Rusya, Güney Kafkasya üzerindeki hakimiyetini güçlendiriyor
Rusya, Karabağ’ı hem Ermenistan’ın hem de Azerbaycan’ın tepesinde bir Damokles kılıcı olarak tutabilir.
Dağlık Karabağ sınır bölgesinde 43 gün süren askeri çatışmaların ardından Azerbaycan ve Ermenistan bir ateşkes yapmayı kabul ettiler. Ateşkesin çeşitli yönleri ayrıntılı analizi hak ediyor.
Bu makale, Rusya’nın eski “arka bahçelerinden” biri olan Güney Kafkasya’ya geri dönmesiyle ilgili yönlere odaklanacak.
1990’larda Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından özerk Karabağ bölgesinde etnik Ermeni kökenli Azerbaycan vatandaşları bağımsızlık ilan ettiler, ancak bu Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmadı. Ardından gelen çatışmalarda Ermenistan özerk bölgeyi ve Azerbaycan’ın yedi vilayetini işgal etti.
- ABD göçmen istismarını hesaba katmanın zamanı geldi
- Suriye rejiminin Suriyeli göçmenleri kabul etme isteksizliği
BM Güvenlik Konseyi, Ermenistan’ı işgal altındaki Azerbaycan topraklarından çekilmeye çağıran dört karar kabul etti, ancak Ermenistan hareket etmedi.
Azerbaycan, işgal ettiği toprakları kurtarmak için daha ayrıntılı ve uzun vadeli bir stratejiye ihtiyaç olduğunu anladı. Bu stratejiyi çözmek 26 yıl sürdü. İyi eğitimli profesyonel bir ordu kurdu, Rusya, ABD, Hindistan, İsrail ve Türkiye’den silah ve askeri teçhizat satın aldı ve Rusya’yı gereksiz yere kışkırtmaktan dikkatle kaçındı. ABD ile oldukça iyi ilişkileri sürdürdü ve Türkiye’den silahlı ve silahsız insansız hava araçları satın aldı. Ordu moralini yükseltmek için Türkiye ile ortak askeri tatbikatlar yaptı.
Ermenistan Azerbaycan’a kışkırtılmamış saldırıyı üzerinde misilleme için bir bahane verdi, bu, bir operasyon başlatılmıştır kötü donanımlı Ermeni ordusunu yendi ve bütün Azerbaycan toprakları işgal dan Ermenistan çekilmesi için sağlanan bir anlaşma imzalamak zorunda bıraktılar.
Rusya’nın eski arka bahçesine dönmesi sorununa dönersek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Nikol Paşinyan’ın Ermenistan başbakanı seçilmesinden ve Batı yanlısı politikalarından memnun değildi. Moskova’nın NATO eşdeğer – – Ermenistan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ‘e göre, Azerbaycan’ın askeri operasyonları durdurmaya Putin sorulduğunda Rus lider Azerbaycan saldırı düzgün Ermenistan topraklarında yönelik değildi gerekçesiyle hiçbir müdahalede bulunmayan bahaneler bulundu.
Azerbaycan askerlerinin Ermenistan’ın işgal ettiği topraklarının yaklaşık üçte birini kurtarması ve Dağlık Karabağ’ın özerk bölgesinin başkenti Stepanakert’e (Hankendi) acil bir tehdit oluşturmasının ardından Rusya, yıllar önce hazırlanan Lavrov planına yöneldi. Bu, Ermenistan’ın işgal altındaki Azerbaycan topraklarından çekilmesini sağladı, Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan koridoru tam olarak kullanmasına ve Nahçıvan’ın Azeri dış alanını Azerbaycan’a bağlamak için benzer bir koridor açmasına izin verdi.
Plan ayrıca, uygulanmasını izlemek için Rus kuvvetlerinin Azerbaycan’a konuşlandırılmasını da içeriyordu. Böylece Rusya ayrıldıktan birkaç yıl sonra Azerbaycan’a döndü ve anlaşmanın hakimi oldu.
Bu titiz plan aynı anda birçok sorunu da çözdü: Başkent Stepanakert’in ele geçirilmesini önledi, Ermeni ordusunu büyük bir yenilgiden kurtardı ve Azerbaycan’ın işgal ettiği toprakları geri almasına izin verdi. Türkiye ile işbirliğini daha da sağlamlaştırdı, çünkü Türk askeri gözlemcileri de sahada değil izleme ofislerinde görevlendirileceklerdi.
Lavrov planı, Karabağ sorununa kalıcı bir çözüm bulmak için kurulan Minsk Grubu’nun diğer iki eş başkanı ABD ve Fransa’yı da zekice geride bıraktı. Rusya Karabağ sorununu çözdükten sonra, Washington ve Paris temsilcilerini Moskova’ya davet ederek üç ülkenin 26 yıldır çözemediği bir sorunu nasıl çözdüğünü anlattı.
Azerbaycan’daki Rus askeri varlığı başlangıçta beş yıl olarak planlanıyor, ancak tarafların anlaşması halinde uzatılabilir. Bu, Azerbaycan’da belirsiz bir Rus varlığı anlamına gelebilir.
Çatışmaların kesin bedeli henüz resmi olarak açıklanmadı, ancak 5.000’den fazla sivil ve ordunun öldürüldüğüne inanılıyor. Sivil altyapı yok edildi. Gasp ettikleri toprakları boşaltmak zorunda kalan Ermeniler, neredeyse 20 yıldır işgal ettikleri Azerbaycan evlerini ateşe veriyorlar.
Ermenistan, Azerbaycan’ın çeşitli vilayetlerine saldırarak ve ele geçirerek, çiğneyebileceğinden fazlasını ısırmış olabilir. Ermeniler gibi yetenekli ve bilgili bir insan, başarabileceklerinin sınırlarını daha gerçekçi bir şekilde hesaplamalıydı. ABD ve Fransa’da diaspora Ermenilerinin kışkırtılması onları yanıltmış olabilir. Umarım Ermenileri yeni maceralara itmekten kaçınacaklar.
Ateşkes tutarsa ve Ermenistan taahhütlerini yerine getirirse, işgal ettiği toprakları geri aldığı için Azerbaycan en büyük kazanan olacak. İkinci en büyük kazanan, eski arka bahçesine dönen Rusya.
Karabağ’ın gelecekteki durumu belirsizliğini koruyor. Azerbaycan içinde özerk bir bölge olarak kalmaya devam edip etmeyeceği belli değil. Rusya, onu hem Ermenistan’ın hem de Azerbaycan’ın tepesine asılı bir Damokles kılıcı olarak tutabilir.
