedilen ilerlemeler tek kelimeyle olağanüstüdür.
3. Modern teknolojiler, psikolojik esenlik söz konusu olduğunda genellikle istenmeyen olumsuz sonuçlara yol açmaktadır
Modern davranış bilimlerinde yapılan araştırmaların büyük bir kısmı, atalarımızın evrimsel tarihini çevreleyen atasal koşulların, çoğumuzu çevreleyen modern, sanayileşmiş koşullarla nasıl son derece uyumsuz olduğuna odaklanan evrimsel bakış açısına dayanmaktadır. Sosyal medya platformları gibi pek çok modern teknoloji, atalarımızın koşullarıyla büyük ölçüde uyumsuzdur ve genellikle geniş bir yelpazede psikolojik sorunlara yol açmaktadır. Bunun belirgin bir örneği, büyük ölçüde sosyal medya teknolojisindeki ilerlemelerle ilişkili bir sonuç olan ve aynı zamanda günümüzde ergenler ve genç yetişkinler arasında olumsuz ruh sağlığı sonuçlarıyla güçlü bir şekilde ilişkili olan siber zorbalıkla ilgilidir (bu konunun ayrıntılı bir özeti için benim ve Nicole Wedberg’in Pozitif Evrimsel Psikoloji adlı kitabına bakın).
4. İnternet çağı, davranış bilimlerinde uzmanlar gerektirmektedir
Eskiden davranış bilimlerinde ileri düzeyde eğitim almak güzel ve soyut anlamda birilerine yardımcı olacak bir şey olarak kabul edilirdi. Vay be, zaman ne kadar da değişmiş. Bugünlerde, çoğumuz tarafından kullanılan ürünlere ev sahipliği yapan en önemli şirketlerden bazılarının (Google, Instagram, Facebook, Tinder, Spotify, vb.) ürünleri insan davranış bilimine dayanıyor. Bu şirketlerin araştırma tasarımı, anket geliştirme, veri analizi, veri yorumlama, araştırma çevirisi ve davranış bilimlerinde araştırma sunumu konularında uzmanlara ihtiyacı var. Örneğin Instagram’ın, bu yazıyı okuduktan sonra Instagram’ınızı kontrol ettiğinizde akışınızda göreceklerinizi etkileyen algoritmaları anlamaya yardımcı olacak davranış bilimi temelli istatistikçilere ve araştırmacılara ihtiyacı var. Davranış bilimi geldi. Ve zamanla daha da önemli hale gelecek. Davranış bilimlerinde bir derece artık güzel bir derece değil. Artık dünyanın en iyi şirketleri ve kuruluşları tarafından şiddetle ihtiyaç duyulan kritik bir beceriler bütünü derecesidir.
5. Evrimleşmiş psikolojimizi anlamak, modern dünyanın pek çok sorununa ışık tutuyor
Benim özel ilgi alanımı çevreleyen evrimsel psikoloji alanının, fiziksel sağlık, ruh sağlığı, eğitim, siyaset, din, savaş, aşk, ilişkiler ve prososyal davranış gibi kritik konulara çarpıcı bir şekilde önemli ışık tuttuğu kanıtlanmıştır. Ve daha fazlası (bkz. Geher & Wedberg, 2020). Psikolojimizi çevreleyen evrimsel süreçleri anlamak, insan deneyiminin tamamına ilişkin son derece önemli çıkarımlara sahiptir. Psikoloji biliminin bu derin alanının henüz sadece yüzeyi çizilmiş durumda.
Alt satır
Dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan hayatlarının yıllarını psikoloji alanında ileri bir eğitim almak için harcıyor. Çok çeşitli nedenlerden dolayı bu iyi bir şeydir. Uygulamalı psikoloji, terapide ve genel olarak yardım mesleklerinde dramatik gelişmelere yol açmıştır. Davranış bilimleri artık dünyanın en önemli endüstrilerinden bazıları için temel beceriler sağlamaktadır. Ve evrimsel psikoloji alanı, atalarımızın geçmişinin bugün hayatımızın tüm yönlerini anlamak için nasıl derin etkileri olduğunu anlayabilmemiz için bize bir çerçeve sunuyor.
Çeşitli nedenlerle, tarihimizin bu noktasında, psikoloji alanı önemlidir. Ve ileride daha da önemli olacaktır.
alıntı kaynak: https://www.psychologytoday.com
