Sürdürülebilir barış kadın olmadan elde edilemez

14 mins read

Sürdürülebilir barış kadın olmadan elde edilemez

31 Ekim 2000’de, BM Güvenlik Konseyi kadın ve barış konusunda dönüm noktası niteliğinde bir kararı kabul etti; 20 yıl sonra, kadınlar hala barış görüşmelerinden büyük ölçüde dışlanıyor

Sürdürülebilir barış kadın olmadan elde edilemez 1
Betty Bigombe, sağda, 28 Aralık 2004’te kuzey Uganda-Sudan sınırı yakınlarındaki Palabek’te Uganda’nın baş müzakerecisi sıfatıyla LRA isyancı liderleriyle konuşuyor [Dosya: James Akena / Reuters]
Sürdürülebilir barış kadın olmadan elde edilemez 2
Betty Bigombe

Kadınlar doğal arabulucudur. Ailelerinde ve toplumlarında barıştırıcı olarak hareket ederler. Çatışan klanları bir araya getirir, gerginlikleri dindirir ve alevlenmeleri önler.

Ancak çatışmaları önleme ve çözmede oynadıkları önemli rol ve üst düzey, resmi müzakerelerde barışı tesis edenler olarak yapabilecekleri katkılar, 20 yıl önce bir dönüm noktası olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının kabul edilmesine kadar resmi olarak tanınmamıştı.

31 Ekim 2000’de BM Güvenlik Konseyi, kadınların barışı tesis etme faaliyetlerinde önemli rolünü onaylayan ve tüm aktörleri kadınların katılımını artırmaya ve tüm barış ve güvenlik çabalarına toplumsal cinsiyet perspektiflerini dahil etmeye çağıran 1325 sayılı kararı kabul etti.

Pek çok kişinin gözünde bu karar öncesinde arabulucuların erkek olması gerekir. Savaşçılar erkeklerdi ve dolayısıyla karar vericiler onlardı.

Bu köklü algıyı değiştirmede rol oynadım. Kuzey Uganda’daki çalışmam, beni dünyada uluslararası alanda tanınan ilk kadın arabuluculardan biri haline getirdi. Benimki gibi örnekler, uluslararası toplumun barışın inşasında ve barışı korumada kadınların oynadıkları benzersiz rolü fark etmelerinin yolunu açan örneklerdi.

Uganda’da barış inşası çabalarıma 1988 yılında, 23 yıl süren ve iki milyondan fazla insanı yerinden eden bir çatışmanın başlangıcında başladım. Joseph Kony liderliğindeki isyancı grup Lord’un Direniş Ordusu (LRA) sivilleri kaçırdı, öldürdü ve sakat bıraktı. Çocukları askere aldılar ve çocuk asker orduları yarattılar. Kızlara tecavüz ettiler ve onları savaşçı ve kurye olarak kullandılar. Tüm bu sorunlarla başa çıkmak için elimden geleni yaptım ve parçalanmış toplulukları elimden gelen en iyi şekilde uzlaştırmaya çalıştım.

Bu yüzden 1325 sayılı Kararın geçtiğini duyduğumda çok sevindim. Dünyadaki birkaç kadın arabulucu, çok uzun süredir tanınma ve destek için mücadele ediyor. Nihayet bir dönüm noktasına geldiğimizi düşünerek kutladık. Gelecek için çok umudumuz vardı. BM Güvenlik Konseyi’nin desteğiyle daha fazla kadının otomatik olarak ve derhal barış inşası faaliyetlerine dahil edileceğini düşündük.

Ama saftık. Sonuç olarak, çözünürlük önemli bir dönüm noktası değil, doğru yönde atılan küçük bir adımdı.

Okumaya devam et: Kritik bir noktada Türk-Rus ‘kontrollü işbirliği’

Herhangi bir ilerleme oldu mu?

Söylendiği gibi, pudingin kanıtı yemektir. Ve 20 yıl sonra, 1325 sayılı Karar umduğumuz kadar geniş bir şekilde uygulanmadı.

Evet, bazı ilerlemeler kaydedildi. Kariyerime ilk başladığımda, bir kadının üst düzey bir barış sürecinde arabuluculuk yapması ya da kadınların toplum düzeyindeki arabuluculuk çalışmalarının tanınması duyulmamıştı. Günümüzde kadın arabulucular daha yaygındır. Örneğin, dünya çapında farklı ülkelerde ve topluluklarda barış için çalışan 50 kadın arabulucuyu destekleyen STK Uzlaştırma Kaynakları tarafından ev sahipliği yapılan Commonwealth Ağı’ndaki Kadın Arabulucuları’nın bir üyesiyim.

Ancak kadınlar barış müzakerelerinde ve diğer üst düzey barış inşası çabalarında hala azınlıktadır. Afgan hükümeti ile Taliban arasında halen devam eden barış görüşmelerini ele alalım. Afgan hükümetinin 21 kişilik delegasyonunda yalnızca dört kadın var ve Taliban’ın müzakere ekibinde hiçbiri yok. Şu anda Güney Sudan’da arabuluculuk yapıyorum, ancak yıllarca süren tecrübeme rağmen, bana liderlik rolü verilmedi. Dünyaya bakarsanız, hemen hemen hiç kadın baş arabulucu yoktur.

Kadınların hala dışlanmasının üç nedeni

Devam eden üç zorluk var.

Birincisi, hükümetler kadınların barış görüşmelerine katılmasının sürdürülebilir barışa ulaşma şanslarını büyük ölçüde artıracağını kabul edemiyorlar.

Bugün, arabuluculuk ekiplerindeki kadınlar, bir kutu tıklatma çalışmasının parçası olan bir kotayı doldurmak için sık sık oradalar. Cinsiyet perspektiflerini ve kadın sorunlarını müzakerelere dahil etmek için değil, belirli bir siyasi hizibe sadık oldukları için dahil edilirler.

Kadınlar çatışmanın yükünü taşıyorlar ve yine de hükümetler, müzakereler sırasında kadınların endişeleri ve öncelikleri net bir şekilde iletilmezse, ilgili tüm taraflarca kabul edilebilir kapsamlı bir anlaşmaya varma olasılığının neredeyse imkansız olduğunu görmüyor. Sonuçta, kadınların barış müzakerelerine doğrudan katılımının barışın sürdürülebilirliğini ve kalitesini artırdığına dair somut kanıtlar var.

İkincisi, modası geçmiş ve zararlı kültürel zihniyetler, kadınları müzakereden dışlar.

Üst düzey müzakereler genellikle çok maçoluk ile yürütülür. Her iki taraftan adamlar müzakere odalarına dalarlar, birbirlerine bağırırlar ve tartışmayı “kazanmak” için masalara vururlar. Sonuç olarak, çoğu kişi, genellikle masaya vurmaktan çekinen kadınların puanlarının ötesine geçemeyeceğine inanıyor.

Afrika’da, kültürel kalıpların bir sonucu olarak, kadınların genellikle mutfakta kalmaları bekleniyor. Hemşire veya öğretmen olabilirler, ancak bu tür karmaşık görüşmeler söz konusu olduğunda kadınların masada yeri yoktur. İşime ilk başladığımda, LRA isyancıları, çatışmaya arabuluculuğun bir erkek alanı olduğunu savunarak, durmazsam beni öldürmekle tehdit ettiler. Bu bir savaştı, bir kadın nasıl dahil edilebilir?

Bu sorunlar Afrika’ya özgü değildir. Sri Lanka’da çatışma sonrası yeniden yerleşim ve Kolombiya’da arabuluculuk üzerine çalıştım. Mülteciler ve taban barış inşası gruplarıyla çalıştım ve üst düzey BM arabulucuları yetiştirdim. Kadınları geride tutan kültürel klişelerin her yerde olduğunu üzülerek gördüm.

Toplumsal cinsiyet kalıplarını yıkıp uluslararası topluma kadınların erkekler kadar güçlü arabulucular olduğunu gösterene kadar ilerleme duracaktır.

Üçüncüsü, politik oyun oynamak kadınları müzakerelerin dışında tutar. Barış inşası, birçok ilgili tarafın istedikleri sonuç için lobi yaptığı siyasi bir iştir. Arabulucular hala devlet başkanları tarafından seçiliyor ve onların favorileri var. Doğru yerlerde siyasi nüfuzunuz olmadıkça, göz ardı edileceksiniz.

Commonwealth Network’ün Kadın Arabulucuları’nın diğer üyeleriyle yaptığım sohbetler sayesinde, siyasi ve mali baskılar nedeniyle müzakere ekiplerinin kompozisyonları değiştiğinde, siyasi nüfuz sahibi olma olasılığı daha düşük olan kadın üyelerin genellikle ilk kurban edilecekler.

Çözüm

1325 sayılı Kararın geçmesinin üzerinden tam olarak 20 yıl geçti. Sonra, nihayetinde değişimin göründüğünü düşündük. Yirmi yıl sonra, umutsuzca hayal kırıklığına uğradık.

20 yıl daha olduğumuz yerde kalamayız.

Kararın tam olarak uygulandığını görmek için, uluslararası kuruluşlar hayatımızla siyaset oynamayı bırakmalı. Kadınların dahil olması gerektiği söylemini kullanmayı bırakmalılar, ancak sonra konuşmayı başaramamalıdırlar.

Kadın arabulucular olarak savaşmaya devam etmeliyiz. Duyulana kadar sesimizi büyütmeliyiz. Hayatlarını şiddet içeren çatışmaları sona erdirmeye adamaya istekli olan çok sayıda etkili, yetenekli, cesur kadın var.

Kadınlar barış müzakerelerine katılmaları için güçlendirilmeli ve arabulucu olarak potansiyellerine ulaşmaları için onlara eğitim fırsatları sunulmalıdır. Bu alanda bazı iyi çalışmalar başladı, ancak sadece üst düzey arabuluculuğa dahil olan bizlere değil, savaşçıların eşleri, anneleri ve kız kardeşleri olan ve geleceklerini etkilemek için güçlü bir fırsata sahip olan kadınlara da yayılması gerekiyor.

Kaynak Lİnk

FİKRİKADİM

The ancient idea tries to provide the most accurate information to its readers in all the content it publishes.

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Comment moderation is enabled. Your comment may take some time to appear.