Bilim insanları dikkati çekti: Kovid-19’da zatürre neredeyse sıradanlaştı
Independentturkish’de Lale Elmacıoğlu imzasıyla yayınlanan söyleşi haberde, son dönemde Kovid-19’a ilişkin net vaka sayısı Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmasa da artış hızının yüksekliği nedeniyle son haftalarda sık sık uyarılarda bulunulduğu belirtiliyor. Kısmi kısıtlamaların salgınla mücadeledeki muhtemel rolünü ve sağlık sistemindeki yükü hafifletip hafifletemeyeceğini, konunun uzmanlarıyla konuşulan haber…
Normal zatürrede tek akciğer tutulumu yaşanırken, yeni tip koronavirüste iki akciğerin birden tutulumu, hastalığın daha ağır seyretmesine yol açarken, nefes darlığı ve hatta solunum yetmezliği görülebiliyor
Geçen yıldan bu yana dünyanın ortak gündemi haline gelen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, etkisini sürdürüyor.
Özellikle son haftalarda vakalar katlanırken, hayata geçirilecek kısmi kısıtlamalar yoluyla salgının artış hızının önüne geçilmeye çalışılıyor.
Günlük hasta sayısının 4 bin 542’ye, ölü sayısının 123’e yükselmesi, ülke genelinde belli süreliğine kapanmanın şart olduğuna yönelik tartışmaları alevlendirdi.
Bakan Koca: Salgının seyrini lehimize çeviremezsek hayatımızın her alanında zorunlu tedbirler olabilir
“Patlama şeklinde hızlı artış oldu. Uyum gösterilmezse yeni önlemler kaçınılmaz olur” ifadelerini kullanan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bir kez daha uyardı:
Bugün tespit edilen 4 bin 542 hastamız var. Ağır hasta sayımız 3 bin 850’ye ulaştı. Tedbirleri kendimiz alırsak, zorunlu kısıtlamalara mecbur kalmayız. Salgının seyrini lehimize çeviremezsek hayatımızın her alanında zorunlu tedbirler olabilir. Mücadeleye katılın.
Pandemi döneminde dünya genelinde pnömoni (zatürre) vakalarının da yükseldiği öne sürülüyor.
Haftalık verilere göre, Türkiye’deki hastalarda zatürre oranı yüzde 3,8.
Kovid-19’la ilişkili zatürreyi ve hastaların neler yaşadığını, bilim insanları Independent Türkçe’ye değerlendirdi.
Tutluoğlu: Kovid-19’da zatürre neredeyse sıradanlaştı
Akademik Solunum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, Türkiye’de de zatürre vakalarının yükseldiğini ifade etti.
Kendi gözlemlerini dile getiren Tutluoğlu, polikliniğe başvuran 10 hastanın yaklaşık 7’sinin zatürre olduğunu, akciğerlerinde tutulum meydana geldiğini belirterek, “Kovid-19’da zatürre artık neredeyse sıradanlaştı” yorumunu yaptı.
İlkbaharda koronavirüse yakalanıp bir aylık tedavinin ardından iyileşen Tutluoğlu, sözlerini şunları kaydetti:
Zatürre oranları, yüzde 3,5-4 olarak veriliyor. Hastaların çoğu ateş, göğüs ağrısı ve vücut ağrısı şikayetiyle geliyor. Tomografi çekiyoruz, zatürre görme oranımız yüzde 70’lerde. Diğer arkadaşlarla konuştuğumuzda da klinikte onlar da benzer şeyi söylüyorlar. Erken dönem olarak adlandırılan ilk birkaç günde, hastalık zatürre ile başlarsa, daha ciddi seyredebiliyor. Başlamasa bile 7-10. günde ikinci bir atak gibi stokin fırtınası yaşanıyor. Hasta yeniden belirtili hale gelebiliyor, başta zatürre yoksa bile akciğerde zatürre gelişebiliyor. Hastanın belirtilerine göre yönleniyor ve laboratuvar parametrelerine göre, iltihabı gösteren parametler varsa zatürreyi buluyoruz. Testi negatif çıkan hastalar arasında da akciğer filminde Kovid-19’a bağlı zatürrenin görüldüğü vakalar var.
Prof. Dr. Şenol: Şeffaf olun ve bilim kurallarını uygulayın
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’a göre en büyük sorun, salgınla mücadelede ‘şeffaf davranılmayarak’ gerekli verilerin kamuoyuyla paylaşılmaması.
Salgınla ilgili bilgilerin, bilim ve kamuya aktarılmasının şart olduğunu belirten Şenol, bireylerin endişe ve anksiyetelerini giderecek dürüstlük ve güvenin tesis edilmesinin önemine vurgu yaptı.
Salgınla mücadelede açıklanan kararların yeterli olmayacağını da savunan Prof. Dr. Şenol, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:
Açıklananlar için önlem diyemeyeceğim, bunlar kısmi kısıtlama. Bu kısmi kısıtlamaların, hangi sonuca ulaşmak için ortaya koyulduğunu bilmek istiyorum. Kısmi kısıtlamaların sonucunda ne olması umuluyor? Ne olması halinde işe yaradıkları anlaşılacak? Bir şey ortaya koyulunca, hangi sonucu almak için uygulandığını açıklamak gerek. Taktik ve yöntem arasındaki fark budur. Uygulanması planlanan yöntemin beklenen sonuçlarının ne olduğunun ortaya konulabilmesi gerekir. Verileri açıklayın. Tüm verileri gerçekçi ve açık bir biçimde paylaşın. Şeffaf olun ve bilim kurallarını uygulayın. Bugüne kadar insanlığın baş etmekte zorlandığı hastalıklarla mücadelede başarılı olunması, bilimin kurallarının uygulanmasıyla olmuştur.
“Salgının bu evresinde ve hızında alınan önlemler yeterli değil”
Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, salgınla başa çıkabilmek için 10 gün kapanıp 4 gün çalışma modelinin uygulanması gerektiğini savundu:
Salgının bu evresinde ve hızında alınan önlemler yeterli değil. Çok daha metodolojik, etkin ve kapsamlı şekilde önlem alınması gerekirdi. Şu aşamada tüm Türkiye’de ’10 gün kapan, 4 gün çalış’ modeli en az 2 devre uygulanmalıydı. Virüsün inkübasyon (kuluçka) süresine ve salgının dinamiklerine uygun biçimde, aralıklı çalışma modeli uygulanırken, 4 günlük açılmalarda da hareketliliği önlemenin, kalabalıklaşmanın önüne geçecek tedbirler alınmalıydı. Tam kapanma ve kısmi açılma şart.
“Testlerin ulaşılabilirliği konusu hızlıca çözülmeli”
Hastanelerin ivedilikle koronavirüs vakalarının alınmadığı temiz hastaneler ve pandemi hastaneleri olarak ikiye ayrılması gerektiğini savunan Şenol, testlerin ulaşılabilirliği konusunun da hızlıca çözülmesi gerektiğini, salgının yoğun olduğu şu aşamada bireylerin test yaptırmak için hastane başvurularında toplu taşımaya binmelerinin riskli olduğunu ifade etti.
Şenol şöyle konuştu:
“Sahadaki tedavi yönetiminin akademiye bırakılarak düzenlenmesi ve koordine edilmesi, bu hastalık için onay almış ve ağır hasta tedavisinde kullanılacak ilaçların pandemi hastaneleri ve eczanelerde temin edilmesi, grip aşısı ve zatürre aşısı gibi eksikliklerin uygun lojistikle bireylere uygulanmasının sağlanması, insanların uygun koşullarda izolasyon ve karantina geçirebileceği ev dışı ortamların oluşturularak, bu kişilerin maddi ve fiziksel olarak desteklenmesi, denetimin gerçekleştirilmesi gerekli”
Esin Davutoğlu Şenol, altyapı eksikliklerinin (açılacak okullar ya da toplu taşıma gibi yerlerde havalandırma düzenlemeleri gibi) tamamlanmasının şart olduğunu da sözlerine ekledi.
Prof. Dr. Ünal: Kısıtlamaların yeterli olacağını sanmıyorum
Sağlık Bakanlığı’nın koronavirüs salgınına ilişkin detaylı şekilde veri paylaşmamasını eleştiren Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Yoğun Bakım Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necmettin Ünal, şeffaflık vurgusu yaptı.
Ünal, “Şeffaflık olmadan, gerçek parametreler bilinmeden çözüm önerilerinin doğruluğu değerlendirilemez. Ancak gözlemlerime dayanarak, bu önlemler yeterli olmaz gibi görünüyor” yorumunu yaptı.
Prof. Dr. Ünal sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:
Bir problemi çözmek istiyorsanız, onunla ilgili doneleri iyi bilmeniz gerekir, öncelikle iki bilinmeyenli denklem mi yoksa üç mü? Elinizde ne var? Bazı bilinenlerin olması lazım ama bizim elimizde bilgi eksikliği var. Kaç vaka var? Pozitif oranı, hangi hastanede kaç hastanın yattığı, hastanelerin ne kadar dolu olduğu gibi veriler elimizde olmadan çözüm üretmek zor!
“Varsayımlar üzerinden giden her çözüm önerisi yanlıştır”
“’Şuyuu vukuundan beterdir’ sözünü hatırlatan Prof. Dr. Necmettin Ünal, “Sistem şeffaf olmayınca, abartılı sayılar, olmayan şeyler, komplo teorileri de ortaya çıkabiliyor. Bakanlığın bildirdiği günlük 3 bin küsur hastaya karşılık, günlük vakanın 50 bin olduğu söyleniyor. Hatta Türk Tabipler Birliği, 88 bin günlük vaka olabileceğini söyledi. 20 bin de olsa, 50 bin de 100 bin de 650 bin de… Test yapamadığınız için 10’la çarpmanız lazım, asemptomatiklere, temaslılara test yapılmıyor. Varsayımlar üzerinden gidiyoruz. Varsayımlar üzerinden giden her çözüm önerisi yanlıştır. Ben yoğun bakım açısından değerlendiriyorum ve alınan önlemlerin çok da yeterli olacağını sanmıyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Aydın: Salgının yükselme hızının kesileceğini ve düşeceğini düşünüyorum
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Rektör Yardımcısı, Enfeksiyon ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Kemalettin Aydın ise kısmi önlemlerin, salgının yükselme hızını düşürebileceği görüşünde:
Şimdilik, kamunun aldığı bu tedbirlere vatandaşların da uyumuyla, salgının yükselme hızının kesileceğini ve düşeceğini düşünüyorum. Bugüne kadar alınmış tedbirler de yeterli olabilirdi ancak halk uymadı, tabii ki toplu taşıma, çalışma alanları nedeniyle halkın imkanlarının da yeterli olamadığı durumlar oluştu. Kamusal tedbirler, yerel destekler ve milletin uyumu üçlüsü bir araya gelerek, sağlık okur yazarlığı ve bilinç yüksekliği ile başarılabilir ve bu vakalar hiç görülmeyebilirdi.
