Başkalarını Emeğini Çalmak Kusursuz Bir Stratejiyi Gerekli Kılar: Kleptoparazitizm
Manipülatörlerin temel özellikleri -bunlar ister insan veya insan olmayan diğer canlılar olsun- manipüle etme konusunda stratejide nasıl mükemmelleştiğini anlamanın bir çabası olarak yazılmıştır. Manipülasyon, bazılarının sandığı kadar kolay bir iş değil tersine uzun bir zaman ve çabayı gerektirir. Çözüm geliştirmek? Dolandırmak.
Okumaya devam et: “Ah Güzel İstanbul” bir kaybedişin hikayesi
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda Evde Yapabilecek 14 Etkinlik
Büyük ya da küçük kleptoparazitler, kuralları atlar ve başkalarının zor kazanılmış ganimetlerini çalar. İlginç olan, kleptoparazitizmin diğer hayvanlarda, özellikle yemek söz konusu olduğunda oldukça yaygın olan bir strateji olmasıdır. Ve kabul edelim ki, insanlarda da başkalarının emeğini, malını, ekmeğini çalmak oldukça yaygındır, buna “kaynakların” kleptoparazitizmi diyebiliriz.
Bahsetmeye değer diğer türlerle paylaştığımız birkaç yaklaşım var. En bariz olanı, zorbalık yoluyla doğrudan hırsızlıktır. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nin ulusal sembolü olan kel kartal, kötü şöhretli bir sindirici ve hırsızdır, ancak ben leş kargalarını incelemek istiyorum. Karganın akıllı olduğunu biliyoruz ve yakın zamanda yapılan bir araştırma, kargaların bilince sahip olduğunu ortaya koyuyor, bu nedenle, kargaların maliyet-faydasını değerlendirme yeteneklerinin de yüksek olmasını bekleriz öyle değil mi? Ve evet bazıları, diğer kuşlara saldırıp lezzetli bir lokma çalmanın daha ucuz olduğuna karar veriyor.
İspanya’da bir yerde, bu kargalar o kadar büyük bir tehdit haline geldi ki, diğer birçok kuş türü sırf huzur içinde yemek yemek için tüm programlarını değiştirdi. Zaman da dahil olmak üzere değerli kaynaklarımızı onlara vermemiz için bizi zorlayan insanlara karşı da aynı şeyi sıklıkla biz yapıyoruz. Kaçınma, yüzleşmekten daha kolay görünüyor sanırım. Üzerinde daha fazla kontrole sahip olduğumuz bireysel ilişkilerimizden işyerine veya diğer kurumsallaşmış varlıklara doğru yükseldikçe, bu tür insanlardan kaçınmak daha zor hale geliyor.
Bazı kleptoparazitler, doğrudan bir saldırı ile ilişkili risklerden kaçınmayı tercih eder ve bunun yerine çalmayı gizlice yapar. Bu diğer türlerde nasıl sonuçlanır? Eğer sincapları kışa hazırlanırken izleyerek vakit geçirdiyseniz, yiyecekleri sakladıklarını ve sık sık toprağa gömdüklerini fark etmiş olabilirsiniz. Etkileyici olan şey onların nereye sakladıklarını hatırlamalarıdır. Herhangi bir sincap, zulalarının yaklaşık% 95’ini konumlandırabiliyor ve zamnı geldiğinde topluyor. Elbette her şeyi tek bir yerde tutmaları yardımcı olur, ancak kaynaklarını birçok farklı yerde saklamak genellikle daha güvenlidir. Neden?
Diğer sincaplar, yiyeceğin nereye gömüldüğünü izler ve sonra içeri girip onları çalarlar, sadece başka bir yere gömmek için. Unutmayın, hırsız sincap açlıktan ölmüyor veya çaresizce yiyecek ihtiyacı duymuyor. Basitçe zaman zaman karşılığını alabilecek bir strateji kullanıyor. Aynı zamanda bu riskli bir yaklaşım çünkü suçlu yakalanırsa, ceviz asla asıl sahibine iade edilmese bile amansız ve cezalandırıcı bir kovalamaca başlar. Bunun nedeni, bu bir prensip meselesi ve hırsızın cazısız bırakılmamasıdır.
Ebeveynler çoğu zaman çocuklarına sonuçlarını öğreterek hırsızlık yapmamalarını öğretmek zorundadırlar. Ofis malzemelerini çalan işçilerle uğraşmak veya ulusal olarak, bireyler, şirketler saadet zinciri yoluyla hırsızlık yaptığında ya da denizaşırı yöntemler kullanarak vergi ödemekten kaçındığında öfkeli bir sincap gibi hissedebiliriz.
Ele almak istediğim son bir strateji, hırsızlık fırsatları yaratmak için korku taktikleri kullanmaktır. Bazı kleptoparazitler bu yaklaşımda uzmanlaşmıştır. Greater Racket-Tailed Drongo kuşu, yalnızca çalmak için aldatma yoluyla korku ekmeye odaklanır. Bunu, tamamen güvenli olduğunda tehlikenin mevcut olduğuna dair yanlış alarm çağrıları vererek yaparlar.
Biz ve diğer türler, tehlike uyarılarına dikkat etmeye sıkı sıkıya bağlıyız. Drongo kuşu, tehlikenin yakın olduğuna dair bir uyarı çağrısı göndererek, diğer kuşları şaşırtarak, yiyeceklerini bırakıp güvenli bir yere kaçmalarına neden olur. Bu çıkardığı ses kasıtlıdır: Drongo, hiçbir tehlike olmadığını bilir. Büyüleyici olan şey, bilim adamları çağrılarının modellerini analiz ettiklerinde, bunların gerçek alarm çağrılarından biraz farklı olduğunu ve agresif çağrılarla bazı özellikleri paylaştıklarını gözlemlediler. Benzer şekilde, insanlarda gerçek bir uyarı ve yanlış bir uyarı çok benzerdir, ancak dikkat ederseniz, yanlış mesajın yüzeyinin hemen altındaki saldırganlığı tespit edebilirsiniz. İnsanların korkularından beslenmek, insanlarda yaygın bir kleptoparaziter yaklaşımdır. Yaşlılar ve diğer savunmasız kişiler özellikle risk altındadır, ancak bunun daha geniş organizasyon ölçeğinde oynandığını da görüyoruz.
Bizim ve diğer türler arasındaki en büyük fark, kleptoparazitizmin inanılmaz derecede yaygın olduğu diğer türlerde bile hiçbir bireyin bu stratejiyi özel olarak kullanmamasıdır. Bunun nedeni istikrarlı bir strateji olmamasıdır. Çok fazla risk var ve her şeyi kapsayan bir yaklaşım olarak işe yaramıyor. Bu, tüm hayatlarını gizlice, kabadayı olarak, korku taciziyle veya bunların bir kombinasyonuyla kleptoparazit olarak geçiren insanlar için geçerli değildir. Ve hükümetler arasında inanılmaz derecede yaygındır. Bu neden ve nasıl oluyor?
Jared Diamond, Guns, Germs ve Steel adlı kitabında, kleptokrat olarak adlandırdığı liderler arasında kleptoparazitizmin belirli koşullar altında insan yönetiminde istikrarlı bir strateji olarak ortaya çıktığını öne sürüyor. Bunlar arasında kleptoparazitizmi rasyonelleştiren bir ideoloji üretmek, seçkinleri silahlandırırken halkı silahsızlandırmak (örneğin polisi silahlandırmak), mutluluğa giden yol olarak yasa ve düzeni ve ekonomik kazançları lanse etmek ve hükümette hırsızlığı sürdüren insanlara mali teşvikler sağlamak yer alıyor. Bunlar gerçekten de kontrol edilmeden kleptoparisitizmin ortak özellikleridir.
Dolandırıcılara kendi yaşamlarında ve toplum düzeyinde karşı koymanın yolları vardır. Kişisel hayatlarımız üzerinde çok fazla kontrole sahibiz, bu yüzden ilk yapmamız gereken, mümkün olduğunca zorbalıklardan kaçınmak ve tuttuğunuz şirketi çok dikkatli seçmektir. Sizi korkuyla kontrol etmeye çalışan ve endişelerinizi ve endişelerinizi besleyen kişilere karşı dikkatli olun. Bu uyanıklık, yerel, bölgesel, ulusal veya uluslararası olsun, hükümet düzeylerine kadar ölçeklenmelidir. Özellikle çalınan ve belki de en önemlisi kişisel değerlerinizi yansıtan ve çalınan pastadan bir parça söz verildiği için bunları bir kenara bırakmayı reddeden bireyleri veya varlıkları haklı çıkaran yerleşik ideolojilere karşı dikkatli olun.